Ślepowron (herb szlachecki)
Ślepowron
Typ herbu
szlachecki
Zawołanie
Bojno, Bujno
Alternatywne nazwy
Bojno, Bujno, Bujny, Korwin, Pęsze, Ślepy wron
Pierwsza wzmianka
1352 (pieczęć), 1389 (zapis)
Ślepowron – polski herb szlachecki , noszący zawołania Bojno i Bujno[1] [2] . Herb występował głównie na Mazowszu , Podlasiu i Rusi oraz w ziemi lubelskiej [1] . Spośród najbardziej znanych rodów pieczętujących się herbem Ślepowron, należy wymienić Pułaskich i Krasińskich [1] [2] .
Ślepowrona używali też Zygmunt Krasiński , Kazimierz Pułaski i Ignacy Skorupka [1] .
Opis herbu
Opis historyczny
Kasper Niesiecki , podając się na dzieła historyczne Bartosza Paprockiego , Szymona Okolskiego i Marcina Bielskiego , opisuje herb[2] :
Barkiem prosto do góry podkowa stoi, na niej krzyż, na krzyżu Kruk czarny trochę wspięte do lotu mając skrzydła, w prawą tarczy obrócony, w pysku złoty pierścień trzymając, pole tarczy błękitne, podkowa biała, na hełmie nad koroną takiż kruk.
Kasper Niesiecki, Herbarz Polski, T. II
Opis współczesny
Opis skonstruowany współcześnie brzmi następująco[a] :
Na tarczy w polu błękitnym, kruk z pierścieniem złotym w dziobie, stojący na złotym kawalerskim krzyżu, wspartym na barku srebrnej podkowy.
W klejnocie taki sam kruk z pierścieniem.
Labry herbowe błękitne, podbite srebrem.
Geneza
Najwcześniejsze wzmianki
Najstarszą pieczęć z wizerunkiem herbu Ślepowron stwierdzono na, pochodzących z 1352 roku, dokumentach Jana wojewody sandomierskiego. Pierwsza zapiska sądowa pochodzi z roku 1389[1] .
Etymologia nazwy herbu
Nazwa herbu Ślepowron sugeruje, że w godle herbu powinien być ukazany wizerunek ptaka z rodziny czaplowatych – ślepowrona zwyczajnego (występującego również i w naszej szerokości geograficznej). Tymczasem we wszystkich herbarzach w godle herbu widnieje kruk . Tę sytuację wyjaśnia Bartosz Paprocki w Gniazdo Cnoty, zkąd herby Rycerstwa Polskiego swój początek mają , tym że nazwa herbu Ślepowron pochodzi od nazwy miejscowości Ślepowrony , będącej własnością rodziny Korwin-Piotrowskich, których zaś herb był połączeniem motywów z herbów małżeńskich Korwinów herbu Korwin i Piotrowskich herbu Pobóg [3] . A zatem to kruk, inaczej Korwin (z łac. – Corvus corax ) stał się ptakiem herbowym zespolonego herbu Korwin-Piotrowskich, właścicieli wsi Ślepowrony[potrzebny przypis ] .
Według opinii niektórych heraldyków herb Ślepowron mógł powstać poprzez połączenie herbów Pobóg i Korwin , inni sugerują, że mógł wyewoluować z połączenia herbu Kruk (nieużywanego już osobno w XIX w.) z herbem Pobóg[4] .
Herbowni
Z tym tematem związana jest kategoria: Ślepowronowie .
Lista Tadeusza Gajla
Lista herbownych w artykule sporządzona została na podstawie wiarygodnych źródeł, zwłaszcza klasycznych i współczesnych herbarzy . Należy jednak zwrócić uwagę na częste zjawisko przypisywania rodom szlacheckim niewłaściwych herbów, szczególnie nasilone w czasie legitymacji szlachectwa przed zaborczymi heroldiami , co zostało następnie utrwalone w wydawanych kolejno herbarzach. Identyczność nazwiska nie musi oznaczać przynależności do danego rodu herbowego. Przynależność taką mogą bezspornie ustalić wyłącznie badania genealogiczne .
