Gooik

Gooik

Deelgemeente in België
(Details)
Situering
Gewest	Vlaanderen
Provincie	Vlaams-Brabant
Arrondissement	Halle-Vilvoorde
Coördinaten	50°48'NB, 4°7'OL
Overig
Postcode	1755
Netnummer	054 - 02
NIS-code	23024
Website	Officiële website
Portaal    België

Gooik is een dorp in de Belgische provincie Vlaams-Brabant en een deelgemeente van Pajottegem.

Geschiedenis

De geschiedenis van Gooik begint net voor onze jaartelling met de aanleg van de heerbaan Bavai-Asse. In de buurt van deze Romeinse verbindingsweg naar Tongeren-Keulen ontstonden ver­scheidene villae.

Van de Karolingische tijd tot de elfde eeuw lag de fusiegemeente Gooik in de Brabantgouw. De deelgemeente Gooik werd reeds in de negende eeuw (samen met Lennik en Wambeek) vermeld als bezit van de Sint-Gertrudusabdij te Nijvel. Aan de Uidekrij, het oor­spronkelijke cen­trum van de Romeinse nederzetting, werd in de twaalfde eeuw de basis van de Sint-Nicolaaskerk gelegd. In dezelf­de tijd begon op 4 km daarvandaan de devotie rond het Heilig Kruis in het ge­hucht de Wastyne, de Woestijn. Het grondgebied Gooik behoor­de tot de abdij van Nijvel.

Gooik raakte door zijn ligging op de grens van Brabant, Vlaanderen en Henegouwen haast constant bij conflicten betrokken. Eind veertiende eeuw brandde Michel de Lig­ne het dorp plat omdat hertogin Jeanne enkele jaren achter­stond met het betalen van wijnrechten. De vazallen onttrokken macht aan de abdij van Nijvel. Gooik werd een heerlijkheid met uitgebreide rechten, afhankelijk van Gaasbeek.

Van de dertiende eeuw tot de vijftiende eeuw was Gooik bezit van de heren van Kraainem. Henri Taye van Elewijt, heer van Wemmel, kocht het dorp in 1430. Engelbert Taye werd in 1652 tot baron verheven. Enkele jaren later werd Willem-Albert van Grysperre, voorzitter van de Brabantse Raad, baron van Gooik.

Eind zeventiende eeuw verwoestten troepen van Lodewijk XIV het kasteel, in Gooik waren op dat ogenblik Nederlandse en Spaanse huurlingen gelegerd. De legers van de Zonne­koning zijn nog enkele keren door Gooik getrokken. Vervolgens kwam deelgemeente Gooik, tot aan het einde van de 18de eeuw, in het kwartier van Brussel van het hertogdom Brabant te liggen. Juridisch hing de baronie af van de meierij van Gaasbeek. Het wapenschild van Gooik met de De 3 Hamers is afgeleid van dat van de familie Gottignies, die als baronnen Gooik beheersten.

Na de Franse invasie werd Gooik (toen als Goyck gespeld) als gemeente ingedeeld bij het kanton Sint-Martens-Lennik van het Dijledepartement.^[1] Dit departement werd nadat de Fransen verdreven waren omgevormd tot de provincie Zuid-Brabant, de latere Belgische provincie Brabant.

In 1977 werden de Pajotse gemeenten Gooik, Kester, Leerbeek en Oetingen tussen Halle en Ninove samengevoegd tot de fusiegemeente Gooik.

Op 1 januari 2025 fuseert Gooik samen met de gemeenten Galmaarden en Herne tot de gemeente Pajottegem.

Geografie

Naast het dorp Gooik zelf heeft de fusiegemeente nog 3 andere deelgemeenten, namelijk Kester, Leerbeek en Oetingen. Ten westen van de dorpskom van Gooik liggen enkele gehuchten die samen bekend staan als Strijland.

Kernen

#	Naam	Opp. (km²)	Inwoners (2020)	Inwoners per km²	NIS-code
1	Gooik	17,13	4.014	234	23024A
2	Kester	11,17	1.798	161	23024D
3	Leerbeek	4,35	1.208	278	23024B
4	Oetingen	7,56	2.167	287	23024C

Gooik grenst aan de gemeenten Roosdaal, Lennik, Pepingen, Herne, Ninove en Galmaarden.

De gemeente wilt na de lokale verkiezingen van 13 oktober 2024 fuseren met Galmaarden en Herne.

