Lei Guèrras de Macedònia son un ensems de guèrras que se debanèron durant l'Antiquitat entre Roma e lo Reiaume de Macedònia. S'acabèron per una desfacha macedoniana e per l'installacion de la dominacion romana dins la mitat orientala de la Mar Mediterranèa.
Lei guèrras de Macedònia s'explican per mai d'un factor. Lo premier èra la contestacion de la dominacion macedoniana, instaurada per Felip II de Macedònia (359-336 avC) après la batalha de Queronèa (338 avC), per lei ciutats-estats grègas. Lo sègle III avC veguèt ansin una multiplicacion dei guèrras e la formacion de ligas defensivas destinadas a contraròtlar d'un biais indirèct d'entitats pus feblas ò a se protegir d'un vesin tròp poderós. Per exemple, quauqueis ans avans lo començament dei guèrras de Macedònia, un conflicte indecís opausèt de 220 a 217 avC Macedònia e seis aliants a una coalicion gropant seis adversaris principaus (Etòlia, Esparta e Elis).
D'autra part, lo mond grèc dau periòde èra caracterizat per una multiplicacion de liames d'interdependéncias susceptibles de multiplicar rapidament lei belligerants participants a una guèrra. Dins aqueu contèxte trebolat, lo recors a un protector estrangier (Roma, Empèri Seleucid, Egipte Lagida...) èra una solucion per renforçar la sieuna fòrça militara. Dins lo corrent de la segonda mitat dau sègle III avC, lei Romans comencèron donc de s'interessar ais afaires grècs.
En 229 avC, per luchar còntra la piratariá e per protegir lo litorau orientala de la Peninsula Italica, ocupèron una partida d'Illíria. Aqueu succès li permetèt de ganhar la simpatia d'adversaris de Macedònia coma Corint ò Atenas. Rapidament, per assegurar la defensa de sei conquistas, Roma concluguèt d'alianças amb de ciutats localas, çò qu'inquietèt lei Macedonians. Tre lei premierei desfachas romans còntra lei Cartaginés d'Annibal, Felip V de Macedònia (221-179 avC) decidèt d'aprofichar la concentracion dei legions en Itàlia per expulsar lei Romans de Grècia. En 217 avC, ataquèt Apollonia d'Illíria, un protectorat roman. L'operacion mau capitèt e Roma mandèt de renfòrç dins la region.
En 215 avC, après la batalha de Cannes, l'amplor dei desfachas romanas encoratjèt Felip V de Macedònia de conclure una aliança amb Cartage per atacar Illíria. En teoria, aquel èra una menaça majora per Roma car la conquista dei pòrts illirians auriá permés ai Macedonians d'organizar lo passatge de tropas vers Itàlia. Inquiet, lo Senat mandèt donc una armada en Illíria, maugrat la situacion generala en Itàlia, per i sostenir seis aliats e i fixar lei fòrças de Felip. En parallèl, assaièt de trobar d'aliats grècs suplementaris.
Dins lei fachs, leis operacions militaras se limitèron a quauqueis escaramochas. D'efiech, lei Macedonians mobilizèron pas de fòrças importantas e avián ges de flòta capabla de contestar l'Adriatica ai naviris romans. De son caire, l'estrategia romana, unicament defensiva, refusèt tota conquista e leis operacions ofensivas dei legionaris se concentrèron subretot còntra lei piratas locaus. L'intrada en guèrra d'Etòlia e de Pergam dins lo camp antimacedonian, en 211 avC, cambièt pas aquela situacion.
La guèrra s'acabèt en 205 avC amb lo tractat de Fenice. Lei Macedonians i obtenguèron quauquei concessions coma un partiment dau protectorat roman en Illíria. Pasmens, politicament, aquela patz foguèt un succès per lei Romans qu'apareguèron coma de protectors fisables, sensa volontat de conquista. De mai, dau ponch de vista roman, lo confinhament en Grècia dei fòrças de Felip V, incapablas de jonhér lei Cartaginés presents dins lo sud de la Peninsula Italica, èra una capitada estrategica majora que tenguèt un ròtle important dins l'eissida de la Segonda Guèrra Punica (219-201 avC).
