Променлива ѕвезда од типот на Алфа Лебед

Променлива ѕвезда од типот на Алфа Лебед — вид променлива ѕвезда со изразени нерадијални пулсирања, што значи дека неки делови од нејзината површина се собираат, а други истовремено се шират. Тие се суперџиновски ѕвезди од спектрален тип B или A. За пулсирањата својствени се сјајносни колебања од 0,1 величини, кои честопати делуваат неправилно поради биењето на разните периоди на пулсирање во траење од неколку дена до неколку недели.

Прототипната ѕвезда на оваа класа, наречена Денеб (α Лебед), exhibits колебања во сјајноста од +1,21 до +1,29 величини. Малозамавните брзи промени се одамна познати кај многу суперџинови од ран вид, но таквите ѕвезди се ставени во своја класа дури во IV на Општиот каталог на променливи ѕвезди, објавен во 1985 г.^[1] Многу сјајни сини променливи ѕвезди (ССП) имаат променливост од типот на Алфа Лебед во текот мирувачки (врели) фази, но во ваквите случаи се користи сопствена класификација.

Поголем број вакви ѕвезди (32) се откриени од Кристофел Валкенс и неговите коелги при проучување на податоците од „Хипаркос“ во 1998 г.^[2]

Пулсирање

Пулсирањата на променливите ѕвезди од типот на Алфа Лебед не се наполно изучени. Тие не се ограничени на тесен опсег на температури и сјајности како највеќето пулсирачки ѕвезди. Наместо тоа, највеќето сјајни ѕвезди од типот A и B, а веројатно и оние од типовите O и F, покажуват непредвидливи малоразмерни пулсирања. Радијалните пулсирања на неадијабатски чуден начин на колебање можат да се предвидат, но само за најсјајните суперџинови. Пулсирањата се моделирани и за помалку сјајни супериџинови, под претпоставка дека се нискомасени ѕвезди по црвената суперџиновска фаза, но највеќето променливи од типот на Алфа Лебед не ја имаат поминато таа фаза.^[3][4]

Пулсираања веројатно се предизвикани од капа-механизам, поттикнат од разликите во железонепробојноста, при што чудниот начин ги дава забележаните кратки периоди, како на радијални, така и на нерадијални пулсирања. Неадијабатските g-колебања може да дадат подолгопериодични разликувања, но овие не се забележани кај променливите од типот на Алфа Лебед.^[5]

Список

Галактички

Име	Соѕвездие	Откриена	Најголема привидна величина (mV)[6]	Најмала привидна величина (mV)[6]	Период (денови)	Спектрална класа	Сјајност	Забелешка
CE Cam (HD 21389)	Жирафа	Percy & Welsh (1983)[7]	4^св,54			A0Iab	63.000[8]
CS Cam	Жирафа	Rufener (1982)[9]	4^св,259			B9Ia	75.900[10]
η CMa (Алудра)	Големо Куче	Kazarovets et al. (1999)[11]	2^св,38	2^св,48	4,70433	B5Ia	105.000[8]
ο^2 CMa	Големо Куче	Waelkens et al. (1998)[2]	2^св,98	3^св,04	24,44	B3Ia	219.000[12]
κ Cas	Касиопеја	Percy & Welsh (1983)[7]	4^св,12	4^св,21	2,64690	B1Ia	331.000[12]
6 Cas	Касиопеја	Abt (1957)[13]	5^св,34	5^св,45	30	B2 Ia^+	200.000[14]	хиперџин
ο^2 Cen	Кентаур		5^св,12	5^св,22	46,3	A2Ia	136.000[15]
ν Cep	Кефеј	Percy & Welsh (1983)[7]	4^св,25	4^св,35		A2 Iab	254.000[8]
DL Cru	Јужен Крст	Waelkens et al. (1998)[2]	6^св,24	6^св,28	2,8778	B1.5Ia	242.000[16]
Денеб[4]	Лебед	Lee (1910)[17]	1^св,21	1^св,29		A2 Ia	196.000[18]	прототип
σ Cyg	Лебед	Abt (1957)[13]	4^св,19	4^св,26	120,2	B9 Iab	39.000[19]
55 Cyg	Лебед	Hill et al. (1976)[20]	4^св,81	4^св,87		B2.5 Ia	~400.000[21]
3 Gem	Близнаци	Waelkens et al. (1998)[2]	5^св,75		13,70	B3 Ia	200.000[22]
ρ Leo	Лав	Olsen (1974)[23]	3^св,83	3^св,9	3,4271	B1Iab	295.000[12]
β Ori (Ригел)[4]	Орион	Waelkens et al. (1998)[2]	0^св,17	0^св,22	2,0748	B8Ia	279.000[24] 218.000[25]	најсјаен член
ε Ori (Алнилам)	Орион	Cousins (1960)[26]	1^св,64	1^св,74	2,0748	B0.5Iabea	275.000[12] 537.000[27]
χ^2 Ori	Орион	Waelkens et al. (1998)[2]	4^св,68	4^св,72	2,8682	B2Ia	446.000[12]
9 Per	Персеј	Abt (1957)[13]	5^св,15	5^св,25		A2 Ia	141.000[28]

