Adriaen Anthonisz

Adriaen Anthonisz
Standbeeld van Adriaen Anthonisz van de hand van John Bier. Geplaatst ter gelegenheid van de opening van winkelcentrum Noorder Arcade in 1997
Algemeen
Volledige naam	Adriaen Anthonisz van Alcmaer
Geboren	1541
Overleden	1620
Functies
1573	Burgemeester van Alkmaar
1578	Fortificatiemeester
tot 1620	Wiskundige
Portaal    Politiek

Adriaen Anthonisz of Adriaen Anthonisz van Alcmaer (Alkmaar, 1541 - aldaar, 1620) was wiskundige, burgemeester van Alkmaar (1573) en vestingbouwkundige. Anthonisz wordt ook gezien als een van de eerste ingenieurs die volgens de principes van het oud-Nederlands vestingstelsel werkte, en de eerste die de principes ook in de praktijk heeft toegepast.^[1]

Biografie

Zijn vader was waagmeester, maar Adriaen werd opgeleid als landmeter. Hij kwam naar de Nederlanden om dienst te doen bij de genie, waarbij hij in de Tachtigjarige Oorlog grote diensten aan het land bewees, bij de veldslagen tegen de Spanjaarden, zowel bij het belegeren en verdedigen van diverse vestingsteden.^[2] In 1578 werd hij fortificatiemeester.^[3] Door zijn eigen visie op het gebied van fortificaties verwierf hij de eretitel Stercktebouwmeester der Vereenighde Nederlanden. Hij had echter te maken met middeleeuwse stadsmuren en gebrek aan financiële middelen van zijn opdrachtgevers. Ook werd hij benoemd tot Mathemathicus van Oranje. Anthonisz was de eerste Nederlander die het getal π (pi) tot op zes decimalen nauwkeurig wist te definiëren.^[4]

Hij was gehuwd met Suida Dirksdochter, uit het geslacht van de Brederodes. Zij kregen zover bekend acht kinderen, Dirk, Adriaan, Anthonie, Jacob, Jan, Abraham, Trijn en Barber. De kinderen heetten aanvankelijk allemaal Adriaansz. Maar toen Adriaen en Jacob in Leiden studeerden kregen zij de bijnaam Metius vanwege hun opleidingsrichting in de wiskunde en de meetkunde. Beide zoons hebben deze naam aangenomen als geslachtsnaam.^[2]

Anthonisz heeft onder andere de volgende vestingsteden voorzien van versterkingen:

• Alkmaar
• Amersfoort
• Amsterdam
• Bredevoort
• Bourtange
• Bergen op Zoom
• Coevorden
• Goes
• Gorinchem
• Harderwijk
• Harlingen
• Hasselt
• Heusden

• Hoorn
• Kampen
• Muiden
• Naarden
• Schenkenschans
• Stavoren
• Tiel
• Utrecht (o.a. Lepelenburg en Lucasbolwerk)
• Willemstad
• Wijk bij Duurstede
• Woudrichem
• Zwolle

Bronnen, noten en/of referenties

1. FORTIFICATIE - IDEAAL EN WERKELIJKHEID pag. 217 - 218 door E.A.Koster –Stadsmorfologie.". Gearchiveerd op 18 november 2011.
2. dbnl.org: BOUWSTOFFEN VOOR DE GESCHIEDENIS der WIS- EN NATUURKUNDIGE WETENSCHAPPEN IN DE NEDERLANDEN. door D. BIERENS DE HAAN."
3. Stichting Menno van Coehoorn: Adriaan Anthonisz: de man van de praktijk. In: Vesting. Vier eeuwen vestingbouw in Nederland." door:Roy van Zuydewijn, N. de (1982). Gearchiveerd op 26 november 2021.
4. Terugblikken naar Metius door Bob de Mon"