Pełna lista herbownych nie jest dziś możliwa do odtworzenia, także ze względu na zniszczenie i zaginięcie wielu akt i dokumentów w czasie II wojny światowej (m.in. w czasie powstania warszawskiego w 1944 spłonęło ponad 90% zasobu Archiwum Głównego w Warszawie , gdzie przechowywana była większość dokumentów staropolskich)[5] . Lista nazwisk znajdująca się w artykule pochodzi z Herbarza polskiego, Tadeusza Gajla [6] (992 nazwisk[7] ). Występowanie na liście nazwiska nie musi oznaczać, że konkretna rodzina pieczętowała się herbem Ślepowron. Często te same nazwiska są własnością wielu rodzin reprezentujących wszystkie stany dawnej Rzeczypospolitej , tj. chłopów , mieszczan , szlachtę . Jest to jednakże dotychczas najpełniejsza lista herbownych, uzupełniana ciągle przez autora przy kolejnych wydaniach Herbarza . Tadeusz Gajl wymienia następujące nazwiska uprawnionych do używania herbu Ślepowron[7] :
A dziewicz, Andziewicz, Audziewicz, Auxtul, Awdziewicz.
B agieński, Bagiński, Bagnicki, Bańkowski, Baraniecki, Barański, Barszczewski, Bejnarowicz, Berdowski, Berliński, Bernikowicz, Bibełowicz, Biernikowicz, Bigoszewski, Bogiński, Bogucki, Bogulski, Bogumirski, Bogusławski, Bohniski, Bojnarowicz, Bojnicki, Bolejsza, Boleski, Bolesza, Bonasewicz, Bonasiewicz, Bonaszewicz, Borewicz, Borzymowski, Boski, Bossowski, Brański, Bratkowski, Broleński, Bronicki, Broszkowski, Brotkowski, Browiński, Brudkowski, Bruszewski, Brużewicz, Brzeski, Brzostowski, Brzozowski, Brzuchowicki, Brzuchowiecki, Buceń, Buchowiecki, Buczeń, Buczyński, Bujalski, Bujanowski, Bujkowski, Bujnicki, Bujniewicz, Bujno, Bujwen, Bujwid, Bukon, Bułajski, Burnicki, Burnys, Butrymowicz, Buywid, Bystry, Bystrym, Byszakowski.
C aziński, Cedziński, Cetnerowski, Chaliński, Charbowski, Chądzyński, Chełmoński, Chodorowski, Chodzewski, Chojnowski, Choynowski, Chryzoln, Chrzanowski, Chrzczonowicz, Chrzczonowski, Chudol, Chudoli, Chudzewski, Ciarnowski, Ciecianiec, Ciecierski, Cieciorski, Ciezierski, Ciprski, Cyprski, Czaczkowski, Czajkowski, Czapkowski, Czarnocki, Czarnomski, Czarnowski, Czartoszewki, Czaykowski, Czeczerski, Czekotowski, Czepkowski, Czerwiakowski, Czykalski.
D achnowski, Daczewski, Danowski, Darowski, Dąbrowski, Demby, Deszczyński, Dęby, Dobrowlański, Dobrowolski, Dobrski, Dowdorowicz, Dowgint, Dowkont, Drachowski, Drągowski, Drąsutowicz, Drążewski, Drodzieński, Drongutowicz, Dronsutowicz, Drozdziński, Drożeński, Drożewski, Drużbicz, Drużyński, Drygalski, Dubiski, Duchna, Duchnowski, Dudarewicz, Dudorowicz, Dugosz-Wykrzykowski, Dworak, Dworakowski, Dyakowicz, Dybowski, Dziadkowski, Dziczkaniec, Dziekuński, Dziewiecki, Dzięcielski, Dzięczyński, Dziwulski.
F abowicki, Falęcki, Faśkiewicz, Fedorowicz, Fiałkowski, Fijałkowski , Filichowski, Filipowski, Filochowski, Flerianowicz, Florjanowicz, Foczyński, Frankowski, Frąckiewicz, Fulkowski, Fułkowski.
G adomski, Gajewski, Galczewski, Gallilewicz, Gałczewski, Garbaszewski, Garczyński, Gawkowski, Gawlikowski, Gawroński, Gąsiewski, Gąsiorowski, Gąsowicz, Gąssowski, Gerlach, Gęsicki, Gęsiewski, Giegnatki, Giegniątko, Gierdziejewski, Gierlach, Girdwojń, Girdwoyń, Giryłowicz, Glinka, Glińka, Gliński, Głuchowski, Głuszczyński, Głuszyński, Głyszyński, Gniazdowski, Goczanowski, Golimont, Golimunt, Golinowicz, Golmont, Gorka, Gorodelski, Gorski, Gosiewski, Goś, Gozdziewski, Goździewski, Górnicz, Górski, Groblewski, Grochowarski, Grodecki, Gronkowski, Gronostajski, Grotowski, Gruszecki, Gryziewicz, Gumkowski, Gumowski, Gutkowski, Gutowski, Gutt, Gwinczewski.