Bezienswaardigheden

Zie Lijst van onroerend erfgoed in Gooik voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

• De Sint-Niklaaskerk is het oudste gebouw in Gooik dat nog in functie is met een romaanse toren. Deze dateert uit de 12de eeuw. Het koor werd in de 16de eeuw in gotische stijl uitgevoerd. Bezienswaardig zijn vooral de 13de-eeuwse doopkapel en het geklasseerd orgel.
• In het gemeenschapscentrum "De Cam" bevindt zich het Volksmuziekinstrumentenmuseum met een grote collectie oude en nieuwe volksmuziekinstrumenten zoals de doedelzak, de draailier en de rommelpot.
• Het drie hamers monument te Gooik
• Het Kasteel van Saffelberg
• De Woestijnkapel of Heilig Kruiskapel
• De Terhagenmolen
• De Botermolen
• Het huis Drie Egypten

Natuur en landschap

Gooik ligt op een hoogte van 27-90 meter. In het zuiden vindt men de natuurgebieden Kesterheide met ten noorden daarvan het Lombergbos.

Toerisme

• De Denderroute zuid

Demografische ontwikkeling

Demografische evolutie voor de fusie

• Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1970=volkstellingen; 1976 = inwonertal op 31 december

Demografische evolutie van de fusiegemeente

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

• Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden
jaar	Aantal[2]	Evolutie: 1992=index 100
1992	8.221	100,0
1993	8.267	100,5
1994	8.257	100,4
1995	8.393	102,1
1996	8.511	103,5
1997	8.602	104,6
1998	8.732	106,2
1999	8.785	106,9
2000	8.834	107,5
2001	8.844	107,6
2002	8.877	108,0
2003	8.905	108,3
2004	8.876	108,0
2005	8.851	107,7
2006	8.895	108,2
2007	8.879	108,0
2008	8.933	108,7
2009	8.921	108,5
2010	9.015	109,7
2011	9.104	110,7
2012	9.181	111,7
2013	9.156	111,4
2014	9.198	111,9
2015	9.218	112,1
2016	9.212	112,1
2017	9.238	112,4
2018	9.236	112,3
2019	9.170	111,5
2020	9.189	111,8
2021	9.230	112,3
2022	9.392	114,2
2023	9.428	114,7
2024	9.527	115,9

Politiek

Zetelverdeling gemeenteraad 2019-2024

De 21 zetels zijn als volgt verdeeld:

■ CD&V: 16
■ N-VA: 5

Geschiedenis

Burgemeesters

Tijdspanne		Burgemeester
	1795 - 1808	Josse Van Campenhoudt
	1808 - 1832	Jan Baptist Walravens
	1832 - 1836	Petrus Wyns?
	1836 - 1842	Petrus Thibaut
	1842 - 1879	Charles-Joseph (de) Wouters
	1879 - 1887	Petrus Ludovicus De Ro
	1888 - 1893	Joseph Abbeloos
	1893 - 1904	? Kestemont
	1904 - 1911	Frans Walravens
	1911 - 1932	Jan-Baptist De Coen
	1932 - 1938	Joseph De Ro
	1939 - 1954	Cyriel Everaet (UCB / CVP)
	1954 - 1971	Cesar Van Den Branden
	1971 - 1974	Cyriel De Rick
	1974 - 1976	Cesar Van Den Branden
	1977 - 1982	Jan Anthoons (CVP)
	1983 - 1987	Gustaaf De Doncker (NCP)
	1987 - 1988	Alfons Willems (NCP/PVV)
	1989 - 2021	Michel Doomst (CVP/CD&V)
	2022 - 2023	Simon De Boeck (CD&V)
	2023 - 2024	Gunther De Wilde (CD&V)

Legislatuur 2001-2006

Burgemeester is Michel Doomst van de CVP. Deze partij heeft de absolute meerderheid met 14 op 19 zetels.

Legislatuur 2007-2012

De burgemeester blijft Michel Doomst van de CD&V - N-VA. Deze partij heeft de absolute meerderheid met 14 op 19 zetels.

Legislatuur 2013-2018

Burgemeester is Michel Doomst van de CD&V. Deze partij heeft de absolute meerderheid met 13 op 21 zetels.

Legislatuur 2019-2024

De burgemeesterssjerp bleef na de verkiezingen voor Michel Doomst van de CD&V. Zijn partij haalde de absolute meerderheid met 16 op 21 zetels. Begin 2022 gaf hij zijn burgemeesterszetel door aan Simon De Boeck eveneens CD&V.^[3] In september 2023 werd deze opgevolgd door Gunther De Wilde eveneens van de CD&V.^[4][5] Dit zou alles te maken hebben met de nakende fusie van Gooik met Herne en Galmaarden tot Pajottegem.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen van 1976 tot en met 2018

