Ostrea edulis, Latinitate classica ostrea seu rarius ostreum (Graece ὄστρεον, ὄστρειον),[1] est illa species bivalvium generis Ostreae quae olim fere ubique in litoribus Europae reperta multis locis culta est. Ibidem hodie species Magallana gigas introducta est. Ostrea edulis in variis partibus Europae rursus introducta, rarius viget. Ad litora multarum Europae civitatum colitur, insuper in Tunesia, Maroco, Namibia, Africa Australi necnon Cenomannica. O. edulium cultarum anno 2015 2 872 000 chiliogrammata venditata sunt, pretio $19 363 000.[2]
Iam aevo praehistorico ostreae huius speciei ad litora Mediterranea et Europaea ab hominibus quaerebantur. Graeci Romanique ostreas saepe cruda, saepe et cocta comederunt: ita de nutrimento Galenus saeculo II exeunte "ostrea inter alia testacea" ait "carnem habent mollissimam ... alvum valentius subducunt, corpus autem imbecillius nutriunt"; at quamquam alia ostracoderma "omnia elixantur, ostrea vero citra elixationem mandunt[ur]; quidam autem etiam in sartagine frigunt".[3]
Geographia ostrearia antiqua
Sub monarchiis HellenisticisRomanoque gastronomi assidui ostreas harum regionum fere omnium degustare potuerunt: ita aestimatio ostrearum nonnumquam in fontibus Graecis et Romanis descripta est. Xenocrates diaeteticus saeculo I p.C.n., facultatibus ostrearum diaeteticis expositis, ostrea optima e talibus explorationibus reperta sic enumeravit:
sunt ergo Muciani verba, quae subiciam: Cyzicena maiora Lucrinis, dulciora Britannicis, suaviora Medulis, acriora Ephesiis, pleniora Iliciensibus, sicciora Coryphantenis, teneriora Histricis, candidiora Circeiensibus: sed his neque dulciora neque teneriora ulla esse compertum est.[5] "Variantur coloribus", addidit Plinius, fonte non citato, "rufa Hispaniae, fusca Illyrico, nigra et carne et testa Circeiis".[6]
Ausonius saeculo IV exeunte productius, sed praecipue de provinciis occidentalibus:
E talibus citationibus pluribus, inter se haud dissonantibus, geographia classica Ostreae edulis reconstruitur in qua regiones, quae sequuntur, innotuunt:
Gustavus Caillebotte, Nature morte aux huîtres anno 1881 picta. Marie Berhaut, Caillebotte (Wilderstein Institute, 1994) no. 195Ostreae edulesCancale in oppido Britanniae Minoris ad comedendum parantur
Cultura antiqua
Graeci antiqui ostreas viventes transvehebant, teste Aristotele, a Pyrrha in insula Lesbo ad Chium.[15] Ita transvectae semper florebant, dixit Plinius.[16] Ad usum Romanorum ostreae Brundisinae, per Appenninos transportatae, in lacu Lucrino saturabantur vel impinguebantur ("Ostrea tu sumis stagno saturata Lucrino" ait cliens, Martialis epigrammatistae persona).[17] Testimonia picta culturae ostrearum Romanae collegit R. T. Günther.[18]
Aliae in vivariis ostreariis colebantur, per exemplum Baiis.[7][19] Quas consuetudines Sergius Orata saeculo I a.C.n. primum invenisse "non gulae causa, sed avaritiae" dictus est.[20]Britannia nuper in statum provinciae Romanae reducta ostreae a Rutupiis missa Romae celebrabantur.[14] Coquus Apicius appellatus, tertius fortasse huius cognominis, in expeditione Mesopotamena iuxta imperatorem Traianum operam dans, methodum ostrearum crudarum a Syria ad exercitum transvehendarum primum invenisse dicitur.[21] Talis methodus in libro Apicius nuncupato, saeculo fere IV confecto, descripta est: "Ostrea ut diu durent: Vas ab aceto, aut ex aceto vasculum picitum laba, et ostrea compone."[22]
Aestimatio recentior