H ałuszczyński, Harbaszewski, Harbowski, Hładunowicz, Hoffman, Horbaszowski, Horn, Horodyński, Horodziński, Hościło, Hrunicki.
I dzikowski, Idziński, Idźkowski.
J aczyński, Jagniątko, Jagodyński, Jagodziński, Jagoszewski, Jaguszewski, Jaka, Jakka, Janiszewski, Jankiewicz, Janowski, Jarczowski, Jarmusz, Jarmuszewski, Jaruszelski, Jaruzelski, Jarużelski, Jasiewicz, Jasiewski, Jastrzębski, Jasuda, Jasudajtis, Jasudowicz, Jaszewski, Jeruzalski, Jezierski, Josiewski, Jórski, Junkiewicz, Jurewicz, Jurgielewicz, Jurgielewski, Jurjewicz, Jurkiewicz, Jurski, Jursza, Jurzyn, Juszkiewicz, Juszkowicz, Juściński.
K abaszewicz, Kabok, Kabot, Kalenczyński, Kaleński, Kalinowski, Kaliński, Kaluchniewicz, Kałęczyński, Kamieński, Kamiński, Kamocki, Karnecki, Karp, Karulewski, Karwowski, Kasperowicz, Kącki, Kątski, Kępkowski, Kidycki, Kierbedź, Kierbiedź, Kijuć, Kimejć, Klimaszewski, Klimkowski, Klimowicz, Klis, Klusza, Kłopotowski, Kłoskowski, Kobylański, Kobyleński, Kobyliński, Kochański, Kochnowski, Kochowicz, Kokoszczyński, Kokoszyński, Kolnarski, Kołmasz, Komarczewski, Komarczowski, Komarzewski, Komecki, Komocki, Komorowski, Komuński, Kończyński, Kończyski, Kopcewicz, Kopciewicz, Kopczyński, Korbedź, Kordecki, Korodziowski, Korwin, Korwin-Milewski, Korwin-Piotrowski, Kosacki, Kosakiewicz, Kosakowski, Kossacki, Kossak, Kossakiewicz, Kossakowski , Kostecki, Kostka, Kostro, Kostrowski, Kościanka, Kowalski, Kownacki, Koziarski, Kozłowski, Kozubski, Krakowski, Krakówka, Krapowski, Krasiński , Kraskowski, Krasowski, Krassowski, Krażyński, Krokowski, Kropiwnicki, Kroszczyński, Krukowski, Krupiański, Krupnicki, Kryński, Krzemieniecki, Krzemieniewski, Krzeski, Krzewski, Krzymowski, Krzyżewicz, Księżopolski, Kuczecki, Kuczkiewicz, Kuczkowicz, Kuczkowski, Kuczyński, Kudelski, Kudyński, Kukowski, Kuksinowicz, Kukszyn, Kulesza, Kuleszka, Kuleszyński, Kuliczkowski, Kulka, Kulmanowski, Kumkowski, Kurakowski, Kurkowski, Kurmin, Kurowski, Kurp, Kurpiewski, Kuszelewski, Kuźma, Kwira, Kwiro.
L achowski, Lamiecki, Laniecki, Laudański-Steczwiłło, Lawdbor, Ledowicz, Lenarski, Lenart, Lenartowicz, Leniewicz, Leontowicz, Lewandowski, Lewgowd, Leźnicki, Leżnicki, Ligiejko, Ligocki, Likowski, Liniewicz, Lipczyński, Lipiak, Lipink, Lipnicki, Lisogórski, Lisowski, Lissowski, Litoszewski, Lubowicki, Lutko, Lutomierski, Lutomirski, Lutosławski.
