De gemeente telt 69.691 inwoners en heeft een totale oppervlakte van 83,45 km², waarvan 81,89 km² land en 1,56 km² water (1 januari 2024, Bron: CBS[1]). Een inwoner van Assen wordt een Assenaar genoemd.[2] Assen is onderdeel van het samenwerkingsverband regio Groningen-Assen.
Geschiedenis
In 1259 werd het nonnenkloosterMaria in Campis of Mariënkamp verplaatst van Coevorden naar een dekzandrug op de plek waar nu het centrum van Assen ligt. Het grootste deel van de toen gegraven singels is later gedempt, maar de huidige straatnamen (Gedempte Singel, Noordersingel, Oostersingel en Zuidersingel) herinneren er nog aan. Het klooster werd in 1602 opgeheven, waarna het hoofdgebouw in gebruik werd genomen als vergaderplaats voor onder meer het College van Gedeputeerden. Later in de 17e eeuw ontstond er een echte nederzetting binnen de singels, ongeveer een cirkel met een diameter van 300 meter. Pas laat in de 18e eeuw werd Assen uitgebreid tot buiten dit gebied. Het voorheen vrij onaanzienlijke Assen werd pas rond die tijd een aantrekkelijke woonplaats voor de welgestelden in de provincie. Voorbeelden van opmerkelijke woonhuizen zijn Huize Overcingel en het Witte Huis.
In opdracht van Lodewijk Napoleon, die Assen als zomerresidentie koos, werd het in 1807 een zelfstandige gemeente en in 1809 een stad. Daarmee is het een van de jongste steden met stadsrechten in Nederland. Het grootse stedenbouwkundige plan dat hij liet maken door de Italiaanse architectCarlo Giovanni Francesco Giudici bleef nagenoeg onuitgevoerd. In 1814 werd Assen hoofdstad van Drenthe. De plaats telde in 1840 3.613 inwoners, wat opliep tot 5.948 in het jaar 1900. Na 1900 is de ontwikkeling van Assen in een stroomversnelling geraakt. In de periode voor de Tweede Wereldoorlog groeide de werkgelegenheid en daarmee het inwonertal tot ongeveer 22.000 mensen in 1940. Na de Tweede Wereldoorlog werd een aantal grote woonwijken gebouwd. Assen heeft negen woonwijken, die soms weer zijn opgedeeld in buurten. Het oudste is het centrum, waarna “over het spoor” Assen-Oost werd gebouwd, dat in de volksmond Vredeveld wordt genoemd. Deze wijk is vanuit het verleden op te splitsen in verschillende buurten, zoals het Rode, Blauwe en Witte dorp, de Schildersbuurt, Amelterhout en de villawijken Sluisdennen, Vreebergen en Houtlaan. In Assen-Oost wordt een nieuwe woonbuurt ingericht, Park Diepstroeten, op het voormalige terrein van de stichting Hendrik van Boeijenoord.
De tweede uitbreiding in Assen zijn de wijken de Lariks en Noorderpark, vervolgens werden Vredeveld en Noorderpark vergroot en werd de wijk Pittelo gebouwd. Begin jaren 70 kwam de wijk Assen-West tot stand; deze bestaat uit de buurten Baggelhuizen, Kortbossen en Westerpark. In de jaren 80 en 90 werden Peelo en Marsdijk gebouwd. In 1997 volgde Kloosterveen, vernoemd naar een oude buurtschap, waar ruim 11.000 mensen wonen (2021). De wijk is opgedeeld in 15 woonbuurten met diverse woonstijlen. In het hart van de wijk werd in 2010 het winkelcentrum 'Kloosterveste' geopend.
Iets noordelijker staat het grote neoclassicistische Paleis van Justitie, met als opschrift: Sine justitia nulla libertas (Zonder gerechtigheid geen vrijheid). In 1892 werd langs de Vaart de Johan Willem Frisokazerne gebouwd, die nog steeds in gebruik is.
In 2012 werd het cultureel centrum De Nieuwe Kolk geopend door prinses Margriet. Dit gebouw bevat onder andere vijf bioscoopzalen, theaterzalen, de openbare bibliotheek, een appartementencomplex en een ondergrondse parkeergarage.
Ook worden er struikelstenen geplaatst, keisteentjes van 10 × 10 cm met een messing plaatje waarop de naam en andere gegevens van oorlogsslachtoffers staan, met daarboven de woorden 'Hier woonde'.[6]
Beeldende kunst
In Assen zijn er tal van kunstwerken geplaatst, zie:
De hoofdmoot van het winkelaanbod in Assen bevindt zich in de historische binnenstad, met onder meer Warenhuis Vanderveen aan het Koopmansplein en het overdekte winkelcentrum de Triade. Verder zijn er diverse (overdekte) winkelcentra in de verschillende wijken van Assen. De koopavond is op vrijdagavond (behalve in wijk Kloosterveen, daar is deze op de donderdagavond) en op elke laatste zondag van de maand zijn er koopzondagen. In het noorden van de stad bevindt zich een woonboulevard.
