Група 11 на периодниот систем

Група 11 на периодниот систем
Водород (двоатомски неметал)
Хелиум (благороден гас)
Литиум (алкален метал)
Берилиум (земноалкален метал)
Бор (металоид)
Јаглерод (повеќеатомски неметал)
Азот (двоатомски неметал)
Кислород (двоатомски неметал)
Флуор (двоатомски неметал)
Неон (благороден гас)
Натриум (алкален метал)
Магнезиум (земноалкален метал)
Алуминиум (слаб метал)
Силициум (металоид)
Фосфор (повеќеатомски неметал)
Сулфур (повеќеатомски неметал)
Хлор (двоатомски неметал)
Аргон (благороден гас)
Калиум (алкален метал)
Калциум (земноалкален метал)
Скандиум (преоден метал)
Титан (преоден метал)
Ванадиум (преоден метал)
Хром (преоден метал)
Манган (преоден метал)
Железо (преоден метал)
Кобалт (преоден метал)
Никел (преоден метал)
Бакар (преоден метал)
Цинк (преоден метал)
Галиум (слаб метал)
Германиум (металоид)
Арсен (металоид)
Селен (повеќеатомски неметал)
Бром (двоатомски неметал)
Криптон (благороден гас)
Рубидиум (алкален метал)
Стронциум (земноалкален метал)
Итриум (преоден метал)
Циркониум (преоден метал)
Ниобиум (преоден метал)
Молибден (преоден метал)
Технециум (преоден метал)
Рутениум (преоден метал)
Родиум (преоден метал)
Паладиум (преоден метал)
Сребро (преоден метал)
Кадмиум (преоден метал)
Индиум (слаб метал)
Калај (слаб метал)
Антимон (металоид)
Телур (металоид)
Јод (двоатомски неметал)
Ксенон (благороден гас)
Цезиум (алкален метал)
Бариум (земноалкален метал)
Лантан (лантаноид)
Цериум (лантаноид)
Празеодиум (лантаноид)
Неодиум (лантаноид)
Прометиум (лантаноид)
Самариум (лантаноид)
Европиум (лантаноид)
Гадолиниум (лантаноид)
Тербиум (лантаноид)
Диспрозиум (лантаноид)
Холмиум (лантаноид)
Ербиум (лантаноид)
Тулиум (лантаноид)
Итербиум (лантаноид)
Лутециум (лантаноид)
Хафниум (преоден метал)
Тантал (преоден метал)
Волфрам (преоден метал)
Рениум (преоден метал)
Осмиум (преоден метал)
Иридиум (преоден метал)
Платина (преоден метал)
Злато (преоден метал)
Жива (преоден метал)
Талиум (слаб метал)
Олово (слаб метал)
Бизмут (слаб метал)
Полониум (слаб метал)
Астат (металоид)
Радон (благороден гас)
Франциум (алкален метал)
Радиум (земноалкален метал)
Актиниум (актиноид)
Ториум (актиноид)
Протактиниум (актиноид)
Ураниум (актиноид)
Нептуниум (актиноид)
Плутониум (актиноид)
Америциум (актиноид)
Кириум (актиноид)
Берклиум (актиноид)
Калифорниум (актиноид)
Ајнштајниум (актиноид)
Фермиум (актиноид)
Менделевиум (актиноид)
Нобелиум (актиноид)
Лоренциум (актиноид)
Радерфордиум (преоден метал)
Дубниум (преоден метал)
Сиборгиум (преоден метал)
Бориум (преоден метал)
Хасиум (преоден метал)
Мајтнериум (непознати хемиски својства)
Дармштатиум (непознати хемиски својства)
Рендгениум (непознати хемиски својства)
Копернициум (преоден метал)
Нихониум (непознати хемиски својства)
Флеровиум (слаб метал)
Московиум (непознати хемиски својства)
Ливермориум (непознати хемиски својства)
Тенесин (непознати хемиски својства)
Оганесон (непознати хемиски својства)
Групен бр. по МСЧПХ 11
Име по елемент бакарна група
Тривијално име монетковни метали
CAS-број
(САД, шема A-B-A)
IB
IB

↓ Периода
IV
Слика: Самороден бакар
бакар (Cu)
29 Преоден метал
V
Слика: Сребрен дендритен кристал
сребро (Ag)
47 Преоден метал
VI
Слика: Златни кристали
злато (Au)
79 Преоден метал
VII рендгениум (Rg)
111 непознати хемиски својства

Значење
првичен елемент
вештачки елемент
Боја на атом. бр.:
црно=цврста

Група 11 (бакарна група) — група елементи од периоден систем согласно постојната класификација на Меѓународниот сојуз за чиста и применета хемија (IUPAC)[1] која се состои од бакарот (Cu), среброто (Ag) и злато (Au). Периодниот систем го сместува рендгениумот (Rg) во истата група, иако сè уште нема хемиски испитувања кои би потврдиле дека овој елемент се однесува како потежок хомолог на златото. Елементите од оваа група се нарекуваат и монетковни метали поради нивната историска употреба и веројатно се првите три откриени елементи.[2] Бакарот, среброто и златото се јавуваат природно во самороден облик.

Историја

Сите елементи од групата освен рендгениумот се познати уште од праисториски времиња и сите природно се јавуваат во метален облик, без потреба нивно од металуршко добивање.