Ł adnowski, Łajszczewski, Łajszewski, Łaniecki, Łapiński, Łaszczewski, Łaściszewski, Ławrynowicz, Łącki, Łędzki, Łopatecki, Łopatyński, Łopuski, Łopuszeński, Łowicki, Łowiecki, Łowkiański, Łowmiański, Łoza, Łuczyński, Łuczyski, Łuk, Łukanowski, Łuniewski, Łupianka, Łupieński, Łupiński, Łykoski, Łykowski.
M acerna, Maciański, Mackiewicz, Maleciński, Maleszewski, Malewski, Malinowski, Maliński, Małujewicz, Marecki, Markiewicz, Markowski, Marmakiewicz, Maszczybrodzki, Matański, Matecki, Maternicki, Matusiewicz, Matuszewicz, Medeniecki, Meduniecki, Meduniewski, Medyniecki, Meleniewski, Melkowski, Miakowski, Mianowski, Miełkowski, Mierkowski, Mieroszewski, Mieroszowski, Mikłaszowski, Mikucki, Mikuta, Milejko, Milejkowicz, Milejkowski, Milewski, Mileyko, Milkiewicz, Milkowski, Miłejko, Miłkowski, Miłobęcki, Miłobędzki, Miłodroski, Miłodrowski, Mimojń-Staszyński, Minichowski, Minkiewicz, Minowski, Mirkowski, Mironowski, Miroszewski , Miroszowski, Misiński, Miskiewicz, Mitkiewicz, Mitkowicz, Młodocki, Młodziejewski, Młodziejowski, Młożewski, Młożowski, Mnichowicz, Mnichowski, Mochelski, Moczulski, Moczydłowski, Mokowski, Mołożewski, Moncewicz, Moraszczeński, Morohowski, Morokowski, Morozowski, Morszkowski, Morzewski, Morzkowski, Morzydło, Mosicki, Mosiecki, Mościcki, Mościeczny, Mrokowski, Mrowczewski, Mrzeski, Mrzewski.
N aborowski, Naddolski, Nadolski, Nadulski, Nahumowicz, Nartowski, Nasierowski, Nasiłowski, Nasiorowski, Nasurowski, Nasutowski, Naszarkowski, Niecikowski, Niekrasz, Niekraś, Niemierka, Niesiorowski, Niestoimski, Niestojemski, Norwiłło, Norwiło, Nosek, Nowakowski, Nowicki, Nowodzielski, Nowosielecki, Nowosielski , Nowosilski.
O cicki, Oczko, Oglęcki, Oględzki, Oksztul, Olizarowicz, Olszański, Olszewski, Oskrzeszewski, Ostrowski, Oxtul.
P abrez, Pabreża, Pacewicz, Padlewski, Pański, Papa, Papieński, Papiński, Paszkowski, Paszyński, Pawliński, Pawłowski, Paździerski, Pensa, Penski, Peński, Perka, Perkowski, Petrozelin, Petrozolin, Pęsa, Pęski, Pęza, Piątkowski, Pienicki, Pieniecki, Pietnicki, Piętka, Pigienicki, Piniński, Piotrowski, Pióro, Pisarzewski, Piski, Piskowski, Piszkowski, Pleskaczewski, Plewiński, Pluciński, Płuszczewski, Pniewski, Podczaski, Podernia, Pokłoński, Połaski, Pomianowski, Popławski, Porowski, Porzecki, Potyralski, Powiatowski, Prątnicki, Prosiński, Proszyński, Przełomiński, Przełomski, Przesmycki, Przestrzelski, Przestrzeński, Przewłocki, Przezdziecki, Przyborowski, Przyłucki , Przyłuski, Przysiorowski, Puchalski, Pudernia, Pugalski, Puklicz, Pulikowski, Pułacki, Pułaski , Puławski, Puzielewicz, Pyszkowski.
R acewicz, Raciborski, Racyborski, Raczyński, Radwiłłowicz, Radwiłowicz, Rajczyński, Rajkiewicz, Rajzner, Rakowski, Ramański, Ramocki, Ratyński, Raykiewicz, Rączka, Rejmer, Relidzyński, Rembowski, Remidowski, Reżanowicz, Rębowski, Rodliński, Rogalski, Rogowski, Roliński, Roman, Romański, Romaskiewicz, Romaszka, Romaszkiewicz, Romaszko, Romaszkowicz, Romejko, Romeyko, Romocki, Ropalski, Rosalski, Rosiński, Rossalski, Rostocki, Roszeyko, Rozanowicz, Rozbicki, Rozewski, Rożanowicz, Rożnowski, Rudziewski, Rumocki, Rutkowski, Ruzanowicz, Rybałtowski, Rybczyński, Rybicki, Rycharski, Rychliński, Ryczywolski, Rymejko, Rymejkowicz, Rymiński, Rymkiewicz, Rząca, Rzączyński, Rzekiecki, Rzońca.
