Tram in Nederland

Dit artikel beschrijft de tram in Nederland.

Nederlandse tramgeschiedenis

Paardentrams

De paardentram in Utrecht.

Op 25 juni 1864 reed de eerste tram in Nederland: een paardentram van de The Dutch Tramway Company (DTC), nadat twee dagen eerder de proefrit had plaatsgevonden. De tramlijn liep van Den Haag naar Scheveningen over de Scheveningseweg.[1]

Dit tracé is nog steeds in gebruik, nu door tramlijn 1, nadat lijn 8 dit traject bijna 100 jaar had bereden. De eerste tram in Amsterdam reed op 3 juni 1875. In Rotterdam ging de eerste tram in 1879 rijden.

Elektrische trams

Vanaf 1890 reed een accutram tussen Den Haag en Scheveningen over de route van de huidige tramlijn 9. Zij reden alleen in de zomer, maakten een 'hels' kabaal, haalden een "duivelse" snelheid van maximaal 20 km. per uur, en vielen vaak uit.[2]

Elektrische Rotterdamse tram uit 1905.

De eerste elektrische tram met voeding buiten het voertuig in Nederland reed in 1882 in Zandvoort.[3] De primitieve stroomvoorziening was via de rails net als bij een modelbaan. Dit lijntje, de tweede in de wereld, vrijwel identiek qua constructie aan de eerder door Siemens aangelegde experimentele tram in Berlijn-Lichterfelde, werd geen succes en werd al na korte tijd verbouwd tot paardentram.

In 1894 had Vaals de Nederlandse primeur van een elektrische tram met bovenleiding, door de elektrificatie van de paardentramlijn AkenVaals.

De eerste "echt" Nederlandse tram met bovenleiding van de Nederlands-Indische Tramweg Maatschappij reed in 1899 in Batavia in Nederlands-Indië; in datzelfde jaar gevolgd door een tramlijn tussen Haarlem en Zandvoort. Eveneens in 1899 werd de Ceintuurbaan rond de Haarlemse binnenstad geopend. Beide lijnen waren aangelegd door de Eerste Nederlandsche Electrische Tram-Maatschappij (ENET). De lijn naar Zandvoort was het begin van de tramlijn Amsterdam - Zandvoort van de Electrische Spoorweg-Maatschappij (ESM), later NZH, die in 1902 de ENET met behulp van Amerikaans kapitaal had overgenomen.

De eerste elektrische stadstram reed op 14 augustus 1900 in Amsterdam, tussen Leidscheplein en Haarlemmerplein. Op 6 augustus 1904 begon de Haagse "beugeltram" (er was al een accutram sinds 1890). Ook andere steden kregen elektrische (stads)trams: Rotterdam op 18 september 1905, Utrecht in 1906, Groningen en Vlissingen in 1910, Leiden, Arnhem en Nijmegen in 1911 en Haarlem (NZH) en Enschede in 1913.

Buiten de grote steden kwamen veel stoomtramverbindingen tot stand, die later werden vervangen door elektrische trams of motortrams of door autobussen. De belangrijkste elektrische trambedrijven waren die van de Haagsche Tramweg Maatschappij HTM (tussen Den Haag, Rijswijk, Voorburg en Delft, respectievelijk Wassenaar en Leiden, zie: Gele Tram), de Noord-Zuid-Hollandse Tramweg Maatschappij NZH (tussen Scheveningen, Den Haag, Leiden, Katwijk, Noordwijk, Haarlem, Zandvoort, Amsterdam, Purmerend en Volendam, zie: Blauwe Tram), voorts de Nederlandsche Buurtspoorweg-Maatschappij (NBM) (tussen Utrecht, De Bilt, Zeist, Amersfoort, Driebergen, Rhenen en Arnhem) en de Limburgse Tramweg Maatschappij (LTM) (tussen Roermond, Hoensbroek, Brunssum, Heerlen en Kerkrade).

Stoomtrams

De eerste stoomtram reed op proef in 1878 te Scheveningen. De eerste stoomtramlijn opende in 1879 tussen Den Haag Staatsspoor en Scheveningen. Zodoende had Den Haag de eerste paardentram, interlokale tram, stoomtram én elektrische tram (op accu's) van Nederland.[4]

Stoomtram van de RTM.

