Frank Vandenbroucke (politicus)

Frank Vandenbroucke
Frank Vandenbroucke in 2017
Volledige naam	Frank Ignace Georgette Vandenbroucke
Geboren	Leuven, 21 oktober 1955
Kieskring	Vlaams-Brabant
Regio	Vlaanderen
Land	België
Partij	SP / sp.a / Vooruit
Federaal vicepremier
Aangetreden	1 oktober 2020
Regering	De Croo
Voorganger	Johan Vande Lanotte
Federaal minister van Ontwikkelingssamenwerking en Grootstedelijk Beleid
Aangetreden	1 oktober 2024
Regering	De Croo
Voorganger	Caroline Gennez
Federaal minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid
Aangetreden	1 oktober 2020
Regering	De Croo
Voorganger	Maggie De Block
Andere functies
1985-1996	Volksvertegenwoordiger[1]
1985-1995	Lid Vlaamse Raad
1988-1989	Fractieleider Kamer van volksvertegenwoordigers
1989-1996	Gemeenteraadslid Scherpenheuvel-Zichem
1989-1994	Partijvoorzitter SP
1994-1995	Vice-eerste minister
1994-1995	Minister van Buitenlandse Zaken
1995-1996	Fractieleider Kamer van volksvertegenwoordigers
1999-2003	Minister Sociale Zaken
1999-2004	Minister van Pensioenen
2001-2011	Gemeenteraadslid Scherpenheuvel-Zichem
2003-2004	Minister van Werk
2004	Vlaams Parlementslid
2003	Volksvertegenwoordiger[1]
2004-2009	Viceminister-president van Vlaanderen
2004-2009	Vlaams minister van Onderwijs en Vorming
2009-2010	Vlaams Parlementslid[2]
2010-2011	Senator[3]
2009-heden	Minister van Staat
2020-heden	Minister van Volksgezondheid en Sociale Zaken
2024-heden	Volksvertegenwoordiger
Portaal    België Politiek

Frank Ignace Georgette Vandenbroucke (Leuven, 21 oktober 1955) is een Belgisch Vooruit-politicus en hoogleraar. Sinds 1 oktober 2020 is hij vicepremier en minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid. Eerder was hij federaal minister van Sociale Zaken en Pensioenen en Vlaams minister van Werk en Onderwijs.

Levensloop

Jeugd en opleiding

Vandenbroucke heeft een katholieke achtergrond en groeide op als jongste kind in een vooraanstaande Leuvense artsenfamilie. Hij behaalde in 1978 een licentiaatsdiploma in de Economische Wetenschappen aan de Katholieke Universiteit Leuven,^[4] waar hij al in 1974 de eerste studentencursus marxistische economie hielp mee organiseren. Hij trad toe tot het nationaal bestuur van de trotskistische Revolutionaire Arbeidersliga (RAL),^[5] een voorloper van de Stroming voor een Antikapitalistisch Project (SAP). Hij studeerde van 1981 tot 1982 eveneens economie aan de Universiteit van Cambridge en van 1996 tot 1999 aan de Faculty of Social Studies van de Universiteit van Oxford. Vandenbroucke was van 1978 tot 1980 onderzoeksassistent in het Centrum voor Economische Studiën van de Katholieke Universiteit Leuven en na zijn studie in Cambridge van 1982 tot 1985 staflid van SEVI, de studiedienst van de SP.

Politiek

Frank Vandenbroucke werd door Louis Tobback naar de toenmalige SP gehaald, waar hij al snel opklom in de partij. Van 1985 tot 1996 was hij lid van de Kamer van volksvertegenwoordigers voor het arrondissement Leuven. In de periode december 1985-mei 1995 had hij als gevolg van het toen bestaande dubbelmandaat ook zitting in de Vlaamse Raad. De Vlaamse Raad was vanaf 21 oktober 1980 de opvolger van de Cultuurraad voor de Nederlandse Cultuurgemeenschap, die op 7 december 1971 werd geïnstalleerd, en was de voorloper van het huidige Vlaams Parlement. Van 1988 tot 1989 en van 1995 tot 1996 was hij SP-fractieleider in de Kamer.