Winkelcentra
De Triade
Mercuriuscentrum
Baggelhuizen
Citadel
Kloosterveste
Nobellaan
't Forum
Vredeveld
Winkelrijk Marsdijk
Woonboulevard Borgstee
Peelo
Markten
Op woensdag en zaterdag is er een warenmarkt vanaf de Nieuwehuizen/Noordersingel tot de Brink.
Bereikbaarheid
Waterwegen
De Drentsche Hoofdvaart werd in 1780 tot in Assen doorgetrokken en rond 1860 verbonden met het Noord-Willemskanaal naar Groningen. In de 20e eeuw werd besloten de vaart vanaf het centrum van Assen tot aan het Noord-Willemskanaal af te sluiten voor vaarverkeer. De kolk werd gedempt, hier kwam een parkeerplaats voor de bioscoop en theater de Kolk. In 2007 is begonnen met grootschalige werkzaamheden rond de Vaart, waarbij de Kolk in ere werd hersteld, dammen zijn weggegraven en bruggen gebouwd zodat vaarverkeer weer mogelijk is. Inmiddels is ook gestart met de voorbereidingen voor het weer bevaarbaar maken van Het Kanaal in het stadscentrum, waarbij naast bruggen ook sluizen gebouwd moeten worden.
De Ring Assen, Europaweg genaamd, in de bebouwde kom van Assen is een autoweg die de wijken van de stad verbindt. Het zuidoostelijke deel van deze ring, bekend als het vierde kwadrant, is sinds 1988 uit de plannen verdwenen aangezien de daar geplande woonwijk niet werd gebouwd. Het noord-zuid autoverkeer langs de oostelijke kant van Assen verloopt via de Industrieweg en Overcingellaan over de Blauwe Klap (brug) en door de Overcingeltunnel.
Treinstation
Station AssenStationshond Mannes in 2021
Sinds 1870 heeft Assen een station aan de spoorlijn van Zwolle naar Groningen, station Assen. Hiermee heeft Assen rechtstreekse treinverbindingen met Groningen, Zwolle, Utrecht Centraal, Den Haag Centraal en Rotterdam Centraal. In 1988 is het in 1868 gebouwde stationsgebouw gesloopt. Daarvoor in de plaats kwam een nieuw gebouw dat in 1989 in gebruik genomen werd.
Het stationsgebied werd verbouwd als onderdeel van het plan de FlorijnAs.[7] Een nieuw station was onderdeel van dit plan. Het station uit 1989 is afgebroken en er is een nieuw stationsgebouw geplaatst, met een ondergrondse fietsenstalling. Het nieuwe station is in 2018 in gebruik genomen.
Stadsdienst
De stadsdienst van Assen bestaat uit een stadsbus (lijn 1) die wordt uitgevoerd door Qbuzz. In de wijken die niet bediend worden door de stadsbus rijdt de Cityline, die met twee buslijnen (lijnen 7 en 8) een aanvulling biedt op het openbaar vervoer. De stadsdienst wordt verzorgd door Qbuzz (lijn 1) en Connexxion Taxi Services (lijnen 7 en 8). Assen heeft al vanaf 1949 een stadsdienst, deze werd uitgevoerd door autobusbedrijf Harmanni. In 1986 werd de stadsdienst overgenomen door de DVM.
De gemeenteraad besloot in 2018 tot het instellen van een kinderraad met een kinderburgemeester voor Assen. De eerste kinderraad van Assen was in 2019 een feit. Op donderdag 3 september 2020 is de kinderraad 2020-2021 geïnstalleerd. In de kinderraad zitten 28 kinderraadsleden. Als kinderburgemeester 2020-2021 is gekozen Lorin Suliman en loco-kinderburgemeester is geworden Sophie Lynn Mentink.[13]
Het bekendste sportevenement van Assen is de TT, de sinds 1925 jaarlijkse motorrace op het TT-Circuit Assen. De TT hoort al sinds 1949 bij het Wereldkampioenschap motorsport. Het is tevens het grootste eendaagse sportevenement van Nederland. Traditioneel werd de motorrace altijd in het laatste weekend van juni verreden. Daaraan voorafgaand: het TT Festival (met van vrijdag op zaterdag de TT Nacht, waarin bezoekers uit de regio en uit allerlei landen de Asser binnenstad bezoeken). Met ingang van 2016 worden de races op de laatste zondag in juni verreden.
Een ander motorsportevenement in Assen was de internationale ijsspeedway, die in 1976 voor het eerst plaatsvond. Sinds 1994 organiseerde de Stichting IJsspeedway Assen (Motorclub Assen en Omstreken) jaarlijks in de maand maart een finaleronde voor het individuele wereldkampioenschap op de ijsbaan van De Bonte Wever, voorheen De Smelt. In maart 2016 is de ijsbaan gesloten.
In 2009 begon de Ronde van Spanje in Assen. Er werd op het TT-circuit een proloog verreden. Deze werd gewonnen door Fabian Cancellara. De start van de eerste etappe was ook in Assen. Deze etappe had de finish in Emmen.
.png)
.jpg)
