Topografische gemeentekaart van Rhenen, september 2022De Cunerakerk in RhenenCuneratoren RhenenTram van de NBM te Rhenen, gezien vanaf de Cuneratoren; 1941Tram van de NBM te Rhenen, na verlegging van het tramspoor na herstel van oorlogsschade uit 1940; 1941Grebbeberg, militaire begraafplaats met oorlogsmonumentDe verovering van Rhenen op 8 juli 1499 door de Groote Garde, in opdracht van Jan II van KleefKasteel PrattenburgBinnenmolen
Rhenen (uitspraakⓘ) is een stad en gemeente in de Nederlandse provincie Utrecht. De gemeente telt 20.238 inwoners (1 januari 2024) en heeft een oppervlakte van 43,76 km² (waarvan 1,68 km² water). De gemeente omvat naast de stad Rhenen, de dorpen Elst en Achterberg.
Het centrum van Rhenen heeft een gevarieerd winkel- en horecagebied, met donderdagochtend een weekmarkt.
Geschiedenis
Rhenen verkreeg in 1258stadsrechten[2][3][4] nadat de plaats in 855 als 'villa Hreni' (buurschap Rhenen) voor het eerst werd genoemd. In de Middeleeuwen was Rhenen het meest vooruitgeschoven steunpunt van de bisschop van Utrecht in zijn voortdurende strijd tegen de graven, later hertogen, van Gelre. De bisschop bezat hier het kasteel Ter Horst, dat uiteindelijk in 1543 werd afgebroken. Na de centralisatie van het landsbestuur door keizer Karel V bleef Rhenen eeuwenlang een rustig garnizoensstadje, dat als een van de vijf steden van het Sticht een bescheiden rol speelde in het bestuur van het gewest.
In de 17e eeuw had de verdreven koning Frederik V van de Palts een zomerresidentie in Rhenen. Hij liet het paleis in 1630-1631 bouwen naar ontwerp van de Haagse architect Bartholomeus van Bassen. Dit Koningspaleis, zoals het werd genoemd, werd in 1812 afgebroken. Het is te zien in het gezicht op Rhenen, dat Jan van Goyen in 1649 schilderde, en dat in het gemeentelijk museum hangt. Verder herinneren in Rhenen alleen nog een gedenksteen en de straatnaam Frederik van de Paltshof aan het verblijf van de vorst.
In de 19e eeuw was Rhenen, gelegen aan de voet van de Utrechtse Heuvelrug, een centrum van tabaksteelt. Daarin kwam na 1870 geleidelijk een einde door de invoer van koloniale tabak uit vooral Sumatra.
In mei 1940 werd er hevig gevochten bij Rhenen tussen Duitsers en Nederlanders tijdens de Slag om de Grebbeberg. De bevolking werd geëvacueerd naar het westen en keerde pas vanaf 18 mei terug. Het stadje bleek zwaar gehavend. In Rhenen werden 162 woningen geheel verwoest, en circa duizend huizen waren zwaar beschadigd. De Cunerakerk en -toren stonden nog overeind en konden worden gerestaureerd. Kort na de terugkeer werd begonnen met het ruimen van puin. Daarbij werden werklozen ingeschakeld. Architect ir. C. Pouderoyen maakte in korte tijd een ontwerp voor de herbouw van het stadje. Daarbij werd bewust niet gekozen voor het weer opbouwen van de verwoeste huizen, maar voor een nieuw ontwerp naar de ideeën van de Delftse School. Pouderoyen koos er ook voor om de provinciale weg door het centrum te laten lopen, in plaats van eromheen. In de loop van 1942 was het reconstructieplan grotendeels uitgevoerd. Tijdens de gevechten van 1944 en 1945, bij de bevrijding van Nederland, werd Rhenen nogmaals getroffen.
In 1950 werden bij werkzaamheden aan de weg van Rhenen naar Elst graven gevonden in de helling van de Donderberg. Het bleek een Frankisch grafveld met ca. 1100 graven daterend uit 350 tot ca. 750 na Chr. Het is het rijkste Merovingische grafveld dat in Europa is gevonden. De gevonden sieraden zijn te zien in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. Op de Grebbeberg ligt de grootste walburcht van Nederland. De bouw ervan begon in de periode 650-710. Andere vroegmiddeleeuwse vondsten zijn een goudschat (Achterberg) en een muntschat van ca. 100 gouden munten en 170 zilveren munten bij Remmerden en op de Koerheuvel nabij de oude watertoren een bronzen situla (rituele emmer) vermoedelijk uit de vroege Nederlandse ijzertijd ca 750 v.Chr.
Rhenen ligt aan de noordoever van de Nederrijn; aan de overkant bevindt zich het dorp Kesteren. Via de Rijnbrug is de stad met de Neder-Betuwe verbonden. Deze verkeersbrug werd gebouwd op de fundamenten van de in 1944 verwoeste spoorbrug in het spoortraject Amersfoort-Kesteren. De verkeersbrug, die officieel werd geopend in november 1957 vormt nu een schakel in de Provinciale weg 233.
¹ Bij de verkiezingen tot en met 2002 deed alleen GroenLinks mee.
² In 1998 deed de RPF, een van de voorgangers van de ChristenUnie, mee aan de verkiezingen.
Géran Kaai (CDA), burgemeester: bedrijfsvoering en openbare orde en veiligheid;
Gert van Laar (SGP), wethouder en 1e locoburgemeester: fysieke domein;
Dick Poortinga (Rhenens Belang), wethouder: welzijn en sport, economie, recreatie en toerisme;
Caroline Folmer (D66), wethouder: WMO, jeugd, duurzaamheid, afval en milieu;
Bert Fintelman (CDA), wethouder: landelijk/agrarisch gebied, financiën en belastingen;
Pieter Bonthuis, gemeentesecretaris: algemeen directeur van de ambtelijke organisatie en eerste adviseur van het college.
Partnersteden
Rhenen heeft geen partnersteden, in 2017 kwam echter een aanvraag. Dit betrof een aanvraag van de Chinese stad Dujiangyan. Deze aanvraag was naar aanleiding van de komst van reuzenpanda's naar Ouwehands Dierenpark.[8]
.png)
-Flag.svg){kind=small}
