სუჭოუ

საოლქო დონის ქალაქი
სუჭოუ 苏州市
ქვეყანა	ჩინეთი
პროვინცია	ძიანსუძიანსუ
შიდა დაყოფა	Gusu District, Huqiu District, Wuzhong District, Xiangcheng District, Wujiang District, Kunshan, Zhangjiagang, Changshu და Taicang
კოორდინატები	31°17′59″ ჩ. გ. 120°35′07″ ა. გ.
დაარსდა	ძვ. წ. 514
ფართობი	8,488.42[1] კმ²
ცენტრის სიმაღლე	5 მეტრი
მოსახლეობა	10,721,700[2] კაცი
სიმჭიდროვე	1,300 კაცი/კმ²
სასაათო სარტყელი	UTC+8
სატელეფონო კოდი	512
საფოსტო ინდექსი	215000
საავტომობილო კოდი	苏E და 苏U
ოფიციალური საიტი	suzhou.gov.cn
სუჭოუ ვიკისაწყობში

სუჭოუ (ჩინ.: 苏州市, [sú.ʈʂóu]; სუჭოუს დიალექტი: [səu tsøʏ]) — საოლქო დონის ქალაქი ძიანსუს პროვინციაში, აღმოსავლეთი ჩინეთი. ქალაქის ცენტრი 100 კილომეტრით დასავლეთით მდებარეობს შანხაიდან. ეს არის ძირითადი ეკონომიკური ცენტრი, ასევე სავაჭრო და კომერციული ადგილი ძიანსუს სამხრეთ-აღმოსავლეთ ნაწილში. ეს ასევე არის სიდიდით მეორე ქალაქი პროვინციაში ნანკინის შემდეგ. სუჭოუს ჩრდილოეთი ნაწილი მდინარე იანძის სანაპიროს მოიცავს, სამხრეთ-დასავლეთ ნაწილში კი ტბა ტაიხუ მდებარეობს. ადმინისტრაციულად, სუჭოუ არის საოლქო დონის ქალაქი, რომლის ურბანულ ნაწილში მაცხოვრებელი ადამიანების რიცხვი 4.33 მილიონს შეადგენს. ქალაქის ადმინისტრაციული ტერიტორიის მაცხოვრებლების რიცხვმა, 2013 წლის მონაცემებით, 10.58 მილიონი შეადგინა.^[3] 2000 — 2014 წლებში სუჭოუს ურბანული ნაწილის მოსახლეობა 6.5% გაიზარდა, რაც ერთ-ერთი ყველაზე მაღალი მაჩვენებელია ჩინეთის დიდ ქალაქებს შორის.^[4][5]

ქალაქის არხები, ქვის ხიდები, პაგოდები, ჩინური ბაღები ჩინეთში ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ტურისტული ღირსშესანიშნაობებია. სუჭოუს ბაღები იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის სიაში 1997 წელსა და 2000 წლებში შეიტანეს. სუჭოუს ხშირად მოიხსენიება, როგორც „აღმოსავლეთის ვენეცია“ ან „ჩინეთის ვენეცია“.^[6][7][8]

გეოგრაფია

სუჭოუ მდებარეობს ტბა ტაიხუს დაბლობზე, რომელიც მდინარე იანძის სამხრეთით მდებარეობს. ქალაქი მდებარეობს 100 კილომეტრით დასავლეთით შანხაიდან, ხოლო ნანკინიდან 200 კილომეტრით აღმოსავლეთით.

კლიმატი

სუჭოუსათვის დამასახასიათებელია ნოტიო სუბტროპიკული კრლიმატი ცხელი, ნოტიო ზაფხულებითა და ღრუბლიანი, გრილი და ნესტიანი ზამთრით. ზამთრობით ქალაქში არც თუ ისე ხშირად თოვს (კიოპენის კლიმატის კლასიფიკაცია Cfa). ზამთრობით ხშირია ჩრდილო-დასავლეთის ქარი ციმბირიდან, რაც ტემპერატურის დავარდნას იწვევს. ღამით ხშირად ყინავს. სამხრეთ-დასავლეთის ქარი ზაფუხლობით ტემპერატურის 35°C-მდე აწევას იწვევს. ყველაზე მაღალი ტემპერატურა, რომელიც სუჭოუში 1951 წლის შემდეგ დაფიქსირებულა 41.0°C-ია, რომელიც 2013 წლის 7 აგვისტოს დაფიქსირდა.