Agustaschandaal

In januari 1989 werd hij op 33-jarige leeftijd partijvoorzitter, als opvolger van Karel Van Miert.^[6] Hij bleef dit tot in oktober 1994. Vervolgens was hij van oktober 1994 tot maart 1995 vicepremier en minister van Buitenlandse Zaken in de regering-Dehaene I. In maart 1995 nam hij ontslag uit de federale regering naar aanleiding van het Agustaschandaal.^[7] Door dit schandaal was er heel wat zwart geld in de partijkas van SP beland en toen Vandenbroucke dit tijdens zijn voorzitterschap ontdekte, heeft hij geopperd om dat zwart geld te verbranden.^[8] Het parket heeft Frank Vandenbroucke formeel vrijgepleit van alle schuld.^[9]

Studies

In 1996 verliet hij tijdelijk de politiek om aan Oxford te studeren. Nadat hij daar doctoreerde met een onderzoek over sociale rechtvaardigheid, maakte hij in 1999 zijn politieke comeback en werd hij voor de SP verkozen in het Europees Parlement. Hij besloot niet te zetelen en werd bij de vorming van het paars-groene kabinet-Verhofstadt in juli 1999 aangesteld tot federaal minister van Sociale zaken en Pensioenen, wat hij bleef tot in 2003. In deze hoedanigheid was hij onder andere verantwoordelijk voor de creatie van het Zilverfonds. In deze periode lanceerde hij, samen met premier Verhofstadt, het concept van de 'Derde Weg' en de 'Actieve Welvaartsstaat', een synthese van liberale en sociaaldemocratische ideeën en idealen, gelanceerd door de Labour-regering van Tony Blair. Bij de verkiezingen van 2003 werd hij opnieuw verkozen in de Kamer en bij de verkiezingen van 2004 in het Vlaams Parlement. In de regering-Verhofstadt II werd hij in juli 2003 minister van Werk en Pensioenen. Na de Vlaamse verkiezingen van 13 juni 2004 maakte hij de overstap naar de Vlaamse Regering, waarin hij viceminister-president en minister van Werk, Onderwijs en Vorming werd.

Minister van Onderwijs

Frank Vandenbroucke als minister van Onderwijs in 2006 in Turnhout.

In het voorjaar van 2006 kreeg zijn onderwijsbeleid scherpe kritiek van studenten en personeel naar aanleiding van zijn voorstel voor een resultaatsgebonden financiering van het hoger onderwijs. Critici vreesden dat deze maatregel een afbouw van de democratisering van het hoger onderwijs betekent en bovendien nefast zal zijn voor de kwaliteit van het onderwijs in universiteiten en hogescholen.

Eveneens in 2006 lag hij aan de basis van de opstart van een inhaalbeweging op het vlak van scholenbouw, later Scholen van Morgen genaamd.

Begin mei 2008 werd bekend dat Frank Vandenbroucke tijdens een sp.a-partijbureau had gedreigd met ontslag als viceminister-president en minister in de Vlaamse regering. Hij was het er niet mee eens dat zijn partij niet wilde wegen op de onderhandelingen voor een nieuwe staatshervorming omdat de Vlaamse socialisten geen deel meer uitmaakten van de federale meerderheid. Hier gaat het om het veiligstellen van ons sociaal model, het versterken van de sociale zekerheid en van alle overheden in dit land, zo liet hij verstaan.

Na de Vlaamse verkiezingen van 7 juni 2009 werd Frank Vandenbroucke, die een enorme hoeveelheid voorkeurstemmen had behaald in Vlaams-Brabant en de wens had geuit om zijn mandaat voort te zetten, toch niet meer als minister voorgedragen door de voorzitter van de sp.a, Caroline Gennez. Om die reden lag de voorzitter wat onder vuur. Hij werd als minister van Onderwijs opgevolgd door de Brusselse sp.a-politicus Pascal Smet en als minister van Werk door N-VA'er Philippe Muyters. Van juni 2009 tot juli 2010 zetelde hij vervolgens in het Vlaams Parlement en in dezelfde periode besloot hij les te geven aan de Universiteit Antwerpen, waar hij sociaal-economische analyse doceerde in de opleiding sociaal-economische wetenschappen, en aan de Katholieke Universiteit Leuven.

In november 2009 werd hij tot minister van Staat benoemd. Bij de federale verkiezingen van 13 juni 2010 slaagde Frank Vandenbroucke erin om als lijstduwer met een aanzienlijk aantal voorkeurstemmen verkozen te worden voor de Senaat. Na de verkiezingen ging hij er ook zetelen.