De belangrijkste stoomtrambedrijven waren de Nederlandsche Tramweg Maatschappij (NTM) in Friesland, Stoomtramweg-Maatschappij Oostelijk Groningen (OG), Eerste Drentse Stoomtram (EDS), Gelderse Tramwegen (GTW), Gooische Tramweg Maatschappij (GTM), Rotterdamsche Tramweg Maatschappij (RTM) (Zuid-Hollandse en Zeeuwse eilanden), Zeeuwsch-Vlaamsche Tramweg-Maatschappij (ZVTM), Brabantse Buurtspoorwegen en Autodiensten (BBA) en Limburgsche Tramweg-Maatschappij (LTM). Diverse stoomtrambedrijven hadden later ook motortractie of gingen er zelfs (bijna) geheel op over (GTM, RTM). De meeste van deze trambedrijven eindigden hun tramdiensten tussen 1935 en 1957. Alleen de RTM hield het met motortrams als laatste nog vol tot 14 februari 1966.

Alleen nog in de grote steden

Uitsluitend in de drie grote steden Amsterdam, Den Haag en Rotterdam (en enkele randgemeenten bij die steden) bleven elektrische trams rijden. In 1983 werd de nieuwe sneltram UtrechtNieuwegeinIJsselstein geopend en in 2019 de Uithoflijn. Tussen 2001 en 2008 exploiteerde de NS een tijdelijke tramlijn Houten - Houten Castellum.

In bedrijf

Nederlandse steden met een stadstrambedrijf:

Lijnen met een sneltrambedrijf:

Museumtramlijnen:

Binnen het Koninkrijk der Nederlanden rijdt daarnaast ook een tram in Oranjestad op Aruba.

Toekomst

Niet gerealiseerde plannen

RijnGouweLijn

Zie RijnGouwelijn voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Als eerste onderdeel van de RijnGouweLijn werden er vanaf voorjaar 2003 Zweedse A32-trams ingezet op het baanvak GoudaAlphen aan den Rijn. Deze proef van HTM en NS Reizigers moest uitwijzen of het mogelijk is trams ("lightrail"-voertuigen) in te zetten tussen conventionele reizigerstreinen ("heavy rail"). De proef was het begin van de Rijn-Gouwelijn (RGL), een lightrailproject waar trams op NS-spoor zouden rijden tot station Leiden Lammenschans en vandaar de straat op gaan door de binnenstad van Leiden en dan verder als sneltram door naar Katwijk aan Zee, met een aftakking naar Noordwijk aan Zee. Het plan was gebaseerd op het tram-treinsysteem van Karlsruhe. Uiteindelijk is afgezien van aanleg van tramsporen in Leiden. Op 15 mei 2012 besloot Gedeputeerde Staten van de provincie Zuid-Holland de RijnGouwelijn definitief niet aan te leggen.

RegioTram Groningen

Zie RegioTram Groningen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

In de stad Groningen bestonden vergevorderde plannen voor het aanleggen van een stadstramnet. De naam voor dit project was Kolibri en sinds 2008 RegioTram. Het project RegioTram eindigde per 26 september 2012, doordat de gemeente Groningen toen de steun voor de RegioTram in heeft getrokken.

Kamperlijntje

Zie Kamperlijntje voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Ook voor het Kamperlijntje, een spoorlijn van Zwolle naar Kampen, bestonden plannen om hier met elektrische trams te gaan rijden. Ingenieursbureau Arcadis ontwierp hiervoor een plan. Op 28 januari 2009 maakten de provincie Overijssel, de gemeenten Zwolle en Kampen en ProRail bekend dat in 2012 een elektrische regiotram zou rijden op het Kamperlijntje. Er zou elk kwartier een tram gaan rijden tussen Zwolle en Kampen die zou stoppen bij de nieuw te openen haltes Veerallee, Voorsterpoort, Stadshagen, Werkeren en Kampen Oost.

Na mislukking van de aanbesteding werden de plannen in 2014 gewijzigd en kwam het besluit de bestaande spoorlijn te elektrificeren en met treinen te blijven berijden. In 2015 startten de werkzaamheden en in 2017 ging de elektrische treindienst op het Kamperlijntje van start.

Sneltram Hasselt-Maastricht

Zie Sneltram Hasselt - Maastricht voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De Sneltram Hasselt – Maastricht was een door De Lijn voorgestelde sneltramverbinding van Hasselt naar Maastricht. Na veel strubbelingen werd in mei 2022 door de Vlaamse regering bekendgemaakt dat het plan voor een tram definitief niet doorgaat.

