Leeswaarschuwing: Onderstaande tekst bevat details over de inhoud of de afloop van het verhaal.
De film begint in Londen, in het huis van de familie Van Dalen. George van Dalen en zijn vrouw Mary zijn zich aan het klaarmaken voor een feest. Hun drie kinderen − Wendy, Michiel en Jan − spelen het verhaal na van Peter Pan, waar Wendy hun geregeld over vertelt. George vindt dat Wendy zich maar eens wat volwassener moet gaan gedragen en haar kinderlijke fantasie dient te beperken.
Als het echtpaar Van Dalen net naar het feest vertrokken zijn en de kinderen slapen, verschijnt Peter Pan ineens in de slaapkamer samen met het elfjeTinker Bell. Ze zijn op zoek naar Peters schaduw, die hij bij een vorig bezoek aan het huis is verloren en die toen door Wendy is gevonden. Wendy helpt Peter door de schaduw aan Peters voet vast te naaien. Wanneer Peter hoort dat Wendy volwassen moet worden van haar vader, besluit hij dit te voorkomen door alle drie de kinderen mee te nemen naar zijn eigen land, het eiland Fantasieland. Hij leert de kinderen eerst vliegen, door ze te bestrooien met elfenpoeder en ze aan iets leuks te laten denken. Dan vliegen ze er samen heen.
Aangekomen in Fantasieland staan de vier op een wolk en kijken uit over het eiland. Dan worden ze beschoten vanaf het schip van kapitein Haak, de beruchte piratenhoofdman van het eiland. Een van Haaks handen is bij een eerder gevecht met Peter Pan afgehakt en door een krokodil opgegeten, waarna de kapitein zijn hand door een haak heeft vervangen. Haak heeft gezworen hiervoor bloedig wraak te nemen. De krokodil heeft ook een klok van Haak ingeslikt en is daardoor door het getik steeds op afstand te horen. Peter geeft Tinker Bell opdracht om Wendy en de jongens snel naar zijn schuilplaats te brengen. Tinker Bell, die een grote jaloezie koestert tegen Wendy vanwege haar vriendschap met Peter Pan, maakt echter van de gelegenheid gebruik om de Slimme Jongens – Peters bende – tegen Wendy op te zetten zodat ze op haar gaan schieten. Peter redt Wendy, brengt de Slimme Jongens snel tot inzicht. Hij verbant Tinker Bell voor straf voor een week.
John en Michiel gaan met de Slimme Jongens op pad, maar worden gevangengenomen door een groep indianen. Tijgerlelie, de dochter van het opperhoofd, is ontvoerd. De Slimme Jongens en Jan en Michiel worden van de ontvoering verdacht en door het opperhoofd met de dood bedreigd als Tijgerlelie niet voor de zon ondergaat is teruggevonden. Ondertussen neemt Peter Wendy mee naar de zeemeerminnen. Even later zien Peter en Wendy kapitein Haak en meneer Smee samen met Tijgerlelie in een roeiboot. Als Tijgerlelie even later weigert om Peter Pans schuilplaats aan Haak te verraden, wordt ze door de kapitein vastgebonden aan een paal in het water om te verdrinken. Peter leidt Smee en de kapitein af en slaagt er nog net op tijd in Tijgerlelie te redden waarna hij haar terugbrengt naar haar stam. Haak vlucht terug naar zijn schip, opnieuw achtervolgd door de krokodil.
Het opperhoofd laat de Slimme Jongens en Jan en Michiel natuurlijk meteen gaan wanneer hij zijn dochter terugziet. Uit dankbaarheid organiseert hij een groot feest voor Peter Pan, de Slimme Jongens en de kinderen Van Dalen. Iedereen heeft dolle pret, alleen Wendy wordt buitengesloten omdat ze een squaw is. Daarop krijgt Wendy genoeg van haar verblijf in Fantasieland. Wanneer ze allemaal terug zijn in het hol van Peter, vertelt Wendy de Slimme Jongens over haar ouders in Londen en herinnert haar twee broers eraan hoe goed het thuis was. Ze biedt de Slimme Jongens, die zelf zonder ouders zijn opgegroeid, aan om mee terug te gaan naar Londen, zodat ze daar geadopteerd kunnen worden. Peter is diep teleurgesteld en zondert zich af.
