Heerlijkheid Rheda

Rheda was een rijksheerlijkheid binnen het Heilige Roomse Rijk. De heerlijkheid was niet bij een Kreits ingedeeld.

Kaart uit 1797. De Heerlijkheid Rheda ligt ten westen van het Amt Reckenberg.

Omstreeks 1170 bouwt Widukind van Rheda de waterburcht Rheda bij een oversteekplaats in de Eems. Na zijn dood tijdens de kruistocht van keizer Frederik I komen de burcht en de heerlijkheid aan Bernhard II van Lippe. Na 1221 bouwt Herman II de burcht uit en verlegt zijn residentie van Lippstadt naar Rheda.

Bij de tweede deling van Lippe komt Rheda aan Bernhard V als deel van het Nedergraafschap Lippe. Na zijn dood in 1364 maakt zijn schoonzoon Otto van Tecklenburg aanspraak op de hele erfenis, maar slaagt erin slechts Rheda te behouden.

Tot 1707 is Rheda dan verbonden met het graafschap Tecklenburg. De laatste graaf uit het huis Schwerin, Koenraad, voert in 1527 zowel in Tecklenburg als in Rheda de reformatie in. Na zijn dood in 1557 komen Tecklenburg en Rheda aan zijn schoonzoon Everwijn I van Bentheim.

De strijd met het prinsbisdom Osnabrück eindigt in 1565 met het Reces van Bielefeld. Aan de graaf worden toegewezen: burcht en stad Rheda, het grootste deel van de parochie Gütersloh, de parochies Herzebrock en Clarholz en de dorpen Ems en Nordrheda.

In 1674 is er een eigen tak in Rheda. Na het verlies van het graafschap Tecklenburg aan Pruisen in 1707/29 is het gebied van Bentheim-Tecklenburg beperkt tot de heerlijkheid Rheda en het graafschap (Hohen-)Limburg.

Na 1803 maakt Pruisen als nieuwe vorst van Münster aanspraak op de soevereiniteit over Rheda. Bij de mediatiseringen van 1806 wordt de heerlijkheid niet betrokken. Pas in 1808 wordt Rheda door het groothertogdom Berg gemediatiseerd. Het Congres van Wenen wijst het in 1815 aan het koninkrijk Pruisen toe.

Regenten

regering	naam	geboren	overleden	familie
1364-1388	Otto VI	circa 1340	13-7-1388
1375-1426/30	Nicolaas II	circa 1370	1426/30	zoon
1426/30-1450	Otto VII		1450	zoon
1450-1493	Nicolaas III		1496	zoon
1493-1526/34	Otto VIII		1526/34	zoon
1526-1557	Koenraad	1493	16-3-1557	zoon
1557-1562	Everwijn III	1536	19-2-1562	schoonzoon
1562-1606	Arnold III	2-10-1554	11-1-1606	zoon
1606-1623	Adolf	17-7-1577	5-4-1623	zoon
1623-1674	Maurits	31-5-1615	25-2-1674	zoon
1674-1710	Frederik Maurits	27-10-1653	13-12-1710	zoon
1710-1768	Maurits Casimir I	28-3-1701	2-6-1768	zoon
1768-1805	Maurits Casimir II	22-9-1735	4-11-1805	zoon
1805-1806	Maurits Casimir III	18-6-1764	20-4-1806	zoon
1806-1808	Emiel Frederik	11-5-1765	17-4-1837	broer