Plaatsen

Plaatsen in Nederland waar elektrische trams rijden of hebben gereden:

In bedrijf

Opgeheven

Wetgeving

Verkeersregels

Volgens de Nederlandse wet kunnen tramwegen onderverdeeld worden in stadstramwegen (alleen bestemd voor personenvervoer binnen één gemeente) en interlokale tramwegen.

Voor de stadstram geldt het Reglement verkeersregels en verkeerstekens (RVV). De stadstram kent geen maximumsnelheid, tenzij aangegeven middels een verkeersbord, omdat er in het RVV alleen een maximumsnelheid voor motorvoertuigen, brom- en snorfietsen, gehandicaptenvoertuigen en landbouwverkeer is vastgelegd en de tram geen motorvoertuig is in de zin van het RVV. Wel geldt de norm van artikel 19 RVV 1990; deze spreekt immers over bestuurders van voertuigen. Ook artikel 185 Wegenverkeerswet geldt voor de trambestuurder sinds de Hoge Raad dat op 14 juli 2000 heeft uitgemaakt (HTM/Geertsema, NJ 2001, 417), wat meebrengt dat de trambestuurder bij een ongeval met een fietser of een voetganger alleen dan vrijuit gaat, als sprake is van overtuigend aantoonbare onschuld.

Met betrekking tot voorrang is de tram een bijzonder voertuig; op gelijkwaardige kruisingen behoren alle bestuurders voorrang te verlenen aan een tram. Dit is ook zo bij een afslaande tram. Voorrangsborden en verkeerslichten zijn wel van toepassing op trams.

Stadstrams zijn in Nederland te vinden in de regio's Amsterdam, Den Haag en Rotterdam. Ook de Rotterdamse sneltram in de Alexanderpolder is volgens de wet een stadstram.

Interlokale tramwegen vallen onder de Locaalspoor- en tramwegwet en het Tramwegreglement 1920. Voor deze trams zijn bedrijfsvoorschriften wettelijk verplicht en deze worden door de minister vastgesteld. Zo wordt ook de maximumsnelheid in deze voorschriften vastgelegd (artikel 56 Tramwegreglement 1920). Toezicht op de interlokale tramwegen vindt plaats door de Inspectie Leefomgeving en Transport. Voorbeelden hiervan in Nederland zijn de Utrechtse sneltram en de voormalige metro/sneltramlijn 51 in Amsterdam en Amstelveen.

Technische eisen

Aan stadstrams worden in Nederland nauwelijks technische eisen gesteld. In Duitsland moeten trams voldoen aan de BOStrab-eisen (Straßenbahn-Bau- und Betriebsordnung). Bij gebrek aan Nederlandse regelgeving, voldoen Nederlandse trams aan deze BOStrab-normen.[5] In de BOStrab worden bijvoorbeeld zandstrooiers, een alarmbel en richtingaanwijzers verplicht gesteld. Het ministerie van Verkeer en Waterstaat heeft wel al in de jaren tachtig een voorlopige regelgeving opgesteld, maar deze kreeg, tot de Wet Personenvervoer, geen wettelijke status.

Zie ook

Zie de categorie Trams in Nederland van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Read other articles:

San Antonio de Flores kan verwijzen naar: San Antonio de Flores (Choluteca), een gemeente in het departement Choluteca in Honduras San Antonio de Flores (El Paraíso), een gemeente in het departement El Paraíso in Honduras Bekijk alle artikelen waarvan de titel begint met San Antonio de Flores of met San Antonio de Flores in de titel. Dit is een doorverwijspagina, bedoeld om de verschillen in betekenis of gebruik van San Antonio de Flores inzichtelijk te maken. Op de...

 

 

Sgurr nan Gillean en las Cuillin, isla de Skye. Un munro es una montaña escocesa con una altura por encima de los 3000 pies (910 m s. n. m.). Reciben este nombre por Sir Hugh Munro (1856–1919), quien elaboró la primera compilación de un catálogo de tales colinas, conocidas como las Munro's Tables (Tablas de Munro), en 1891. Una «Munro top» («cumbre Munro») es una cima por encima de 910 metros que no está considerada como una montaña individual. Historia Antes de la publicaci...