Вонгалактички

Име	Галаксија	Откриена	Најголема привидна величина (mV)	Најмала привидна величина (mV)	Период (денови)	Спектрална класа	Сјајност	Забелешка
LHA 115-S 18[29]	ММО		13^св,3		сложен	B[e]sg		можна ССП
HDE 268835[29]	ГМО		10^св,60	10^св,68	>100	B8p
HD 37974[29]	ГМО		10^св,92	11^св,00	400	B0.5Ia^+

Наводи

1. Kholopov, P. N.; Samus', N. N.; Frolov, M. S.; Goranskij, V. P.; Gorynya, N. A.; Kireeva, N. N.; Kukarkina, N. P.; Kurochkin, N. E.; Medvedeva, G. I.; Perova, N. B. (1996). „VizieR Online Data Catalog: General Catalog of Variable Stars, 4th Ed. (GCVS4) (Kholopov+ 1988)“. VizieR On-line Data Catalog: II/139B. Originally Published in: Moscow: Nauka Publishing House (1985-1988). 2139: 0. Bibcode:1996yCat.2139....0K.
2. Waelkens, C.; Aerts, C.; Kestens, E.; Grenon, M.; Eyer, L. (1998). „Study of an unbiased sample of B stars observed with Hipparcos: the discovery of a large amount of new slowly pulsating B star“. Astronomy and Astrophysics. 330: 215–21. Bibcode:1998A&A...330..215W.
3. Saio, H.; Georgy, C.; Meynet, G. (2013). „Strange-Mode Instability for Micro-Variations in Luminous Blue Variables“. Progress in Physics of the Sun and Stars: A New Era in Helio- and Asteroseismology. Proceedings of a Fujihara Seminar held 25–29 November. Astronomical Society of the Pacific Conference Series. 479. стр. 47. arXiv:1305.4728. Bibcode:2013ASPC..479...47S.
4. Saio, H.; Georgy, C.; Meynet, G. (2013). „Evolution of blue supergiants and Cygni variables: puzzling CNO surface abundances“. Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 433 (2): 1246–1257. arXiv:1305.2474. Bibcode:2013MNRAS.433.1246S. doi:10.1093/mnras/stt796.
5. Saio, Hideyuki (2011). „Linear analyses for the stability of radial and non-radial oscillations of massive stars“. Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 412 (3): 1814–1822. arXiv:1011.4729. Bibcode:2011MNRAS.412.1814S. doi:10.1111/j.1365-2966.2010.18019.x. ISSN 0035-8711.
6. Samus, N. N.; Durlevich, O. V.; и др. (2009). „VizieR Online Data Catalog: General Catalogue of Variable Stars (Samus+ 2007-2013)“. VizieR On-line Data Catalog: B/GCVS. Originally Published in: 2009yCat....102025S. 1: 02025. Bibcode:2009yCat....102025S.
7. Percy, J. R.; Welch, D. L. (1983). „Photometric variability of B- and A-type supergiants“. Publications of the Astronomical Society of the Pacific. 95: 491. Bibcode:1983PASP...95..491P. doi:10.1086/131198. ISSN 0004-6280.
8. Hohle, M. M.; Neuhäuser, R.; Schutz, B. F. (April 2010), „Masses and luminosities of O- and B-type stars and red supergiants“, Astronomische Nachrichten, 331 (4): 349, arXiv:1003.2335, Bibcode:2010AN....331..349H, doi:10.1002/asna.200911355
9. Rufener, F.; Bartholdi, P. (1982). „List of 333 variable, microvariable or suspected variable stars detected in the Geneva photometry“. Astronomy and Astrophysics Supplement Series. 48: 503. Bibcode:1982A&AS...48..503R.
10. McErlean, N. D.; Lennon, D. J.; Dufton, P. L. (1999). „Galactic B-supergiants: A non-LTE model atmosphere analysis to estimate atmospheric parameters and chemical compositions“. Astronomy and Astrophysics. 349: 553. Bibcode:1999A&A...349..553M.
11. Kazarovets, E. V.; Samus, N. N.; Durlevich, O. V.; Frolov, M. S.; Antipin, S. V.; Kireeva, N. N.; Pastukhova, E. N. (1999). „The 74th Special Name-list of Variable Stars“. Information Bulletin on Variable Stars. 4659: 1. Bibcode:1999IBVS.4659....1K.
12. Crowther, P. A.; Lennon, D. J.; Walborn, N. R. (2006). „Physical parameters and wind properties of galactic early B supergiants“. Astronomy and Astrophysics. 446 (1): 279–293. arXiv:astro-ph/0509436. Bibcode:2006A&A...446..279C. doi:10.1051/0004-6361:20053685.
13. Abt, Helmut A. (1957). „The Variability of Supergiants“. The Astrophysical Journal. 126: 138. Bibcode:1957ApJ...126..138A. doi:10.1086/146379. ISSN 0004-637X.