Wetenschappelijk onderzoek

Op 1 oktober 2011 nam Vandenbroucke ontslag als senator. Hij legde eveneens zijn ambt als gemeenteraadslid in Scherpenheuvel-Zichem neer, dat hij uitoefende van 1989 tot 1996 en opnieuw van 2001 tot 2011. Hij wilde zo meer tijd kunnen vrijmaken voor zijn wetenschappelijk onderzoek rond sociale en werkgelegenheidspolitiek.^[10] Eind 2011 werd Vandenbroucke aangesteld als hoogleraar aan de Katholieke Universiteit Leuven. Zijn onderzoek richt zich er op sociale ontwikkelingen in de lidstaten van de Europese Unie. Aan de Universiteit Antwerpen bekleedt hij in 2012 als eerste de Leerstoel Herman Deleeck aan het Centrum voor Sociaal Beleid.^[11][12] Van mei 2011 tot oktober 2020 was hij bijzonder hoogleraar op de Joop den Uyl-leerstoel aan de Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen van de Universiteit van Amsterdam (UvA), waarvoor hij op 7 juni 2012 zijn oratie uitsprak.^[13][14] In 2015 werd hij aan deze universiteit universiteitshoogleraar, waar hij zich bezighield met het bevorderen van onderzoek naar en debat over de maatschappelijke betekenis van de Europese Unie. Deze functie combineerde hij met zijn leerstoel aan de Antwerpse universiteit en hij blijft ook verbonden aan de KU Leuven.^[15] Frank Vandenbroucke was een van de twaalf experts in de Commissie Pensioenhervorming 2020-2040.^[16] Op basis van haar eindrapport heeft de regering-Michel I haar pensioenhervormingen uitgewerkt. De commissie werd later vervangen door de Academische Raad van Pensioenen onder leiding van Frank Vandenbroucke.^[17]

Terugkeer naar de politiek

Op 1 oktober 2020 keerde Vandenbroucke na 11 jaar terug naar de Wetstraat toen hij vicepremier en minister van Volksgezondheid en Sociale Zaken werd in de federale regering-De Croo. Dit was verrassend, want in tegenstelling tot wat gangbaar is, stond hij bij de verkiezingen niet op een lijst.^[18][19] Hij moest zich meteen bekommeren om de coronacrisis. Tijdens deze crisis gebruikte hij het woord "knuffelcontact", waarmee één persoon buiten het gezin wordt bedoeld waarmee iemand nog nauw contact mag hebben. Het woord werd eind 2020 het woord van het jaar.^[20]

Op 20 oktober 2022 werd hij eveneens tijdelijk belast met de bevoegdheden Ontwikkelingssamenwerking en Grootstedenbeleid. De bevoegde minister, zijn partijgenote Meryame Kitir, had immers een dag ervoor tijdelijk een stap opzij gezet vanwege mentale problemen en strubbelingen op haar kabinet.^[21] Op 17 december dat jaar trad Kitir definitief terug uit haar ministeriële functies en werden deze overgenomen door Caroline Gennez.^[22] Op 30 september 2024 verliet Gennez de federale regering om Vlaams minister van Welzijn te worden, waarna Vandenbroucke opnieuw belast met Ontwikkelingssamenwerking en Grootstedelijk Beleid, ditmaal in volheid van bevoegdheden.^[23]

Bij de federale verkiezingen van juni 2024 werd Vandenbroucke als lijsttrekker in Vlaams-Brabant opnieuw verkozen in de Kamer van volksvertegenwoordigers.

Eretekens

•  België: Grootofficier Leopoldsorde, KB 6 juni 2009
•  België: Minister van staat, KB 6 juni 2009

