Зилоти (грчки: Ζηλωτές — „ревнители, приврзаници“, што е превод на еврејскиот збор קנאים со исто значење; во еднина грчки ζηλωτής, евр.קנאי) — социјално-политичко и верско-есхатолошко движење во Јудеја, кое се појавило во времето на Макавејците во втората половина на I век пр. н. е., а целосно се оформило среде I век н. е.
Главната цел на зилотите била укинување на хеленистичкото влијание и соборување на римската власт, за што ги сметале сите средства за оправдани. До средината на I век н. е., зилотите се оформиле како политичка партија насочена против наследството на јудејскиот цар Ирод Велики. Од фасадата на Ерусалимскиот храм, изграден од Ирод, тие го отстраниле златниот орел, гледајќи во него поттик на идолопоклонство и симбол на римското владеење.
Барањата на царот Калигула да се постават негови статуи низ целото Царство, грубиот однос на римските војници кон Храмот и верата на жителите на Јудеја, довеле до силна радикализација на еврејското население и зголемување на поддршката за зилотите. По незаконското одземање (всушност ограбување) на голем дел од храмовото сребро од страна на римскиот прокурарор, зилотите го организирале таканареченото Големо еврејско востание, што прераснало во војна во 66–73 г. н. е.[1] Римските трупи под водство на Цестиј Гал од Сирија биле поразени од востаниците. Како последица, Јудеја била уништена од римската војска, а Вториот ерусалимски храм бил разурнат.
Зилотите, како бескомпромисни противници на Римјаните, решиле да се борат докрај, уверени дека Израел може да биде управуван само од Месијата — потомок на Давид. Најхрабрите меѓу нив се издвоиле во посебно крило што Римјаните го нарекле „Сикарии“ („убијци“, „камоносци“). Тие преку радикални и воинствени акции предизвикале отворена војна со Рим. Така, еден од Сикариите — Менахем, син на Јуда — ја освоил тврдината Масада и го уништил римскиот гарнизон таму.
Најпознати зилоти се Симон (Шимон) бар Гиора и Јоханан Гискалски. Понекогаш зилотите се сметаат за „четврта секта“ во рамките на јудаизмот (покрај фарисеите, садукеите и есените), основана од Јуда Галилеецот и Садок Фарисејот, како што пишува учесникот во Јудејските војни, Јосиф Флавиј.[2]
Според Библијата, еден од апостолите на Исус бил зилотот Симон (во синодалниот превод наречен „Зилот“).[3] Германскиот библист Оскар Кулман, во својата книга „Исус и Цезар“, тврди дека уште тројца апостоли — Петар, неговиот брат Андреј и Јуда — припаѓале на зилотското движење.