14. Achmad, L.; Lamers, H. J. G. L. M.; Pasquini, L. (1997). „Radiation driven wind models for A, F and G supergiants“. Astronomy and Astrophysics. 320: 196. Bibcode:1997A&A...320..196A.
15. Kaufer, A.; Stahl, O.; Wolf, B.; Gaeng, T.; Gummersbach, C. A.; Kovacs, J.; Mandel, H.; Szeifert, T. (1996). „Long-term spectroscopic monitoring of BA-type supergiants. I. Halpha_ line-profile variability“. Astronomy and Astrophysics. 305: 887–901. Bibcode:1996A&A...305..887K.
16. Lamers, Henny J. G. L. M.; Snow, Theodore P.; Lindholm, Douglas M. (1995). „Terminal Velocities and the Bistability of Stellar Winds“. The Astrophysical Journal. 455: 269. Bibcode:1995ApJ...455..269L. doi:10.1086/176575. ISSN 0004-637X.
17. Lee, O. J. (1910). „Four stars having variable radial velocities“. The Astrophysical Journal. 31: 176. Bibcode:1910ApJ....31..176L. doi:10.1086/141741. ISSN 0004-637X.
18. Schiller, F.; Przybilla, N. (2008). „Quantitative spectroscopy of Deneb“. Astronomy & Astrophysics. 479 (3): 849–858. arXiv:0712.0040. Bibcode:2008A&A...479..849S. doi:10.1051/0004-6361:20078590.
19. Markova, N.; Puls, J. (2008). „Bright OB stars in the Galaxy“. Astronomy and Astrophysics. 478 (3): 823–842. arXiv:0711.1110. Bibcode:2008A&A...478..823M. doi:10.1051/0004-6361:20077919. ISSN 0004-6361.
20. Kholopov, P. N.; Kukarkina, N. P.; Perova, N. B. (1979). „64th Name-List of Variable Stars“. Information Bulletin on Variable Stars. 1581: 1. Bibcode:1979IBVS.1581....1K.
21. Kraus, M.; Haucke, M.; Cidale, L. S.; Venero, R. O. J.; Nickeler, D. H.; Németh, P.; Niemczura, E.; Tomić, S.; Aret, A.; Kubát, J.; Kubátová, B.; Oksala, M. E.; Curé, M.; Kamiński, K.; Dimitrov, W.; Fagas, M.; Polińska, M. (2015). „Interplay between pulsations and mass loss in the blue supergiant 55 Cygnus = HD 198 478“. Astronomy & Astrophysics. 581: A75. arXiv:1507.01846. Bibcode:2015A&A...581A..75K. doi:10.1051/0004-6361/201425383.
22. Kudritzki, R. P.; Puls, J.; Lennon, D. J.; Venn, K. A.; Reetz, J.; Najarro, F.; McCarthy, J. K.; Herrero, A. (1999). „The wind momentum-luminosity relationship of galactic A- and B-supergiants“. Astronomy and Astrophysics. 350: 970. arXiv:astro-ph/9910449. Bibcode:1999A&A...350..970K.
23. Olsen, E. H. (1974). „Variable Stars among the Four-Colour (uvby) Standard Stars“. Information Bulletin on Variable Stars. 925: 1. Bibcode:1974IBVS..925....1O.
24. Chesneau, O.; Kaufer, A.; Stahl, O.; Colvinter, C.; Spang, A.; Dessart, L.; Prinja, R.; Chini, R. (2014). „The variable stellar wind of Rigel probed at high spatial and spectral resolution“. Astronomy & Astrophysics. 566: 18. arXiv:1405.0907. Bibcode:2014A&A...566A.125C. doi:10.1051/0004-6361/201322894. A125.
25. Przybilla, N.; и др. (January 2006). „Quantitative spectroscopy of BA-type supergiants“. Astronomy and Astrophysics. 445 (3): 1099–1126. arXiv:astro-ph/0509669. Bibcode:2006A&A...445.1099P. doi:10.1051/0004-6361:20053832.
26. Cousins, A. W. J. (1960). „New Bright Variable Stars“. Monthly Notes of the Astronomical Society of Southern Africa. 19: 56. Bibcode:1960MNSSA..19...56C.
27. Searle, S. C.; Prinja, R. K.; Massa, D.; Ryans, R. (2008). „Quantitative studies of the optical and UV spectra of Galactic early B supergiants. I. Fundamental parameters“. Astronomy and Astrophysics. 481 (3): 777–97. arXiv:0801.4289. Bibcode:2008A&A...481..777S. doi:10.1051/0004-6361:20077125.
28. Verdugo, E.; Talavera, A.; Gómez De Castro, A. I. (1999). „Understanding A-type supergiants. II. Atmospheric parameters and rotational velocities of Galactic A-type supergiants“. Astronomy and Astrophysics. 346: 819. Bibcode:1999A&A...346..819V.
29. van Genderen, A. M.; Sterken, C. (2002). „Light variations of massive stars (α Cyg variables)“. Astronomy and Astrophysics. 386 (3): 926–935. Bibcode:2002A&A...386..926V. doi:10.1051/0004-6361:20020360.

Извори

• Samus N.N., Durlevich O.V., et al. Combined General Catalog of Variable Stars (GCVS4.2, 2004 Ed.)