S amecki, Sarnacki, Sarnecki, Sarnicki, Sarnowski, Satkiewicz, Sawicki, Sczucki, Sergijewski, Sęczykowski, Siderkiewicz, Siedmiogrodzki, Siehiejewicz, Sieklucki, Sierhejewicz, Sierhijewicz, Sierzchowski, Sikorski, Simonowicz, Sipniewicz, Sipniewski, Siromski, Skibniewski , Skobejka, Skobejko, Skorubko, Skorupka, Skorupko, Skotnicki, Skrodzki, Skrzetuski, Skwierczyński , Skwirczyński, Sławek, Sławiński, Sławomier, Słogocki, Sługocki, Smereczyński, Snacki, Sniciński, Sobolewski, Sokołowski, Sokowicz, Sołomiejewicz, Songajło, Sowiński, Spadowski, Spandowski, Spądowski, Spendowski, Spędowski, Sroczyński, Stachowski, Stalewski, Stański, Starzyński, Staszyński, Stąpaczewski, Strzelbicki, Styrbiński, Subczyński, Suchodolec, Suchodolski, Suchopiątek, Suchorzyński, Suchożyński, Surewicz, Surwiłło, Symborski, Symonowicz, Symunowicz, Synowicz, Syromski, Syrunowski, Szabuniewicz, Szandurowski, Szatyński, Szczepowski, Szczucki, Szemborski, Szemet, Szempleński, Szemplewski, Szempliński, Szepel, Szepelski, Szepietowski, Szeptyc, Szerenos, Szeronos, Szklarski, Szlubowski, Szmaniewski, Szmigier, Szmigiero, Szmurło, Szuliborski, Szumanowski, Szumbarski, Szuplewicz, Szwander, Szymanowski, Szymański, Szymborski, Szymkiewicz, Szymonowski.
Ś kwierczyński, Śladowski, Ślepowroński, Ślubowski, Śniciński, Śnieciński, Świderski, Święcki.
T aliszewski, Taraskowski, Taraszkowski, Tatarowski, Tecianiec, Teodorowicz, Terajewicz, Terajowicz, Terejewicz, Tietianiec, Topczewski, Treblicki, Trębicki , Trojnicki, Truskolaski, Truskolawski, Truskoleśny, Truskowski, Truszkowski, Trzciński, Trzyciński, Trzyszczyński, Twerjanowicz, Tyborowski, Tychowski, Tyrkszlewicz, Tyszarski.
U goski, Ujazdowski, Ukrym, Ukryn, Uziemski.
W ałkanowski, Warszycki, Wasianowicz, Wawrzecki, Wąsowicz, Wąsowicz-Dunin, Wąż, Wdziekuński, Wendrychowski, Werchracki, Werchratski, Wereszczatyński, Werycha, Weryha, Wębrychowski, Wędrychowski, Widmont, Wiercieński, Wierciński, Wierzbicki, Wierzchowski, Wilkołęski, Wilkowski, Wiszczycki, Wiszniowski, Wiścicki, Wocianc, Wocianiec, Wojdyłło, Wojdyło, Wojno, Wojsiatycz, Wolański, Wolęcki, Wolski, Woyno, Wrocki, Wronicki, Wroniecki, Wróblewski , Wróżbita, Wścieklica, Wyczałkowski, Wyczołkowski, Wyganowski, Wygnański, Wykrzykowski, Wyrzykowski, Wyskowski, Wyszkowski, Wyżykowski.
Z abawski, Zabierzowski, Zaborowski, Zafataj, Zaleceli, Zaleciłło, Zaleski, Zankowicz, Zapaśnik, Zarzycki, Zatorski, Zatowicz, Zaturski, Zawadzki, Zawałkiewicz, Zawidzki, Zawidzski, Zawisłowski, Zawodzki, Zbikowski, Zbyszyński, Zegzdro, Zelachowski, Zembocki, Zembowski, Zera, Zębocki, Zieleński, Zieleźnicki, Zieliński, Ziemborski, Zimnoch, Złotogórski, Zuk, Zyłłok-Kamieński, Zyra.
