Мерење

Лента за мерење поделена на сантиметри
Вага за мерење производи на пазар

Мерење — постапка со која се утврдува соодносот на една физичка величина како должина, време, температура и сл. со некоја мерна единица, како метарот, секундата или Целзиусовиот степен. Науката која се занимава со мерењето и мерите се нарекува метрологија.[1]

Стандарди

Меѓународниот килограмски еталон (цилиндар од 90% платина и 10% иридиум)

Со исклучок на неколку навидум фундаментални квантни константи, мерните единици се во суштина произволни, т.е. луѓето се тие што ги измислуваат и што се договараат да ги користат. Не постои ништо својствено за самата природа што диктира дека сантиметарот треба да ја има должината што ја има, или дека километарот е подобра единица за растојание од милјата. Со текот на времето луѓето почнале да договараат сè постандардизирани единици за да ги задоволат потребите на човечката цивилизација во развој, како заради усогласување, така и правно, за спречување на измами во трговијата.

Денес мерните единици се дефинираат на научна основа под конрола на национални установи и во согласност со меѓународни договори и спогодби, од кои најзначајна е Генералната конференција за тегови и мерки (CGPM) која е започната во 1875 со Спогодбата за метарот и донесува одлуки за Меѓународниот систем на мерни единици (SI). Системот е во надлежност на Меѓународното биро за тегови и мерки, кое го чува и меѓународниот килограмски еталон (прототип). Во 1983 организацијата го има предефинирано метарот како растојанието што ќе го пропатува светлината во слободен простор за 1299 792 458 секунди. Во 1960 САД, Британија, Австралија и ЈАР договориле јардот да изнесува точно 0,9144 метри.

Национални стандардизациони организации

Во Република Македонија за мерките во науката и стопанисувањето е надлежно Бирото за метрологија на РМ.[2] Во САД, мерките во стопанството ги регулира Националниот институт за стандарди и технологија (NIST) кој е одделение на Министерството за трговија. Во Велика Британија таа задача ја има Националната физичка лабораторија (NPL).

Единици и системи

Метрички мерни уреди

Метрички систем

Метричкиот систем е десетичен мерен систем кој се заснова на единицата за должина метар и единицат за маса, килограм. Постои во неколку варијанти, зависно од изборот на основни единици. Денес системот SI е општопризнатиот облик на метричкиот систем.

Во метричкиот систем има една основа за голем број на физички величини. Другите величини се изведени од стандардните единици на SI. Поголемите и помалите варијанти на секоја единица се добиваат со повишување или снижување на степен 10. Претворањето секогаш е просто бидејќи се работи за сооднос, десет, сто, илјада итн, па затоа величините се менуваат со едноставно поместување на децималната запирка: 1,234 метри = 1234 милиметри = 0,001234 километри. Употребата на дропки (на пр. 25 метар) е допуштена, но е прилично ретка.

Меѓународен систем на мерни единици

Луксметар за мерење на осветленост во простории, изразена во лумени на квадратен метар.

Меѓународниот систем на мерни единици (SI, од фр. Système International d'Unités) е современа варијанта на метричкиот систем. Ова е најзастапениот мерен систем во светот, како во секојдневното работење, така и во науката. Обмислен е во 1960 врз основа на системот метар-килограм-секунда (МКС). Со текот на времето во системот се воведени нови единици што дотогаш не постоеле во метричкиот систем. Првичните шест единици на за основните физички величини се следниве:[3]

Подоцна е додаден и молот, а Келвиновиот степен е преименуван во „келвин“.

Покрај овие основни единици, во системот SI постојат и повеќе изведени единици кои се засноваат на основните, а изразуваат други величини. На пример, ватот (единица за моќ) се дефинира како m2·kg·s−3.