ჰავის მონაცემები — სუჭოუ (1981–2010)
თვე	იან	თებ	მარ	აპრ	მაი	ივნ	ივლ	აგვ	სექ	ოქტ	ნოე	დეკ	წლიური
რეკორდულად მაღალი °C	22.5	28.0	31.9	33.6	35.8	37.3	39.3	38.5	37.4	33.1	27.2	24.5	39.3
საშუალო მაღალი °C	8.0	10.5	14.9	20.6	25.9	28.8	32.8	32.3	28.5	23.5	17.2	11.0	21.2
საშუალო დღიური °C	4.4	6.4	10.4	15.9	21.2	24.9	28.8	28.5	24.4	19.2	13.0	7.0	17.0
საშუალო დაბალი °C	1.5	3.4	7.0	12.2	17.5	21.9	26.0	25.8	21.9	16.3	9.8	4.0	13.9
რეკორდულად დაბალი °C	−9.8	−7.2	−3.2	−0.4	5.0	11.8	16.9	16.6	10.4	2.6	−4.2	−7.7	−9.8
საშუალო ნალექი (მმ)	78.8	72.5	104.0	83.9	119.7	206.4	153.0	172.3	78.9	58.2	63.2	48.5	1 239,4
ნალექიანი დღეები საშუალოდ (≥ 0.1 mm)	11.1	11.7	13.4	12.9	12.0	14.2	10.5	12.7	11.0	8.1	8.4	9.2	135.2
საშუალო ფარდობითი ტენიანობა (%)	77	78	76	75	75	77	71	72	74	73	75	75	75
საშუალო თვიური მზიანი საათები	108.4	104.2	122.5	144.9	164.4	146.9	209.7	208.0	170.8	159.5	126.8	122.3	1 788,4
წყარო: Suzhou Almanac[9]

ღირსშესანიშნაობები

თონგკუეის ხიდი შენგტანის ქუჩასთან

სუჭოუს კლასიკური ბაღები

სუჭოუ ცნობილია თავისი 60-ზე მეტი კლასიკური ბაღით, რომლებიც დაცულია იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლთა შორის.^[10]

არხები და ისტორიული რეგიონები

სუჭოუს დათვალიერება ნავითაცაა შესაძლებელი

აღმოსავლეთის კარიბჭე

სუჭოუში მდებარეობს ძიანგნანის არხი, რომელიც ჩინეთის დიდი არხის ნაწილია. არხი მოიცავს ქალაქის 10 კარიბჭეს და 20-ზე მეტ ქვის ხიდს, რომელსაც ტრადიიული ჩინური დიზაინი აქვს. ტაძრები და პავილიონები, ხიდებთან ერთად კარგადაა შემონახული. ^{[11][12] [13]} სუჭოუში, დიდ არხზე, საერთო ჯამში, 24 ხიდისმაგვარი ნაგებობა არსებობს.^[14]

2015 წელს, ორივე, 800 წლის წინანდელი ფინგძიანგის გზის ისტორიული ნაწილი (ჩინ.: 平江路) და 1 200 წლის წინანდელი შანტანგის ქუჩის ნაწილი (ჩინ.: 山塘街) „ჩინეთის ისტორიული და კულტურული ქუჩების სიას“ დაემატა.^[15]

სუჭოუში ქალაქის დათვალიერება ნავითაა შესაძლებელი. ამის გამო, ქალაქს ხშირად „აღმოსავლეთის ვენეციას“ უწოდებენ. ეს სახელი პირველად მარკო პოლომ გამოიყენა ამ ადგილის აღწერისათვის.^[16][17] ჩინეთის დიდი არხი (ბეიჯინგიდან ჯეძიანის პროვინციამდე) ასევე არის იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის სიაში შეტანილი.