Externe link

• Profiel op website Vlaams Parlement

Voorganger: Karel Van Miert	Partijvoorzitter van de SP 1989 - 1994	Opvolger: Louis Tobback
Voorganger: Willy Claes	Vicepremier voor de SP 1994 - 1995	Opvolger: Johan Vande Lanotte
Voorganger: Willy Claes	Minister van Buitenlandse Zaken 1994 - 1995	Opvolger: Eric Derycke
Voorganger: Magda De Galan	Minister van Sociale Zaken 1999 - 2003	Opvolger: Rudy Demotte
Voorganger: Jan Peeters	Minister van Pensioenen 1999 - 2004	Opvolger: Bruno Tobback
Voorganger: Laurette Onkelinx	Minister van Werk 2003 - 2004	Opvolger: Freya Van den Bossche
Voorganger: Marleen Vanderpoorten	Vlaams minister van Onderwijs en Vorming 2004 - 2009	Opvolger: Pascal Smet
Voorganger: Johan Vande Lanotte	Vicepremier voor sp.a / Vooruit 2020 - heden
Voorganger: Maggie De Block	Minister van Volksgezondheid 2020 - heden
Voorganger: Maggie De Block	Minister van Sociale Zaken 2020 - heden

Bronnen, noten en/of referenties

1. Fiche Frank Vandenbroucke; Kamer van volksvertegenwoordigers
2. Fiche Frank Vandenbroucke; Vlaams Parlement
3. Fiche Frank Vandenbroucke; Senaat.be
4. De bouwstenen van de ekonomische doktrine van het Algemeen Belgisch Vakverbond, K.U.L., 1978, onuitgegeven licentiaatverhandeling.
5. (24 september 2011). Leven en werken van Frank Vandenbroucke. Gearchiveerd op 30 januari 2022. Knack
6. Spectrum jaarboek - De wereld in 1989, Het Spectrum bv, 1990. ISBN 90 274 2452 7
7. Minister van BZ in België treedt af wegens Agusta-affaire; de Volkskrant; 23 maart 1995
8. Van dossiervreter tot Teletubbie en terug: wie is minister Frank Vandenbroucke, de "bom" van de SP.A?, VRT Nieuws, 1 oktober 2020. Gearchiveerd op 24 maart 2023.
9. Het geld werd niet verbrand, De Standaard, 19 februari 2002. Gearchiveerd op 23 december 2022.
10. Frank Vandenbroucke neemt ontslag uit de Senaat. De Morgen (23 september 2011). Geraadpleegd op 23 september 2011.
11. Frank Vandenbroucke kiest voor een academische loopbaan aan de K.U.Leuven. Dagkrant KU Leuven (19 december 2011). Gearchiveerd op 21 januari 2012. Geraadpleegd op 19 december 2011.
12. Frank Vandenbroucke wordt hoogleraar aan KUL. deredactie.be (19 december 2011). Geraadpleegd op 19 december 2011.
13. ‘Europees sociaal beleid: geen luxe, maar noodzaak’; Universiteit van Amsterdam, 8 juni 2012. Gearchiveerd op 6 januari 2016.
14. Europa moet het ook eens raken over onderwijs en pensioenen; De Morgen; 9 juni 2012
15. Frank Vandenbroucke wordt hoogleraar in Amsterdam. De Standaard (19 oktober 2015). Geraadpleegd op 19 oktober 2015.
16. Minister De Croo richt commissie op persoonlijke website Alexander De Croo
17. Welke pensioenhervormingen komen nog op u af? De Tijd 30 sept. 2015. Gearchiveerd op 12 augustus 2020.
18. Meer ministers bekend: Frank Vandenbroucke (sp.a) en Annelies Verlinden (CD&V) verrassende namen. De Morgen (30 september 2020). Gearchiveerd op 30 september 2020. Geraadpleegd op 30 september 2020.
19. (Bijna) geen enkele stem gekregen en toch minister. De Standaard (1 oktober 2020). Gearchiveerd op 22 november 2020. Geraadpleegd op 4 december 2020.
20. “Knuffelcontact” is woord van het jaar 2020. Het Nieuwsblad (15 december 2020). Gearchiveerd op 15 december 2020. Geraadpleegd op 15 december 2020.
21. Mentale problemen, strubbelingen op haar kabinet en de partij die ingreep: het verhaal achter de "rustperiode" van Vooruit-minister Kitir, VRT Nieuws, 20 oktober 2022. Gearchiveerd op 7 november 2022.
22. Caroline Gennez vervangt Kitir als minister van Ontwikkelingssamenwerking, Het Laatste Nieuws, 17 december 2022. Gearchiveerd op 17 december 2022.
23. Vandenbroucke krijgt vorige portefeuilles Gennez erbij, De Specialist, 1 oktober 2024.

Mediabestanden

Zie de categorie Frank Vandenbroucke (politician) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.