დვანი

დვანი
სოფელი
	დვანი;
ქვეყანა	საქართველო
მხარე	შიდა ქართლის მხარე
მუნიციპალიტეტი	ქარელის მუნიციპალიტეტი
თემი	დვანი
კოორდინატები	42°09′29″ ჩ. გ. 43°52′44″ ა. გ. / 42.15806° ჩ. გ. 43.87889° ა. გ.
ცენტრის სიმაღლე	780 მ
მოსახლეობა	763 კაცი (2014)
ეროვნული შემადგენლობა	ქართველები (99,1 %)
სასაათო სარტყელი	UTC+4
სატელეფონო კოდი	+995

სხვა მნიშვნელობებისთვის იხილეთ დვანი (მრავალმნიშვნელოვანი).

დვანი — სოფელი საქართველოში, შიდა ქართლის მხარის ქარელის მუნიციპალიტეტში, ადმინისტრაციული ერთეულის ცენტრი (სოფლები: დვანი, ტახტისძირი).

გეოგრაფია

მდებარეობს შიდა ქართლის ვაკეზე, მდინარე აღმოსავლეთის ფრონის ნაპირზე, ზღვის დონიდან 780 მ-ზე, ქარელიდან 20 კმ-ში.^[2]

ისტორია

ივარაუდება, რომ დვანი ფრონის ხეობის ცენტრი იყო გვიანდელ ბრინჯაოს ხანაში. წინა- და ადრეფეოდალურ ხანაში მის დაწინაურებაზე უნდა მიუთითებდეს VII საუკუნის სომხური გეოგრაფია, რომელიც „დვანის ველად“ მოიხსენიებს ფრონისპირეთს.^[3] მოსახლეობა ადრე მაღლობზე ყოფილა, თუმცა უწყლოობის გამო შემდეგ დაბლობზე, ფრონის ნაპირზე გადასულა.^[4]

ფეოდალური საქართველოს ერთიანობის ხანაში დვანი ქართლის საერისთავთერისთავოში შედიოდა, ხოლო ფეოდალური საქართველოს პოლიტიკური დაშლის შემდეგ (XVI საუკუნიდან) — ქსნის ერისთავთა სათავადოში.^[5] სოფელი მოხსენიებულია იოანე ბაგრატიონის 1794-1799 წლების აღწერაში.^[6] 1804 წლისათვის დვანში 8 კომლი ცხოვრობდა, რომელიც ფავლენიშვილებს ეკუთვნოდა.^[4] 1921 წლამდე შედიოდა წუნარის თემში. 1921 წელს შევიდა დირბის თემში.

სოფელი მდებარეობს ე. წ. სამხრეთ ოსეთის ადმინისტრაციულ გამყოფ ხაზზე. 2008 წლის რუსეთ-საქართველოს ომის დროს დვანი იყო ერთ-ერთი პირველი სოფელი, რომელიც ცხინვალიდან ინტენსიურად დაიბომბა 6-7 აგვისტოს. 2013 წელს სოფელი დააზარალა რუსეთის საოკუპაციო ძალების მიერ განხორციელებულმა ე. წ. ბორდერიზაციამ — საზღვრის უკანონო მონიშვნამ.^[7]

დემოგრაფია

2014 წლის აღწერის მონაცემებით, სოფელში ცხოვრობს 763 ადამიანი.

აღწერის წელი	მოსახლეობა	კაცი	ქალი
2002^[8]	1002	489	513
2014^[1]	763	374	389

ღირსშესანიშნაობები

სოფლის ჩრდილო-დასავლეთით, 1 კმ-ზე, კონუსური მთის წვერზე, მდებარეობს კუპელჰალეს სტილის კოხიჯვრის წმინდა გიორგის ეკლესია. იგი სტილისტური ნიშნებით თარიღდება VI საუკუნის III მეოთხედით. ეკლესიაში იმართებოდა რიტუალური დღესასწაული — ხატობა, ე.წ. კვართობა.^[5]

აღმოჩენილი არქეოლოგიური მასალით დასტურდება აქ სკვითებისა და კიმერიელების კვალი (იხ. აგრ. სკვითებისა და კიმერიელების შემოსევები).^[5] შიდა ქართლის 1955 წლის დაზვერვითმა ექსპედიციამ დვანში მიაკვლია ადრეული და გვიანი ბრინჯაოს ხანის სამოსახლო გორებს.^[9]

დვანთან ახლოს გაითხარა სატაძრო კომპლექსი „დედოფლის მინდორი“, რომელიც ძვ. წ. I საუკუნით თარიღდება. ივარაუდება, რომ გვიანბრინჯაოს ხანაში ფრონის ხეობის ცენტრი იყო დვანი, ანტიკურ ხანაში კი დედოფლის მინდორი.^[3]

იხილეთ აგრეთვე

ლიტერატურა

გვასალია ჯ., ფრონის ხეობათა ისტორიული გეოგრაფიის საკითხები // საქართველოს ისტორიული გეოგრაფიის კრებული, ტ. VII, თბ.: „მეცნიერება“, 1989, ISBN 5-520-00154-5.