Особини

Како и другите групи, членовите на ова семејство покажуваат закономерност во нивната електронска конфигурација, особено надворешните обвивки. Оттука се забележуваат извесни склоности кон хемиско поведение (веројатно со икслучок на рендгениумот):

Z Елемент Електрони по обвивка
29 бакар 2, 8, 18, 1
47 сребро 2, 8, 18, 18, 1
79 злато 2, 8, 18, 32, 18, 1
111 ренгениум 2, 8, 18, 32, 32, 18, 1 (предвидено)

Сите елементи од групата 11 се релативно инертни не’рѓосувачки метали. Од нив, бакарот и златото се обоени.

Овие елементи имаат мала електрична отпорност и затоа од нив се изработуваат жици. Најзастапен и најевтин е бакарот. Жиците кои се лемат во интегрални кола обично се златни. Во посебни случаи се употребуват жици од сребро и посребрен бакар.

Застапеност

Бакарот самородно се среќава во Кина, Мексико, Русија, САД и Чиле. Позастапени бакарни руди се халкопиритот (CuFeS2), купритот или „рубински бакар“ (Cu2O), халкоцитот (Cu2S), малахитот, (Cu(OH)2CuCO3) и азуритот (Cu(OH)22CuCO3). Од нив, халкопиритот има удел од 76 % од светското производство на бакар.

Добивање

Среброто се среќава во природен облик, како примеса на златото (електрум), како и во рудите што содржат сулфур, арсен, антимон или хлор. Такви се аргентитот (Ag2S), хлораргиритот (AgCl) каде спаѓа рожното сребро и пираргиритот (Ag3SbS3). Се добива (вади) по пат на Парксовиот процес.

Примена

Покрај покрај нивната парична и украсна вредност, овие метали имаат особени својства од големо значење за индустријата, како одлични спроводници на струја. Најспроводливи метали се среброто, бакарот и златото (по тој редослед). Среброто исто така има најголема топлоспроводливост и светлоодбојност од сите елементи. Во случајот на среброто, дури и неговата патина има голема електрична спроводливост.

Бакарот е нашироко застапен како материјал за жици и кола. Пофината опрема користи златни контанти поради непроменливоста на материјалот. Среброто се употребува за контанти во научните инструменти, во фотографијата (како сребро нитрат кој се враќа во метален облик при изложување на светлина), земјоделството, медицината, аудиофилијата и други научни примени.

Златото, среброто и бакарот се прилично меки метали во сосем чист облик, и затоа монетите направени од нив лесно се оштетуваат или абат со употреба. Во нивната нумизматички улога, овие метали мора да се слеат со други примесни метали за да се осигура нивната долготрајност.

Златниците обично содржат 90 % злато (на пр. монетите во САД пред 1933 г.) или се направени од 22 каратно злато (91,66 %) (на пр. тековните спомен-монети и кругеранди), при што остатокот е бакар или сребро. Постојат и златници од чисто злато (99,999 %) како во серијата „Канадски јаворов лист“.

Сребрениците обично имаат 90 % сребро (на пр. монетите од сад пред 1965 г.) или се стерлинзи (92,5 %) како британските монети исковани пред 1920-тите, а остатокт е бакар. Старите европски монети содржеле 83,5 % сребро. Денешните колекционерски монети имаат 99,9 % до 99,999 % сребро.

Бакарниците имаат голема чистота, околу 97 %, а малата примеса е обично цинк или калај.

Биолошка улога и токсичност

Бакарот е неопходен за живот, но е токсичен големи количини. Поседува антимикробни својства и затоа се користи за кваки и рачки во болниците, со тоа спречувајќи го ширењето на зарази. Јадењето на храна од бакарни садови го зголемува ризикот од бакарно труење.

Самородното злато и сребро немаат токсични дејства или биолошка примена, иако златните соли можат да бидат токсични за црниот дроб и бубрезите.[3][4] Среброто исто така има антимикробни својства. Долготрајната употреба на препарати кои содржат злато или сребро доведува до насобирање на овие метали во телесното ткиво, што доведува до непоправливите пигментни заболувања хрисијаза и аргирија, кои сепак се безопасни.

Поради неговата кратковечност и радиоактивност, рендгениумот нема биолошка примена но може да предизвика огромни штети на телото поради радиоактивноста.

Поврзано

Наводи

  1. Fluck, E. (1988). „New Notations in the Periodic Table“ (PDF). Pure Appl. Chem. IUPAC. 60 (3): 431–436. doi:10.1351/pac198860030431. Посетено на 24 March 2012.
  2. Greenwood, Norman N.; Earnshaw, Alan (1997). Chemistry of the Elements (2. изд.). Butterworth-Heinemann. стр. 1173. ISBN 0080379419.
  3. Wright, I. H.; Vesey, C. J. (1986). „Acute poisoning with gold cyanide“. Anaesthesia. 41 (79): 936–939. doi:10.1111/j.1365-2044.1986.tb12920.x. PMID 3022615.
  4. Wu, Ming-Ling; Tsai, Wei-Jen; Ger, Jiin; Deng, Jou-Fang; Tsay, Shyh-Haw; Yang, Mo-Hsiung. (2001). „Cholestatic Hepatitis Caused by Acute Gold Potassium Cyanide Poisoning“. Clinical Toxicology. 39 (7): 739–743. doi:10.1081/CLT-100108516. PMID 11778673.

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!