De Groeve Kreco (Frans: Carrière Kreco), voorheen ook de Groeve Ciments Portland Liegéois[1][2] of Groeve CPL[3], is een steengroeve bij Hallembaye in de Belgische provincie Luik in de gemeente Oupeye en een klein stukje op het gebied van de gemeente Wezet. De groeve ligt ten noordwesten van Hallembaye en ten zuidwesten van Loën. De steengroeve is in dagbouw ontgonnen in het Haspengouws Plateau in de westelijke helling van het dal van de Maas en ligt tegen de gemeentegrens met Bitsingen aan. Aan de noordwestzijde wordt de groeve begrensd door de Groeve CBR Lixhe, aan de noordoostzijde door de spoortunnel van Spoorlijn 24, aan de oostzijde door het Maasdal en aan de zuidzijde door de Thier des Bruyères, Hauts de Froidmont en een oude dichtgegroeide groeve. In het oostelijk deel van de groeve bevindt zich de vuilstortplaats C.E.T. de Hallembaye.
Met de ontginning van de groeve werd de berghelling Thier de Hallembaye afgegraven.[4]
Geschiedenis
Op 2 augustus 1899 verkreeg S.A. des Ciments Portland Liégeois (CPL) toestemming voor kalksteenwinning en werd er hier in een dagbouwgroeve voor het eerst kalksteen gewonnen. In 1955 kreeg men toestemming om er kalksteen te verbrijzelen. In verschillende perioden werd de groeve verder uitgebreid.[5]
Het vuursteeneluvium heeft in de groeve een dikte van drie tot zes meter en is het restant van een ongeveer 20 meter dik kalksteenpakket waaruit de kalksteen is opgelost. In het noorden van de groeve bestaat dit vuursteeneluvium uit vuurstenen die afkomstig zijn uit het onderste deel van de Formatie van Maastricht en het bovenste deel van de Kalksteen van Lanaye uit de Formatie van Gulpen. In het zuiden van de groeve bestaat het vuursteeneluvium uit vuurstenen die afkomstig zijn uit de Kalksteen van Lanaye en de daar onder liggende Kalksteen van Lixhe 2 en 3. Dat het hier echt gaat om een vuursteeneluvium is op meerdere plaatsen duidelijk te zien. Niet alleen liggen de vuurstenen nog in stratigrafische volgorde, ook ziet men vaker dat één en dezelfde vuursteenlaag nog over tientallen van meters te volgen is zonder dat de vuurstenen over een horizontale afstand verplaatst zijn. Tussen de vuurstenen bevindt zich hoofdzakelijk fijnkorrelig zand dat afkomstig is uit het onderste deel van de Formatie van Tongeren, dat oorspronkelijk het onopgeloste kalksteenpakket bedekte.[7]
De kalksteen in de groeve is ontstaan als gevolg van dat er hier ongeveer 65 miljoen jaar geleden een Krijtzee bevond die hier haar sediment heeft afgezet. Dit sediment kennen we nu als mergel waarin zich vele fossielen en vuurstenen bevinden. Deze mergel behoort tot de Formatie van Gulpen en kenmerkt zich hier door de witte Krijtlagen.[3]
Lithologisch profiel van de Kalksteen van Lanaye en het vuursteeneluvium
Lithologisch profiel van de Kalksteen van Lixhe 3
Lithologisch profiel van de Kalksteen van Lixhe 2
Lithologisch profiel van de Kalksteen van Lixhe 1
Detailopname van het hoogste deel van het vuursteeneluvium
Detailopname van de Horizont van Bovenste Bos. In de 'hardground', aan de top van de Kalksteen van Zeven Wegen, bevinden zich fraai bewaard gebleven graafgangen.