La Segonda Guèrra de Macedònia es una consequéncia de la Premiera Guèrra de Creta (205-200 avC). Aqueu conflicte comencèt tre la fin de la Premiera Guèrra de Macedònia quand Felip V decidèt d'abatre la poissança de Ròdes, son adversari principau dins la Mar Egèa[1]. Per aquò, formèt una aliança amb divèrsei ciutats de Creta, important refugi de piratas, e amb Esparta[2]. Lo conflicte se generalizèt a cha pauc. En 201 avC, après la destruccion de la flòta macedoniana, venguèt una guèrra terrèstra implicant lei poissanças majoras dau mond grèc.
Menaçada per Felip V, Pergam mandèt una ambaissada a Roma per demandar d'ajuda. Lo Senat acceptèt e aprofichèt la revòuta d'Atenas per intervenir. Una mission diplomatica, dirigida per Caius Claudius Nero, exigiguèt ansin la fin deis atacas còntra lei Grècs. Quauquei mes pus tard, aquel ultimatum foguèt estendut ai possessions lagidas. En parallèl, una armada romana desbarquèt en Illíria.
L'intervencion militara romana
Lei demandas romanas, que marcavan un reculament major de Macedònia, foguèron rebutadas per Felip V. Inicialament, lo conflicte foguèt indecís amb de Macedonians diplomaticament isolats mai capables de resistir ais ofensivas enemigas.
Lo rescòntre aguèt luòc en 197 avC a Cinoscèfales e s'acabèt per una victòria romana totala. Aprofichant la rigiditat de la falanja, lei legionaris romans capitèron d'infiltrar sei rengs e de chaplar leis oplitas gràcias a son armament pus eficaç au còrs a còrs. L'armada macedoniana perdiguèt plusors miliers d'òmes e Felip V deguèt negociar.
Lo tractat de Tempe
Lo tractat de Tempe marquèt la fin de la guèrra. Felip V deguèt abandonar totei sei posicions en Grècia e en Tessàlia. Deguèt tanben renonciar a tota mena d'intervencion dins leis afaires d'un autre estat, liurar sa flòta militara a Roma e pagar una importanta indemnitat de guèrra de 1 000 talents. Aquò entraïnèt una grèva crisi politica, economica e sociala dins lo reiaume que perdiguèt d'un còp totei lei conquistas realizadas dempuei Felip II e plusors centres economics majors. Macedònia cessèt ansin d'èsser una poissança de premiera importància dins lo mond grèc per tornar venir un principat segondari. Pasmens, dins lo rèsta de son rèine, Felip V capitèt de restablir la situacion intèrna de son reiaume que s'afondrèt pas.
De son caire, lei Romans proclamèron la « liberacion » dei ciutats grègas durant lei Jòcs Istmics de 196 avC. Retirèron sei tropas de Grècia dos ans pus tard sensa i realizar de conquistas. Pasmens, dins lei fachs, la màger part de Grècia passèt sota son influéncia.
Cinc ans après Cinoscèfales, la Guèrra Seleucida foguèt entraïnada per lo maucontentament suscitat per lo partiment dei territòris macedonians abandonats per Felip V. En particular, Etòlia, qu'èra un aliat de Roma dempuei lo premier conflicte, esperava una part pus importanta. Se raprochèron donc de l'Empèri Seleucida que son rèi, Antíoc III (223-187 avC), mandèt un pichon còrs expedicionari en 192 avC per « liberar Grècia de l'oppression romana ».
La reaccion romana foguèt viva. Una importanta armada desbarquèt en Grècia. Obtenguèt rapidament l'aliança de la Liga Aquèa e de Macedònia[3]. De son caire, Antióc III foguèt unicament sostengut per Etòlia e per quauquei ciutats de Grècia Centrala. Aquò li permetèt pas de compensar son inferiotat numerica. Assaièt donc de resistir au pas dei Termopilas, posicion favorabla a la defensa. Pasmens, sei fòrças i foguèron batudas e obligadas de se retirar en Asia Menora. En despiech de l'arrivada de renforç, i foguèron definitivament esquichadas l'an seguent a la batalha de Magnesia. Isolada, Etòlia se sometèt en 188-187 avC.