Ż ak, Żarow, Żelachowski, Żelechyński, Żeleźnicki, Żelkowski, Żera, Żero, Żerów, Żmiejewski, Żmiejowski, Żmijewski, Żmijowski, Żubrawski, Żuchawiecki, Żuchowiecki, Żuk, Żukowski, Żyłłok, Żyra.
Tadeusz Gajl, Herbarz Polski
Pozostałe nazwiska
Marek Woliński w swoim herbarzu Herbarz szlachty łukowskiej na Lubelszczyźnie , wydanym w 2017 roku, zawarł również następujące nazwiska; Bartoszowicz, Bieniak, Boruta, Borutch, Borzym, Budziak, Budzisz, Budziszek, Budzonek, Daćbóg, Dominik, Dworzyc, Dworczyk, Gołąb, Gontarcik, Guzio, Jakubowicz, Kiechnik, Kopeć, Korczyk, Kosiorek, Kuchnik, Kuzik, Kuzin, Leszkowicz, Leśkowicz, Marcinowicz, Michoń, Miklas, Miklasik, Miklasz, Mikłus, Niedźwiedź, Okniński, Olszewiak, Pawelczyk, Pawełczyk, Perka, Piasecki, Pisarczyk, Przedwieski, Purgał, Purgas, Puszcz, Puzyk, Rafałowicz, Sikora, Skarczyk, Skowroński, Smolicz, Smolarczyk, Smolisz, Stary, Symanik, Szymanik, Tawczyński, Traczyk, Twardo, Wyrobnik, Zycuk, Zysuk, Żychowicz[8] .
Jury Łyczkowski, na swojej stronie dotyczącej heraldyki, wspomina również o nazwiskach Bołwanowicz, Bujko, Chojnicki, Drozdowski, Dryżyński, Dzierożyński, Giędzwił, Horkusz, Hornicz, Hurko, Iuszkowski, Lewaszkiewicz, Opoka, Parak, Pieślak, Szmidt, Szwyderski, Woyciechowski, Wyrzkowski, Złotogorski, Złotogurski, Zmiejewski, Zwierowicz[9] .
Odmiany
Galeria
Zobacz też
Uwagi
↑ Opis współczesny jest skonstruowany zgodnie z obecnymi zasadami heraldyki. Zobacz: Blazonowanie .
Przypisy
↑ a b c d e Alfred A. Znamierowski Alfred A. , Herbarz rodowy , Warszawa: Świat Książki, 2004, s. 167, ISBN 83-7391-166-9 .
↑ a b c Kasper K. Niesiecki Kasper K. , Powiększony dodatkami z poźniejszych autorów rękopismów, dowodów, urzędowych i wydany przez Jana Nep. Bobrowicza , Jan Nepomucen J.N. Bobrowicz , t. VIII, Lipsk : Breitkopf i Haertel, 1841, s. 397–399 [dostęp 2021-05-22] .
↑ Paprocki 1858 ↓ .
↑ Gajl 2007 ↓ , Bibliografia, s. Tablica III.
↑ Dzieje zasobu ↓ , Linki zewnętrzne.
↑ Gajl 2007 ↓ , Bibliografia.
↑ a b Gajl ↓ , Linki zewnętrzne.
↑ Marek M. Woliński Marek M. , Tom III. Herbarz szlachty łukowskiej na Lubelszczyźnie , wrzesień 2017, ISBN 978-83-928874-4-7 . Brak numerów stron w książce
↑ Łyczkowski ↓ .
Bibliografia
Bartosz B. Paprocki Bartosz B. , Herby rycerstwa polskiego , Kazimierz Józef K.J. Turowski , Kraków: Biblioteka Polska, 1858, s. 1140 .
Andrzej Kulikowski: Wielki Herbarz Rodów Polskich . Warszawa: Świat Książki , 2005, s. 297, 278. ISBN 83-7391-523-0 .
Tadeusz T. Gajl Tadeusz T. , Herbarz polski od średniowiecza do XX wieku. Ponad 4500 herbów szlacheckich 37 tysięcy nazwisk 55 tysięcy rodów , Gdańsk: L&L, 2007, s. 543, ISBN 978-83-60597-10-1 , OCLC 233447252 .
Linki zewnętrzne