კურორტები და ბუნებრივი პარკები

სუჭოუსა და თაიხუს ეროვნული ტურიზმისა და რეკრეაციის ზონა (苏州太湖国家旅游度假区) სუჭოუს დასავლეთ ნაწილში მდებარეობს, ქალაქის ცენტრიდან 15 კილომეტრში.^[18][19]

ცათამბრჯენები

აღმოსავლეთის კარიბჭე 301.8 მეტრის სიმაღლის ნაგებობაა, რომელიც 74 სართულს მოიცავს. ეს სუჭოუს ცენტრალურ ბიზნეს რაიონში მდებარეობს. აღმოსავლეთის კარიბჭე 2015 წელს აშენდა და მისმა ღირებულებამ 700 მილიონი აშშ დოლარი შეადგინა. ეს ნაგებობა ამჟამად სუჭოუში ყველაზე მაღალი შენობაა.^[20]

მუზეუმები

ქალაქის მთავარ მუზეუმებს შორისაა: სუჭოუს მუზეუმი (დიზაინზე იმუშავა იუჰ მინ პეიმ), სუჭოუს აბრეშუმის მუზეუმი და ჩინეთის ქუნციუს მუზეუმი.

ლიტერატურა

• Xu, Yinong (2000). The Chinese City in Space and Time: The Development of Urban Form in Suzhou. Hawaii: University of Hawaii Press. ISBN 9780824820763. 

რესურსები ინტერნეტში

• ოფიციალური ინგლისურენოვანი რესურსები დაარქივებული 2018-08-11 საიტზე Wayback Machine. სუჭოუში მოგზაურობის მსურველებისათვის
• სუჭოუს სამთავრობო ვებ-გვერდი
• ქალაქ სუჭოუს გიდი (ძიანსუს კავშირი)

სქოლიო

1. Table showing land area and population. Suzhou People's Government (2003). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2 დეკემბერი 2007. ციტირების თარიღი: 6 ნოემბერი 2021.
2. 2018年苏州市国民经济和社会发展统计公报 zh. Suzhou Municipal Government (21 January 2019). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 30 ოქტომბერი 2019. ციტირების თარიღი: 6 ნოემბერი 2021.
3. Incorporating neighboring suburban regions and the satellite cities of Kunshan, Zhangjiagang, Taicang, and Changshu. This is data from local government, while a United Nations report (see below) places its (urban) population at 5.156 million in 2014.
4. United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division. World Urbanization Prospects: The 2014 Revision. ციტირების თარიღი: 1 January 2015
5. Elizabeth MacBride (22 December 2014). „Keep an eye on these emerging market cities“. CNBC. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 1 January 2015. ციტირების თარიღი: 1 January 2015.
6. Visit some of China's best gardens next week without a passport » Arts/Entertainment » Andover Townsman, Andover, MA. Andovertownsman.com. Retrieved 28 August 2011.
7. Thorpe, Annabelle. „Suzhou: Real China outside Shanghai“. The Times. London. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 4 ივნისი 2011. ციტირების თარიღი: 24 მაისი 2010.
8. Fussell, Betty (13 მარტი 1988). „Exploring Twin Cities By Canal Boat“. The New York Times. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 1 ივლისი 2017. ციტირების თარიღი: 24 მაისი 2010.
9. zh:苏州市地方志办公室. Suzhou People's Government. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2014-03-08. ციტირების თარიღი: 2021-11-06.
10. Archived copy. ციტირების თარიღი: 24 November 2018
11. The Grand Canal. ციტირების თარიღი: 26 November 2018
12. Suzhou Grand Canal – Golden Waterway in China. ციტირების თარიღი: 26 November 2018
13. Gang Xu (11 October 2013). Tourism and Local Development in China: Case Studies of Guilin, Suzhou and Beidaihe, გვ. 47. ISBN 9781136823404. 
14. Suzhou: China's Canal Capital. ციტირების თარიღი: 24 November 2018
15. Historical streets in Jiangsu listed as national heritage. ციტირების თარიღი: 26 November 2018
16. Suzhou --'Venice in the Orient'. ციტირების თარიღი: 24 November 2018
17. A city called the 'Venice of the East'. ციტირების თარიღი: 24 November 2018
18. zh:苏州太湖旅游度假区顺利晋级5A级景区. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 15 სექტემბერი 2016. ციტირების თარიღი: 6 ნოემბერი 2021.
19. zh:苏州太湖国家旅游度假区中心区控制性详细规划公示. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 12 ივნისი 2018. ციტირების თარიღი: 30 July 2016
20. $700 million skyscraper 'resembles a pair of pants'. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 31 მაისი 2016. ციტირების თარიღი: 6 ნოემბერი 2021.