Partij		10-10-1976[6]		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006[7]		14-10-2012[8]		14-10-2018
Stemmen / Zetels		%	19	%	19	%	19	%	19	%	19	%	19	%	21	%	21
	CVP^1 / CD&V-N-VA^B / CD&V^2	50,65^1	10	46,62^1	9	51,77^1	10	58,69^1	12	65,49^1	14	70,28^B	14	55,0^2	13	56,8^2	16
	NCP^A / CD&V-N-VA^B / N-VA	49,35^A	9	53,38^A	10	48,23^A	9	34,97^A	7	27,74^A	5		0	18,89	4	22,4	5
	NCP^A / Go:sp.a-VLD-Groen!^C / Open Vld^1 / Forza Azura^2											29,72^C	3	19,31^1	4	5,5^2	0
	NCP^A / Go:sp.a-VLD-Groen!^C / sp.a-Samen^1 / sp.a^2												2	6,8^1	0	2,7^2	0
	Agalev^1 / Go:sp.a-VLD-Groen!^C / Groen^2	-		-		-		4,67^1	0	6,78^1	0		0	-		6,4^2	0
	Vlaams Belang	-		-		-		-		-		-		-		6,4	0
	GRAP	-		-		-		1,67	0	-		-		-		-
Totaal stemmen		5254		5707		5924		6197		6659		6738		6824		6849
Opkomst %						97,8		96,39		95,99		96,87		94,18		94,2
Blanco en ongeldig %		2,38		3,56		3,33		3,29		4,05		3,53		2,64		2,8

De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
De gemeente zal na de lokale verkiezingen van 13 oktober 2024 onder de naam Pajottegem fuseren met Galmaarden en Herne.

Cultuur

Verenigingen

• Heemkundige Kring van Gooik: Tot in 1984 was er weinig heemkundig opzoekingswerk in publicatie omgezet. Op dat moment werd de Heemkundige Kring opgericht die hierin verbetering bracht.
• Gooikoorts Folkfestival

Jumelages

Gooik heeft sedert 1979 een jumelage met de gemeente Altenberge, in het Münsterland in Duitsland.

Bekende Gooikenaars

• Jan-Baptist Abbeloos (1836-1906), voormalig rector van de Katholieke Universiteit Leuven
• Jean-François Heymans (1859-1932), voormalig rector van de RUG en vader van Corneel Heymans, Nobelprijswinnaar
• Herman Dewit (1946), zanger en muzikant van de volksmuziekgroep 't Kliekske
• Barthold Kuijken (1949), bekende traversospeler met een internationale carrière, speelt bij voorkeur Barokmuziek op oude instrumenten. Geeft les aan het conservatorium in Brussel en Den Haag
• Mia De Vits (1950), voormalig voorzitster van het ABVV en voormalig Europarlementslid en Vlaams parlementslid voor sp.a
• Michel Doomst (1953), onafgebroken burgemeester van 1989 tot eind 2021, lid van de provincieraad en de Kamer van volksvertegenwoordigers voor CD&V
• David Dermez, acteur
• Patsy Van der Meeren (1976), actrice
• Milan Corryn (1999), voetballer

Zie ook

• Het drie hamers monument te Gooik
• Vlag van Gooik

Nabijgelegen kernen

Strijland, Leerbeek, Sint-Kwintens-Lennik, Onze-Lieve-Vrouw-Lombeek, Neigem

Externe links

• Website van de gemeente
• Heemkundige Kring van Gooik (vernieuwde website en archief-repository)
• Inventaris Onroerend Erfgoed

Bronnen, noten en/of referenties

1. Oudiette, Ch. (an VII). Goyck. In Le département de la Dyle ou première partie du dictionnaire géographique et topographique des neuf départemens de la Belgique. (pp. 65-66). Bruxelles: Armand Gaborria.
2. https://view.officeapps.live.com/op/view.aspx?src=https%3A%2F%2Fstatbel.fgov.be%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Ffiles%2Fdocuments%2Fbevolking%2F5.1%2520Structuur%2520van%2520de%2520bevolking%2FBevolking_per_gemeente.xlsx&wdOrigin=BROWSELINK
3. Burgemeester Michel Doomst van Gooik stopt ermee na 33 jaar: "Een beslissing van het verstand en niet van het hart". VRT NWS (12 oktober 2021). Gearchiveerd op 15 oktober 2021. Geraadpleegd op 15 oktober 2021.
4. Simon De Boeck stapt uit de politiek, Gunther De Wilde wordt nieuwe burgemeester van Gooik
5. Kersverse burgemeester Gunther De Wilde
6. 1976-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken. Gearchiveerd op 10 januari 2022.
7. Gegevens 2006: http://www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2006. Gearchiveerd op 15 juli 2023. Geraadpleegd op 16 juni 2019.
8. Gegevens 2012: www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2012

Mediabestanden

Zie de categorie Gooik van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.