Łękuk (jezioro w gminie Kruklanki)

Łękuk

Położenie
Państwo	Polska
Region	Pojezierze Ełckie
Wysokość lustra	127,4 m n.p.m.
Morfometria
Powierzchnia	20,7 ha
Wymiary • max długość • max szerokość	670 m 500 m
Głębokość • średnia • maksymalna	4,6 m 12,5 m
Długość linii brzegowej	1 300 m
Objętość	957,4 tys. m³
Hydrologia
Klasa czystości wody	II (1993)
Rzeki zasilające	Dopływ z jez. Łękuk
Rzeki wypływające	Dopływ z jez. Łękuk
Położenie na mapie gminy Kruklanki Łękuk
Położenie na mapie Polski Łękuk
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Łękuk
Położenie na mapie powiatu giżyckiego Łękuk
54°07′34″N 22°01′37″E

Łękuk – jezioro w Polsce, położone w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Kruklanki^[1].

Położenie

Według regionalizacji fizycznogeograficznej Polski jezioro leży na Pojezierzu Ełckim^[2][3], natomiast według regionalizacji przyrodniczo-leśnej – w mezoregionie Puszczy Boreckiej^[4], w dorzeczu Sapina–Węgorapa–Pregoła^[5]. Znajduje się około 5 km w kierunku wschodnim od jeziora Gołdapiwo. W okolicach brzegów położone są miejscowości Łękuk Wielki, Diabla Góra i Jeleni Róg^[6]. Od strony wschodniej wpływa niewielki ciek wodny o nazwie Dopływ z jez. Łękuk, wypływa na północy w kierunku jeziora Żabinki^[7]. W sumie jezioro zasilają cztery dopływy^[8]. Powierzchnia całkowita zlewni wynosi 13,5 km²^[8].

Brzegi są strome i wysokie od północy oraz zachodu. W otoczeniu znajdują się łąki, pola i lasy. Jezioro stanowi skraj Puszczy Boreckiej, a jego typ określa się jako leszczowy^[5].

Jezioro leży na terenie obwodu rybackiego jeziora Łękuk w zlewni rzeki Węgorapa – nr 14^[9]. Znajduje się na terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu Puszczy Boreckiej o łącznej powierzchni 22 860,9 ha^[10].

Morfometria

Według danych Instytutu Rybactwa Śródlądowego powierzchnia zwierciadła wody jeziora wynosi 20,7 ha. Średnia głębokość zbiornika wodnego to 4,6 m, a maksymalna – 12,5 m. Lustro wody znajduje się na wysokości 127,4 m n.p.m. Objętość jeziora wynosi 957,4 tys. m³. Maksymalna długość jeziora to 670 m a szerokość 500 m. Długość linii brzegowej wynosi 1 300 m^[5].

Inne dane uzyskano natomiast poprzez planimetrię jeziora na mapach w skali 1:50 000 według Państwowego Układu Współrzędnych 1965, zgodnie z poziomem odniesienia Kronsztadt. Otrzymana w ten sposób powierzchnia zbiornika wodnego to 21,0 ha, a wysokość bezwzględna lustra wody – 127,3 m n.p.m.^[2]

Jakość wody

Łękuk jest jeziorem eutroficznym o dużej podatności na degradację, ale o stosunkowo mało zaawansowanym stopniu eutrofizacji^[8].

Przed przyjęciem ramowej dyrektywy wodnej Łękuk wchodził w skład reperowej sieci monitoringu^[11]. Według badań z roku 1983 wartości wskaźników czystości wód zgodnie z ówczesnymi kryteriami klasyfikacji dały ostatecznie drugą klasę czystości. Niektóre parametry dawały klasę niższą, zwłaszcza azot i fosfor, inne wyższą. Woda jeziora ma zauważalne zabarwienie (od 30 mgPt/dm³ przy powierzchni do ponad 30 mgPt/dm³ nad dnem), co wynika głównie z dużej zawartości żelaza. Substancje humusowe też mają na to wpływ, jednak jest ich stosunkowo mało, co przy dość dużej zawartości wapnia (32–45 mg/dm³), sprawia, że woda jeziora jest zasadowa^[8]. Zgodnie z badaniem z 1993 roku również przyznano akwenowi II klasę czystości^[2].

Przyroda

W skład roślinności zanurzonej wchodzą m.in. jaskier krążkolistny i grzybienie białe. Wokół brzegów dominuje pałka szerokolistna i tatarak^[5]. Ze względu na stosunkowo niedużą żyzność, fitoplankton osiąga niedużą biomasę, a dominują w nim bruzdnice, zwłaszcza Ceratium hirindinella oraz zielenice, zwłaszcza Oedogonium. Zarówno fitoplankton, jak i zooplankton jest stosunkowo mało bogaty gatunkowo^[8].

Przypisy

1. Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 2. Wody stojące, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 190, ISBN 83-239-9607-5 .
2. AdamA. Choiński AdamA., Katalog Jezior Polski, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 349, ISBN 83-232-1732-7, OCLC 169954726 .
3. Regiony fizycznogeograficzne Polski po zmianach w 2018 r. [online], warmaz.pl, 2018  (pol.).
4. Roman Zielony, Alina Kliczkowska: Regionalizacja przyrodniczo-leśna Polski 2010. Warszawa: Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, 2012. ISBN 978-83-61633-62-4. Brak numerów stron w książce
5. JerzyJ. Waluga JerzyJ., HenrykH. Chmielewski HenrykH., Wielkie Jeziora Mazurskie. Północ, Olsztyn: Instytut Rybactwa Śródlądowego, 1999 (Przewodniki wędkarskie; 6), ISBN 83-87506-16-8, OCLC 749533945 .
6. Główny Urząd Geodezji i Kartografii: Geoportal 2 iMap ORTO. geoportal.gov.pl. [dostęp 2017-03-26].
7. Dopływ z jez. Łękuk >> Moduł: Obszary dorzeczy (wynik wyszukiwania). Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej. [dostęp 2017-03-26].
8. Dorota Cydzik, Hanna Soszka: Atlas stanu czystości jezior Polski badanych w latach 1979-1983. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1988, s. 300-303. ISBN 83-220-0338-2.
9. Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie: Obwieszczenie nr 3/2016 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie z dnia 30 września 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia w sprawie ustanowienia obwodów rybackich na publicznych śródlądowych wodach powierzchniowych płynących. edziennik.mazowieckie.pl, 30 września 2016. [dostęp 2020-02-17].
10. Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie: Rozporządzenie Nr 132 Wojewody Warmińsko-Mazurskiego z dnia 12 listopada 2008 r. w sprawie Obszaru Chronionego Krajobrazu Puszczy Boreckiej. Dziennik Urzędowy Województwa Warmińsko-Mazurskiego, 20 listopada 2016. [dostęp 2017-03-26].
11. Hanna Soszka: Analiza zmian stanu wód jezior reperowych badanych w latach 1999–2007. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. [dostęp 2017-04-03].