Империјален систем

Бокал за мерење течност со поделоци во империјални и американски единици

Пред поширокото усвојување на системот SI, британските системи на англиски мерни единици и подоцна, (наречени и „англоамериканси“) единици се користеле во Британија, земјите од Комонвелтот и САД. Во САД, единиците од ваквиот систем се нарекува „обичајни единици“ и сè уште е нашироко застапен во САД и неколку карипски земји. Американскиот систем историски произлегува од империјалниот, но многу од единиците имаат поразлични вредности. Покрај единиците од SI, во Британија се користат и извесен број на империјални единици. Во сообраќајот сè уште се користат милји, јарди и милји на час; течностите за домаќинството се мерат во пинти. Човечката висина се изразува во стапки и инчи (палци), а телесната тежина во камења и фунти. Империјалните единици се применуваат на неформална или полуформална основа и во земјите од Комонвелтот кои го имаат усвоено метричкиот систем: земјиштето се изразува во акри, а просторот во квадратни стапки. Во некои од нив бензинот се точи на галони.

Поврзано

Наводи

  1. „метрологија“ Архивирано на 17 декември 2013 г. - Лексикон на македонскиот јазик, он.нет
  2. За бирото - Биро за метрологија на РМ
  3. Меѓународно биро за тегови и мерки (2006), Меѓународен систем на мерни единици (SI) (PDF) (VIII. изд.), стр. 147, ISBN 92-822-2213-6 (англиски)

Надворешни врски

Read other articles:

Burundian long-distance runner Olivier IrabarutaOlivier Irabaruta at the 2016 OlympicsPersonal informationNationality BurundiBorn (1990-08-25) 25 August 1990 (age 33)Muramvya, BurundiHeight170 cm (5 ft 7 in)Weight62 kg (137 lb)SportSportAthleticsClubG.P. Parco Alpi Apuane, Italy Olivier Irabaruta (born 25 August 1990) is a Burundian long-distance runner.[1] At the 2012 Summer Olympics, he competed in the Men's 5000 metres, finishing 29th overall in R...

 

Detalle de una página de Magnúss saga lagabœtis Magnúss saga lagabœtis es una de las sagas reales escrita en nórdico antiguo; trata sobre la vida y reinado de Magnus VI de Noruega. De la obra solo han sobrevivido algunos fragmentos. La saga fue escrita por el caudillo y también historiador islandés Sturla Þórðarson. Sturla visitó Noruega en 1278 y se supone que inició el trabajo sobre la saga a requerimiento del mismo rey Magnus. Anteriormente Sturla se había encargado de escrib...

 

Ялиця бальзамиста Охоронний статус Найменший ризик (МСОП 3.1) Біологічна класифікація Царство: Рослини (Plantae) Клада: Судинні рослини (Tracheophyta) Клада: Голонасінні (Gymnosperms) Відділ: Хвойні (Pinophyta) Клас: Хвойні (Pinopsida) Порядок: Соснові (Pinales) Родина: Соснові (Pinaceae) Рід: Ялиця (Abies) Вид:

Australian politician For this subject's son, also a politician, see Charles Cowper Jr. SirCharles CowperKCMG2nd Premier of New South WalesIn office26 August 1856 – 2 October 1856MonarchVictoriaGovernorSir William DenisonPreceded byStuart DonaldsonSucceeded byHenry ParkerIn office7 September 1857 – 26 October 1859MonarchVictoriaGovernorSir William DenisonPreceded byHenry ParkerSucceeded byWilliam ForsterIn office10 January 1861 – 15 October 1863MonarchVict...

 

Römisches Lager F bei Masada Der große Jüdische Krieg gegen die Römer begann im Jahr 66 n. Chr. in Judäa, ausgelöst durch staatliche und religiöse Unterdrückung, und wurde im Jahr 70 mit der Eroberung Jerusalems und der Zerstörung des Jerusalemer Tempels entschieden. Endgültig konnte der Krieg erst im Jahr 73/74 mit dem Fall von Masada beendet werden. Es war der erste der drei großen jüdischen Aufstände gegen die Römer im 1. und 2. Jahrhundert. Der zweite war der ...

 

Ayaka SasakiInformasi latar belakangNama lainĀrin (あーりんcode: ja is deprecated ) (julukan)[1]Lahir11 Juni 1996 (umur 27)AsalPrefektur Kanagawa, JepangGenrePopPekerjaanPenyanyiLabelKing RecordsArtis terkaitMomoiro Clover ZSitus webhttp://www.momoclo.net/ Ayaka Sasaki (佐々木 彩夏code: ja is deprecated , Sasaki Ayaka, kelahiran 11 Juni 1996 di Prefektur Kanagawa) adalah seorang penyanyi idola Jepang. Ia dikenal sebagai anggota grup musikal perempuan Momoiro Clover Z. W...