Thomas Flatman poëta anno 1674 sermonem Horatianam de Catio ganeone (Satirae 2.4) Anglice refecit: ibi ostreariam gastronomiam Britannicam saeculi XVII recapitulavit, Your Wallfleet Oysters no man will prefer Before the juicy Grass-green Colchester, insulam Wallfleet Essexiae urbemque Camulodunum fontes ostrearum Londinii requisitarum indicans.[23] Eodem aevo Edinburgi in Scotia ostreae insulae Cramond laudabantur.[24] Multo tardius, The English green oysters are the best that is known ("virides ostreae Anglicae optimae sunt omnium nobis cognitorum"), ait anno 1813Ludovicus Eustathius Ude coquus Francicus in Anglia degens.[25]
Etiam anno 1861Herbertus Byng Hall Europaea litora ostreifera huius speciei plurima enumerare potuit.[26] Sed a saeculo XIX abundantia Ostreae edulis ad litora Atlantica boreorientalibus rapidissime deminuta est, tribus rationibus:[27] invasionem speciei Magallanae gigantis (iamdudum in aquas Portugalliae incaute introductae); urbibus litoralibus peregrinatione frequentatis et magnopere auctis, aquas adiacentes polluentibus; piscatum nimis assiduum ad incolas magnarum urbium procul mare iacentium per vias ferreas suppeditandos.[28] Hodie ergo maxima quantitas ostrearum, quas in Europa venditantur, ad speciem M. gigantem pertinent. Plura inquisitiones scientificae de oecologia huius speciei citari possunt;[29] nihilominus perpauca litora manent ubi species O. edulis contra invasores protegitur et sine pollutione viget.[30]
↑ 7.007.017.027.037.047.057.067.077.087.09Ausonius, Epistulae 3.18-40 (ed. Green [1991] pp. 194-195, 608-611); Ferdinand Gidon, "Sur la biogéographie de l'huître dans Ausone, huîtres du Calvados ou huîtres d'Eboura?" in Comptes rendus sommaires des séances de la Société de Biogéographie vol. 16 no. 132 (1939)
↑Aenigma ostrei P. Louvre inv. 7733 verso: P. J. Parsons, "The Oyster" in Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik vol. 24 (1977) pp. 1-12 JSTOR, cf. Ostrearium genus
↑Ye ar sib to Cramond oysters & puiter vessel ye ar ay clattering (c. 1625?) in E. Beveridge, J. D. Westwood, edd., Fergusson's Scottish Proverbs (1924) no. 1562 fide The Oxford English Dictionary (Oxonii: Clarendon Press, 1989. 20 voll.)
↑Piscatus ostrearum in insula Cramond iam anno 1806 deletus est: Oysters beds on the coast, and about the islands of Cramond and Inchmickery, are almost destroyed from over fishing (s.v. "Cramond" apud Google Books)
saec. IV? : Apicius sive De re coquinaria1.12, 9.6, 9.11 (Christopher Grocock, Sally Grainger, edd., Apicius. A critical edition with an introduction and an English translation [Totenais: Prospect Books, 2006. ISBN 1903018137] pp. 136, 292, 296)
1594 : John Norden, Speculi Britanniae pars: an historical and chorographical description of the county of Essex (Henry Ellis, ed., Speculi Britanniae pars. Londinii: Camden Society, 1840 (Textus apud Google Books)
1778 : Emanuel Mendes da Costa, Historia naturalis testaceorum Britanniae, or, The British conchology (Londinii: Millan) pp. 154-163 ("Ostreum vulgare")
R. T. Günther, "The Oyster Culture of the Ancient Romans" in Journal of the Marine Biological Association of the United Kingdom n.s. vol. 4 (1895/1897) pp. 360-365
P. J. Parsons, "The Oyster" in Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik vol. 24 (1977) pp. 1-12 JSTOR
Ramasamy Santhanam, Biology and Ecology of Edible Marine Bivalve Molluscs (Apple Academic Press, 2018) pp. 40-41, 389-391 (Paginae selectae apud Google Books)
D'Arcy Wentworth Thompson, Glossary of Greek Fishes (Londinii: Oxford University Press, 1947) pp. 190-192
Jessica M. Winder, "Oysters and Other Marine Shells" in M. Atkinson, S.J. Preston, Heybridge: A Late Iron Age and Roman Settlement, Excavations at Elms Farm 1993-5 (Internet Archaeology vol. 40, 2015)
