Het toponiemBertem is mogelijk afkomstig van het Germaanseberta, dat "schitterend" betekent, en van "heem". Bertem kan dus verklaard worden als schitterende woning. De naam Bertem kan ook verwijzen naar de moerassen van de Voer of naar de eigennaam Beert.
Geschiedenis
Bertem ontstond als landgoed van de abdij van Corbie (Frankrijk). Het dorp telt nog vele "teussers" of veehandelaars. Om die reden is de huisstijl van de gemeente Bertem ook gebaseerd op het aloude "teussersgebaar"; twee handen die het gebaar uitvoeren waarmee de veeboeren een overeenkomst afsloten.
Op 23 november 1870 landde in Bertem een gasballon uit het belegerde Parijs.[1] Behalve de piloot Wilfrid de Fonvielle (fr) had L'Égalité vier passagiers, twaalf postduiven en wat post voor verwanten aan boord.
Tweede Wereldoorlog
De gemeente werd op 16 mei 1940 bezet door het Duitse leger.[2] Op 5 juli 1944 werd Bertem getroffen door een geallieerd luchtbombardement. De bevrijding volgde op 4 september 1944.
Bertem ligt op een hoogte van 37-94 meter. Het ligt aan de Voer. Het Bertembos en Eikenbos zijn de grootste bossen in Bertem. De Koeheide is een natuurreservaat beheerd door Natuurpunt. Op het leemplateau van Leefdaal komt een populatie hamsters voor en in Korbeek-Dijle de vroedmeesterpad.
In het landschap lopen tal van holle en gekasseide wegen. Deze vormen ruimtelijk-structurerende en ecologische linten in het (half)open landschap.[5]
Demografische ontwikkeling
Demografische evolutie voor de fusie
Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1970=volkstellingen; 1976 = inwonertal op 31 december
Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente
Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.
Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden
Tegenwoordig is Bertem vooral bekend als doorvoergebied van de E40. Op het hoogste punt van de gemeente bevinden zich twee indrukwekkende radarinstallaties van Skeyes, voorheen Belgocontrol, die het vliegverkeer in de gaten houden.
Bertem kende jarenlang een vrij opmerkelijk politiek systeem. Geen echte partijen, maar de twee fanfares vormden de basis hiervoor. Zo is er de 'IV Eemskinderen', opgericht in 1867, en liberaal van inborst, en de 'Vrijheidszonen', de fanfare van de sissen, de plaatselijke katholieken, ontstaan in 1891. Haar oorsprong lag waarschijnlijk in geschillen in de gemeenteraad over het onderwijs. Daar bleken de verschillen tussen de verschillende leden zo groot, dat een splitsing zich opdrong. De fanfares steunden een bepaalde lijst tijdens gemeenteraadsverkiezingen. Ook Leefdaal, waar Bertem in 1977 mee fuseerde, kende een gelijkaardig systeem.
2013-2018
Bertem wordt bestuurd door een coalitie van Gemeentebelangen-Open Vld en CD&V. Samen vormen ze de meerderheid met 14 op 21 zetels. Tot eind 2015 was Albert Mees (Gemeentebelangen-Open Vld) burgemeester. Halverwege de legislatuur werd hij opgevolgd door zijn partijgenoot Joël Vander Elst.
2019-2024
Na de verkiezingen van 2018 werd de coalitie tussen Gemeentebelangen-Open Vld en CD&V verdergezet met opnieuw 14 op 21 zetels. Joël Vander Elst werd herverkozen als burgemeester met 1361 voorkeurstemmen. Dit was de eerste keer dat een politicus in Bertem zoveel stemmen kreeg. De partijen sp.a en Groen trekken deze verkiezingen als een kartel naar de kiezer. In de gemeenteraad vormden ze nadien echter 2 verschillende fracties. Dit had tot gevolg dat er wel 3 van de 4 rechtstreeks verkozenen socialistisch waren maar door verschuivingen er vanaf september 2022 nog maar 1 socialistisch gemeenteraadslid overbleef. Het aantal gemeenteraadsleden van Groen steeg daarentegen van 1 naar 3.
De Bertemse gemeenteraad ziet er na de verkiezingen van 14 oktober 2018 als volgt uit[7]:
Gemeentebelangen-Open VLD: 8 zetels: Joël Vander Elst, Tom Philips, Yvette Laes, Jimmy Geyns, Roland Gustin, Diane Vander Elst, Hans Neckebrouck (volgt Albert Mees op) en Sonia Stiasteny (volgt Greet Goossens op)
CD&V: 6 zetels: Marc Morris, Joery Verhoeven, Eddy Vranckx (vanaf 2021 voorzitter van gemeenteraad), Jan De Keyzer, Iris De Smet en Roos De Backer (volgt Jenne Van Cortenberg op)
N-VA: 2 zetels: Joris Fonteyn en Jurgen Gyns (volgt Peter Persyn op)
Groen: 3 zetels: Wouter Fock, Maria Andries (volgt Leonard Vranckx op) en Bart Vander Elst (volgt Griet Verhenneman op)
Onafhankelijk: 1 zetel: Karin Baudemprez (tot februari 2019 in N-VA-fractie)
Schepencollege
Functie en bevoegdheden
Naam
Partij
Burgemeester Politie en veiligheid, burgerzaken, feestelijkheden, begraafplaatsen, personeel en organisatieontwikkeling, preventie, bescherming en welzijn op het werk, informatie en communicatie.
De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
(*) 1988: PVDA / 1994: Vlaams Blok / 2012: Bertem Beter Besturen (BBB)
.svg){kind=small}