 

 

Церква КолоChurch of Colo [1] Світова спадщина Церква Коло 42°15′31″ пд. ш. 73°24′06″ зх. д. / 42.25884700002777805° пд. ш. 73.401930000027775236° зх. д. / -42.25884700002777805; -73.401930000027775236Країна  Чилі[2]Тип церкваКритерії Шаблон:UNESCO WHS type(ii), (iii)Об'єкт № 971-012Зареєстро...

編集前にこのページのノートをご覧下さい(実名記載について) このページ名「大口病院連続点滴中毒死事件」は暫定的なものです。議論はノートを参照してください。(2018年7月) この記事には暴力的または猟奇的な記述・表現が含まれています。免責事項もお読みください。 大口病院連続点滴中毒死事件場所 日本・神奈川県横浜市神奈川区大口通130番地 大口病院(

 

 

Football match2013 Bulgarian SupercupФинал за Суперкупата на България 2013 Ludogorets Beroe A Group Bulgarian Cup 1 1 Beroe won 5–3 on penaltiesDate10 July 2013VenueVasil Levski National Stadium, SofiaRefereeGeorgi Yordanov (Gabrovo)Attendance1,200← 2012 2014 → The 2013 Bulgarian Supercup was played on 10 July 2013 at Vasil Levski National Stadium in Sofia, between the winners of the previous season's A group and Bulgarian Cup competitions. The match ...

 

 

Economy of the Falkland IslandsCurrencyFalkland poundFixed exchange rates1 Falkland pound = 100 pence[1]Fiscal year1 April–31 MarchStatisticsGDP$206.4 million (2015 est.)GDP rank221nd (PPP, 2015)GDP growth25.5% (2015 est.)GDP per capitaPPP: $77,692 (2013 est.)GDP by sectoragriculture: (41%), industry: (20.6%), services: (38.4%) (2015 est.)Inflation (CPI)1.4% (CPI, 2014)Gini coefficient36 (2015)Labour force1,850 (2016 est.)Labour force by occupationagriculture: 41%, industry: 24....

Building in Santo Domingo, Dominican RepublicNational PalacePalacio NacionalThe National Palace in Santo DomingoGeneral informationArchitectural styleNeoclassicalLocationSanto Domingo, Dominican RepublicCoordinates18°28′27″N 69°53′52″W / 18.47417°N 69.89778°W / 18.47417; -69.89778Construction startedFebruary 27, 1944; 79 years ago (1944-02-27)CompletedAugust 16, 1947Technical detailsFloor area18,000 m2 (190,000 sq ft)Design ...

 

 

Philippine comedy gag show Not to be confused with The Banana Splits. Banana SundaeAlso known as Banana Split(2008–2011) Banana Split: Daily Servings(2009–2011) Banana Split: Lafternoon Delight(2011) Banana Nite(2013–2015) Banana Split Extra Scoop(2011–2015) Banana Sundae(2015–2020) GenreGag show Stand-up comedyCreated byEdgar MortizDeveloped byABS-CBN CorporationDirected byEdgar Mortiz Jose Mari ReyesPresented bySee castCountry of originPhilippinesOriginal languageFilipinoProductio...

 

 

Para otros usos de este término, véase El bautismo de Cristo (desambiguación). Bautismo de Jesús Bautismo de Cristo por Piero della FrancescaDatos generalesTipo narración bíblica, tema artístico y bautismoCelebrada por CristianismoFecha domingo después de la solemnidad de la Epifanía del Señor (rito romano)Motivo Recuerdo del Bautismo de Cristo por Juan el Bautista[editar datos en Wikidata] Bautismo de Cristo por Francisco de Goya. Hacia 1780 El Bautismo de Jesús es ...

Video game developer Stig AsmussenBorn (1972-09-13) September 13, 1972 (age 51)NationalityAmericanAlma materThe Art Institute of PittsburghOccupationsCreative directorgame artistgame writerYears active1999–presentEmployer(s)Midway Games (1999-2003) Sony Computer Entertainment (2003–2014) Respawn Entertainment (2014–2023)Notable workGod of War IIIStar Wars Jedi: Fallen OrderStar Wars Jedi: SurvivorAwardsBAFTA Best Artistic Achievement (2011) Stig Asmussen is an American vi...

 

 

Scottish singer and bassist (1942–2002) For other people named James Dewar, see James Dewar (disambiguation). This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: James Dewar musician – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (November 2010) (Learn how and when to remove this template message) James De...