36.133055555556138.36222222222Koordinaten: 36° 7′ 59″ N, 138° 21′ 44″ OUsuda Deep Space Center​ Die 64-Meter-Hauptantenne Das Usuda Deep Space Center (UDSC, japanisch 臼田宇宙空間観測所, Usuda Uchū Kūkan Kansokujo, dt. „Weltraumobservatorium Usuda“) ist eine Deep-Space-Station der Japan Aerospace Exploration Agency (JAXA) in der Nähe von Usuda, in der Präfektur Nagano, Japan. Usuda gehört heute zur Stadt Saku. Die Station wurde 1...

 

Indian filmOnenessOneness - First PosterDirected byPriyakanta LaishramProduced byRoushil SinglaPriyakanta LaishramStarringMaya ChoudhuryPriyakanta LaishramSuraj NgashepamSachinker SagolsemProductioncompanyPriyakanta ProductionsCountryIndiaLanguageMeitei language (officially called Manipuri language) Oneness is an upcoming 2023 Manipuri movie directed by Priyakanta Laishram. It is the first gay-themed movie of Manipur, Northeast India. It is the first mainstream Manipuri movie to deal with sam...

 

1985 musical For the Dan Simmons novel, see Drood (novel). For a German succubus, see Drude. The Mystery of Edwin DroodOriginal Broadway posterMusicRupert HolmesLyricsRupert HolmesBookRupert HolmesBasisThe Mystery of Edwin Drood by Charles DickensProductions1985 Broadway 1987 West End 1988 US Tour 2007 West End revival 2012 West End revival 2012 Broadway revivalAwardsTony Award for Best Musical Tony Award for Best Book of a Musical Tony Award for Best Original Score The Mystery of Edwin Drood...

Landesschütze in der alten Montur (Uniform) in Marschadjustierung (Schulterklappe mit Regimentsnummer) Landesschütze in neuer Montur nach 1907/08(Marschadjustierung) Das k.k. Landesschützen-Regiment „Trient“ Nr. I war ein Infanterie-Verband der k.k. Landwehr und gehörte zur k.k. Gebirgstruppe.[1] Inhaltsverzeichnis 1 Namensgebung 2 Aufstellung 3 Zusammensetzung und Verbandszugehörigkeit 1914 4 Dislozierung 4.1 Regimentskommandanten 5 Uniformierung 6 Gefechtstage des Regiments...

 

Direktorat JenderalHukum dan Perjanjian Internasional Kementerian Luar Negeri Republik IndonesiaSusunan organisasiDirektur JenderalLaurentius Amrih JinangkungKantor pusatJl. Pejambon No.6. Jakarta Pusat, 10110Situs webwww.kemlu.go.id Direktorat Jenderal Hukum dan Perjanjian Internasional adalah unsur pelaksana di Kementerian Luar Negeri Republik Indonesia di bidang hukum dan perjanjian internasional. Direktorat Jenderal Hukum dan Perjanjian Internasional berada di bawah dan bertanggung j...

 

Instrument used for navigation and orientation This article is about the direction finding instrument used in navigation. For other uses, see Compass (disambiguation). A modern military compass, with included sight device for aligning A military compass that was used during World War I A compass is a device that shows the cardinal directions used for navigation and geographic orientation. It commonly consists of a magnetized needle or other element, such as a compass card or compass rose, whi...

Ini adalah nama Batak Toba, marganya adalah Pasaribu. Amir Hamzah Pasaribu Amir Hamzah Pasaribu (21 Mei 1915 – 10 Februari 2010) adalah seorang komponis dan musisi Indonesia. Riwayat Hidup Latar Belakang Keluarga Pasaribu lahir di Siborong-borong, sebuah kota kecil dekat Haunatas, Laguboti, Balige. Bapaknya sebagai orang Tapanuli senang akan musik, dan memiliki sebuah orgel pompa angin, dan Amir sejak kecil sudah terbiasa dengan orgel ini, ia sering main-main orgel ini sebagai...