Ondertussen verneemt Haak op zijn schip dat Tinker Bell verbannen is. Hij laat haar vangen door meneer Smee. Door te doen alsof hij alleen Wendy gevangen wil nemen, krijgt Haak het elfje zover dat ze hem de schuilplaats van Peter verraadt, waarna hij haar opsluit. Haak en zijn piraten zetten een val bij de schuilplaats en vangen Wendy, Jan, Michiel en alle Slimme Jongens op het moment dat die naar buiten komen. Als de kinderen, eenmaal aan boord van het piratenschip, weigeren om zich bij Haaks bende aan te sluiten, worden ze ter dood veroordeeld. Voor Peter laat Haak een pakje achter met een bom erin. Dankzij Tinker Bell, die van het piratenschip heeft kunnen ontsnappen en Peter het pakje net op tijd uit zijn handen rukt, ontkomt Peter aan de dodelijke aanslag.
Peter haast zich naar het schip en bevrijdt de kinderen, net op het moment dat Wendy als eerste van de plank moet lopen. Daarna volgt een laatste gevecht tussen hem en Haak, waarbij Haak ten slotte in zee valt alwaar hij wordt opgewacht door de krokodil. Peter en de kinderen nemen nu het schip over. Met het schip en de zeilen vol elfenstof zweven ze terug naar Londen om Wendy, Michiel en Jan terug naar hun huis te brengen.
Wanneer de kinderen weer thuis zijn en alles aan hun ouders vertellen, kijkt vader George naar buiten en ziet dan hoog in de hemel het schip nog zweven. Hij herkent het uit zijn eigen jeugd.
Disney had al langer plannen om het toneelstuk van James Barrie te verfilmen. Sinds 1935 probeerde hij de filmrechten te kopen. Dat lukte uiteindelijk vier jaar later. Al begin jaren 40 begonnen de Disneystudio's met het schrijven van een scenario en het uitwerken van de personages. De Tweede Wereldoorlog legde het project echter lange tijd stil. Na de oorlog werd het project weer opgepakt.
Disney bracht een aantal veranderingen aan in het verhaal, zoals de keuze om Haak niet te laten omkomen aan het einde van de film. Wel hield Disney de traditie in stand om de rol van Wendy’s vader en die van Kapitein Haak te laten vertolken door dezelfde acteur. In de Nederlandstalige nasynchronisaties worden de stemmen van de twee personages echter wel door twee verschillende acteurs gedaan.
Muziek
De volgende nummers komen voor in de film:
"The Second Star to the Right" - het Jud Conlon-koor en The Mellomen
"You Can Fly!" - het Jud Conlon-koor en The Mellomen
"A Pirate's Life" - Mr. Smee; de piraten
"Following the Leader" - John en Michael Darling; The Lost Boys
"The Elegant Captain Hook" - Captain Hook; Mr. Smee; de Piraten
"You Can Fly! (reprise)" - het Jud Conlon-koor en The Mellomen
"Never Smile at a Crocodile" – instrumentaal nummer
Scènes
Een van de scènes speelt zich af op de Big Ben, als de kinderen en Peter Pan op weg zijn naar Fantasieland en even een landing maken op de wijzers.[noten 1] Ook voor de rest is het centrum van Londen (inclusief de Thames) realistisch uitgebeeld wanneer de kinderen bestrooid met het elfenstof hoog boven de stad vliegen.
Controverse
De manier waarop de Indianen in de film worden uitgebeeld leidde in de 21e eeuw tot controverse. De indianen werden op een stereotyperende manier uitgebeeld en het lied What Made the Red Man Red? waarin gezongen wordt dat de Indianen rood geworden zijn doordat ze gingen blozen nadat ze door een vrouw gezoend werden maakte dat de film als racistisch wordt gezien.[noten 2] Om deze reden krijgen de kijkers op Disney+ een waarschuwing dat de film mogelijk als beledigend ervaren kan worden. In het vervolg, Terug naar Nooitgedachtland uit 2002 komen de Indianen niet voor.
Alternatieve namen
In de Nederlandse nasynchronisatie uit 1954 heet Tinkel Bell (Tinkerbel) Rinkelbel en Tiger Lilly (Tijgerlelie) Morgendauw.
Fantasieland heet in sommige versies van het verhaal Fantasië, Nimmerland of Nooitgedachtland.
De Slimme Jongens heten in sommige versies Weesjongens of Zoekgeraakte Jongens.
Meneer Smee of Smie heet in de Nederlandse versie van de film Vetje.
Prijzen en nominaties
In 1953 werd Peter Pan genomineerd voor een “Grand Prize of the Festival” op het Cannes Film Festival.
In 2007 werd de film genomineerd voor een Satellite Award in de categorie Best Youth DVD.
↑Een latere Disney-film, Pocahontas (1995), biedt een meer realistische en politiek correctere visie op de indianen, al is ook deze laatste film niet helemaal vrij van controverse gebleven.