 

 

Not to be confused with Water supply and sanitation in Australia. Centre pivot irrigation near Euberta in the Riverina region of New South Wales Irrigation is a widespread practice required in many areas of Australia, the driest inhabited continent, to supplement low rainfall with water from other sources to assist in growing crops and pasture.[1] Overuse or poor management of irrigation is held responsible by some for environmental problems such as soil salinity and loss of habitat f...

American government official Stephanie GrishamGrisham in 2019Chief of Staff to the First LadyIn officeApril 7, 2020 – January 6, 2021PresidentDonald TrumpFirst LadyMelania TrumpPreceded byLindsay ReynoldsSucceeded byJulissa Reynoso PantaleónPress Secretary for the First LadyIn officeApril 7, 2020 – January 6, 2021PresidentDonald TrumpFirst LadyMelania TrumpPreceded byHerself (2019)Succeeded byMichael LaRosaIn officeMarch 27, 2017 – July 1, 2019PresidentDonald...

 

 

American singer-songwriter Zeke Clements in a 1944 advertisement Zeke Clements (September 6, 1911 – June 4, 1994) was an American country musician often dressed in a Western outfit. He was known as The Dixie Yodeler. Biography Clements was born near Empire, Alabama. In 1928, his career began when he joined Otto Gray and his Oklahoma Cowboys touring show and was signed to the National Barn Dance at WLS in Chicago.[1] In 1930, he performed on WSM Grand Ole Opry for the first time.[...

 

 

1884 treaty establishing French colonial rule in Vietnam Treaty of HuếThe signatures of Jules Patenôtre, Nguyễn Văn Tường, Phạm Thận Duật, and Tôn Thất Phan.TypeProtectorate treatyContextFrance establishes two protectorates over the Nguyễn dynasty.SignedJune 6, 1884 (1884-06-06)LocationHuế, Đại NamExpiration March 11, 1945 (1945-03-11) (Japanese coup d'état in French Indochina) March 9, 1949 (1949-03-09) (Élysée Accords)...

Italian mathematician Luigi BianchiBorn(1856-01-18)18 January 1856Parma, Emilia-RomagnaDied6 June 1928(1928-06-06) (aged 72)PisaNationalityItalianAlma materScuola Normale SuperioreKnown forBianchi classificationBianchi groupBianchi identitiesBianchi transformScientific careerFieldsMathematicsInstitutionsScuola Normale SuperioreDoctoral advisorEnrico BettiUlisse DiniDoctoral studentsLuigi FantappièGuido FubiniMauro PiconeGiovanni Sansone Luigi Bianchi (18 January 1856 – 6 Jun...

 

 

High-altitude mountain warfare in the Italian front of World War I For the TV series, see White War (TV series). The White WarPart of Italian front (World War I)Clockwise from above: Austrian barracks in East Tyrol; Alpine with mule painting by Achille Beltrame from 1916; Austrian infantrymen waiting for the ration in the sector of Dreisprachenspitze; difficult transport of an Italian artillery piece at high altitudeDateMay 24, 1915 – November 4, 1918LocationSouthern Rhaetian Alps, Dolomite...

 

 

Heavy metal website based in Estonia This article may rely excessively on sources too closely associated with the subject, potentially preventing the article from being verifiable and neutral. Please help improve it by replacing them with more appropriate citations to reliable, independent, third-party sources. (August 2013) (Learn how and when to remove this template message) Metal StormType of siteMusic webzine, database, reviews, communityOwnerIvan SuslinCreated byIvan SuslinURLmetals...

اريك بيترسون (لاعب سباق عجل)   معلومات شخصيه الميلاد 4 ابريل 1944 (80 سنة)  الطول الجنسيه السويد  اخوه و اخوات جوستا بيترسون،  وتوماس بيترسون،  وستور پيتيرسون  الحياة العمليه المهنه لاعب سباق عجل  تعديل  اريك بيترسون لاعب سباق عجل من السويد. حياته اريك بيترسو...

 

 

1982 slasher film by James W. Roberson SuperstitionTheatrical release posterDirected byJames W. RobersonScreenplay byDonald G. Thompson[1]Story by Michael O. Sajbel Bret Thompson Plate Brad White[1] Produced byEd Carlin[1]Mario KassarStarringJames HoughtonAlbert SalmiLynn CarlinCinematographyLeon Blank[1]Edited byAl Rabinowitz[1]Music byDavid Gibney[1]ProductioncompanyPenaria Corporation[1]Distributed byAlmi Pictures[2]Release da...

 

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!