 

MadegondoDesaKantor Desa MadegondoNegara IndonesiaProvinsiJawa TengahKabupatenSukoharjoKecamatanGrogolKode pos57552Kode Kemendagri33.11.09.2007 Luas... km²Jumlah penduduk... jiwaKepadatan... jiwa/km² Madegondo (Jawa: Madéganda) adalah desa di kecamatan Grogol, Sukoharjo, Jawa Tengah, Indonesia. Pembagian wilayah Desa Madegondo terdiri dari beberapa dukuh, antara lain: Babadan Gatak Kaliwingko Karanglo Kijilan Madegondo Nampan Soko / Soka Sontoyudan Suronandan Turi Turiharjo Pendid...

 

Fédération des sociétés d'histoire et d'archéologie d'AlsaceHistoireFondation 1978CadreSigle FSHAAType Société savante, bibliothèque numériqueSiège 9, rue de LondresPays  FranceOrganisationPrésident Claude Muller (depuis 2023)Publication Revue d'AlsaceDictionnaire des institutions d'AlsaceNouveau dictionnaire de biographie alsacienneAlsace-HistoireBulletin fédéralSite web www.alsace-histoire.orgmodifier - modifier le code - modifier Wikidata La Fédération des sociétés d'...

Neapolitan ragù atop pasta This is a list of meat-based sauces, consisting of sauces prepared using various types of meats as a primary ingredient. Meat-based sauces are commonly served with or over rice, pasta, or other starches. Thick meat-based sauces are sometimes used as sandwich fillings. Meat-based sauces Amatriciana, an Italian sauce containing tomatoes and pancetta[1] Carbonara, an Italian sauce containing guanciale or pancetta and eggs[2] Caruso sauce, an Uruguayan ...

 

Wakil Wali Kota JambiLambang Kota JambiPetahanaDr. dr. H. Maulana, M.K.M.sejak 7 November 2018Masa jabatan5 tahunDibentuk2003Pejabat pertamaH. Turimin, S.E.Situs webwww.jambikota.go.id Wakil Wali Kota Jambi adalah posisi kedua yang memerintah Kota Jambi di bawah Wali Kota Jambi. Posisi ini pertama kali dibentuk pada tahun 2003. Daftar No Wakil Wali Kota Mulai Jabatan Akhir Jabatan Prd. Ket. Wali Kota 1 H.TuriminS.E. 4 November 2003 16 Juli 2007 1 [Ket. 1] Drs. H.Arifien ManapM.M....

 

1997 EP by The Promise RingThe Horse LatitudesEP by The Promise RingReleasedFebruary 11, 1997RecordedApr 1995, Feb 1996, May 1996, Dec 1996GenreEmo[1]Length24:09LabelJade TreeThe Promise Ring chronology 30° Everywhere(1996) The Horse Latitudes(1997) Nothing Feels Good(1997) Professional ratingsReview scoresSourceRatingAllMusic [1] The Horse Latitudes is an EP by the emo band The Promise Ring. It was released in 1997 on Jade Tree Records. The album was released between...

Former Assembly member in Uttar Pradesh Gore Lal ShakyaMember of Uttar Pradesh Legislative AssemblyIn office1974–1977ConstituencyBharthana Assembly constituency Personal detailsBorn1939Etawah district, Uttar PradeshNationalityIndianPolitical partyIndian National Congress (Organisation) Gore Lal Shakya was an Indian politician and a former member of Uttar Pradesh Legislative Assembly, who was elected to Uttar Pradesh Legislative Assembly in 1974 Uttar Pradesh Legislative Assembly elections f...

 

Third season of the TV series Supernatural Season of television series SupernaturalSeason 3DVD cover artStarring Jared Padalecki Jensen Ackles Katie Cassidy Lauren Cohan Country of originUnited StatesNo. of episodes16ReleaseOriginal networkThe CWOriginal releaseOctober 4, 2007 (2007-10-04) –May 15, 2008 (2008-05-15)Season chronology← PreviousSeason 2Next →Season 4List of episodes The third season of Supernatural, an American dark fantasy television series create...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!