La patz d'Apamèa reglèt lo conflicte e consacrèt l'intrada de Grècia dins l'esfèra d'influéncia romana. Etòlia perdiguèt tota importància e lei Seleucidas deguèron abandonar la màger part d'Anatolia. Pergam e Ròdes ne'n recebèron una larga partida e lo rèsta formèt un ensems de ciutats e de principats mai ò mens autonòms.
La Tresena Guèrra de Macedònia foguèt largament entraïnada per la volontat dau rèi Eumèn II de Pergam (197-158 avC) de destrurre Macedònia. D'efiech, inquiet de la politica de redreiçament iniciada per Felip V e perseguida per son fiu Persèu (179-168 avC), assaièt, a partir deis ans 180 avC, de convéncer lo Senat de menar una tresena guèrra còntra Macedònia. Pauc a pauc, d'autrei ciutats grègas s'esmoguèron dau retorn dei Macedonians dins la vida politica grèga. Pergam e seis aliats capitèron ansin de formar un partit roman antimacedonian qu'obtenguèt la rompedura dei relacions diplomaticas entre Roma e Macedònia en 175 avC.
Lo casus belli cercat per Eumèn II arribèt en 172 avC amb una temptativa d'assassinat còntra eu. Persèu foguèt implicat dins lo complòt e lo Senat acceptèt de declarar la guèrra un an pus tard. Dins aquò, mau preparats, lei Romans foguèron batuts a la batalha de Callinicos. Una segonda ataca mau capitèt en 169 avC, permetent ai Macedonians de tornar conquistar quauquei territòris.
L'eveniment decisiu dau conflicte foguèt la nominacion de Lucius Aemilius coma cap de l'armada romana. Generau experimentat, menacèt lei linhas macedonianas e Persèu foguèt obligat d'acceptar un combat malaisat a Pidna onte son armada foguèt anientada en 168 avC. Lo rèi macedonian capitulèt e son reiaume foguèt devesit en quatre republicas somesas a Roma.
La Quatrena Guèrra de Macedònia foguèt una revòuta menada per un aventurier dich Andriscos. Gràcias a sa semblança fisica amb Persèu, capitèt d'usurpar l'identitat de son fraire e eiretier, Felip. Obtenguèt lo sostèn dei senhors macedonians maucontents de l'òrdre roman e infligiguèt una desfacha ai legions de Scipion Nasico. Pasmens, sa temptativa d'aliança amb Cartage suscitèt una repòsta d'amplor de part de Roma. Una importanta armada foguèt desbarcada en Grècia e leis insurgents foguèron anientats a la segonda batalha de Pidna en 148 avC.
Aqueu còp, après la revirada de son projècte d'ocupacion indirècta de la région, lo Senat annexèt Macedònia que venguèt la província romana permanenta de Grècia.
Lei Guèrras de Macedònia son un episòdi major de la conquista romana de Grècia. D'efiech, entraïnèron l'eliminacion de la principala poissança militara independenta de la region e la premiera annexion de territòris grècs decidida per lo Senat. La dissolucion de la Liga Aquèa e la destruccion de Corint, dos ans pus tard, completèron aqueu succès permetent a Roma de sometre l'ensems de Grècia.
(fr) Édouard Will, Histoire politique du monde hellénistique 323-30 av. J.-C., Seuil, coll. « Points Histoire », 2003.
(en) Robin Waterfied, Taken At the Flood: The Roman Conquest of Greece, Oxford University Press, 2014.
Nòtas e referéncias
↑Ocupada per l'armada d'Alexandre, Ròdes aviá restaurat son independéncia tre 323 avC. Durant lo sègle III, participèt a plusors guèrras que li permetèron de venir la premiera poissança dau mond grèc. En 205 avC, sa flòta èra donc activament engatjada dins la lucha còntra la piratariámediterranèa.
↑Esparta participèt pas oficialament a la guèrra. Pasmens, laissèt de piratas originaris de la vila jonhér lo camp macedonian.
↑La Liga Aquèa ataquèt subretot lei darrierei ciutats independentas de Peloponés. Pauc desirós de veire seis aliats se renfòrçar d'aqueu biais, lei Romans exigiguèron la fin d'aqueleis atacas mai contentèron leis Aquèus dins lo reglament de la guèrra. De son caire, Macedònia sostenguèt dirèctament l'armada romana mai aprofichèt la situacion per tornar ocupar certanei posicions perdudas en 197 avC.
Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!
