გაეროს გენერალური ასამბლეის სამოცდამეექვსე სესია — გაეროს გენერალური ასამბლეის ყოველწლიური სესია, რომელიც 2011 წლის 13 სექტემბერს 15:00 საათზე გაიხსნა[1] და მას თავმჯდომარეობდა გაეროში კატარის ყოფილი მუდმივი წარმომადგენელი ნასირ აბდულაზიზ ალ-ნასერი. სხდომა დასრულდა 18 სექტემბერს, როდესაც ალ-ნასერმა სიმბოლურად გადასცა ჩაქუჩი მომდევნო სესიის პრეზიდენტს ვუკ იერემიჩს.[2]
სესიის ორგანიზაცია
2011 წლის 23 ივნისს კატარელი ნასირ აბდულაზიზ ალ-ნასერი გენერალური ასამბლეის პრეზიდენტად აირჩიეს მას შემდეგ, რაც არჩევნებში ნეპალის კულ ჩანდრა გაუტამი დაამარცხა.[3] მან ყურადღება გაამახვილა „განსხვავებების გადალახვაზე, კონსენსუსის შექმნაზე“. ასევე დასძინა, რომ მსოფლიოს წინაშე დგას უზარმაზარი პოლიტიკური, სოციალური, ეკონომიკური და გარემოსდაცვითი გამოწვევები. გარდა ამისა, ხალხი ჯერ კიდევ ოკუპაციის ქვეშ ცხოვრობს და არსებობს ადამიანის უფლებების, მდგრადი განვითარებისა და სიღარიბის გამოწვევები, მრავალ სხვა პრობლემასთან ერთად. მან ასევე თქვა, რომ „მრავალფეროვნებისა და პლურალიზმის პატივისცემა - განურჩევლად რელიგიის, რასისა თუ ეთნიკური წარმომავლობის - იყო პრინციპი, რომელზედაც დაარსდა გაერთიანებული ერების ორგანიზაცია და პირობა დადო, რომ შეასრულებდა თავის როლს, კონსტრუქციული თანამშრომლობისა და ურთიერთპატივისცემის სულისკვეთებით.“[4][5]
მან არაბული გაზაფხულის თემაზეც ისაუბრა. იგი იმედოვნებდა, რომ ეს გამოწვევა არაბული ლიგის მეშვეობით მოგვარდებოდა.
ტრადიციისამებრ, გენერალური ასამბლეის ყოველი სესიის წინ გენერალური მდივანი ატარებს კენჭისყრას იმის დასადგენად, თუ რომელი წევრი სახელმწიფო დაიკავებს პირველ ადგილს გენერალური ასამბლეის დარბაზში სესიისთვის, ხოლო სხვა წევრი სახელმწიფოები მიჰყვებიან მათი სახელის ინგლისური თარგმანის მიხედვით. ამ სესიაზე თურქმენეთი აირჩიეს გენერალური ასამბლეის პალატის პირველი ადგილის დასაკავებლად.[5]
ასევე აირჩიეს ექვსი მთავარი კომიტეტის თავმჯდომარეები და მომხსენებლები: [5]
პირველი კომიტეტის თავმჯდომარე (განიარაღება და საერთაშორისო უსაფრთხოება): იარმო ვიინანენი (ფინეთი); მოჰამად ალ-მუტაირი (ქუვეითი) ვიცე-თავმჯდომარედ; და არჩილ გეგეჭკორი (საქართველო) მომხსენებლად.
მეორე კომიტეტის თავმჯდომარე (ეკონომიკური და ფინანსური): აბულკალამ აბდულ მომენი (ბანგლადეში); ფილიპ დონკელი (ლუქსემბურგი), რაიმონდ ჰაროლდ ლანდველდი (სურინამი) და დენის ზდოროვი (ბელორუსია) ვიცე-თავმჯდომარეებად.
მესამე კომიტეტის თავმჯდომარე (სოციალური, ჰუმანიტარული და კულტურული): ჰუსეინ ჰანიფი (მალაიზია); დონეტ კრიტჩლოუ (გაიანა), კაროლინა პოპოვიჩი (მოლდოვა) და ლუკა ძელიოლი (იტალია) ვიცე-თავმჯდომარეებად.
მეოთხე კომიტეტის თავმჯდომარე (სპეციალური პოლიტიკური და დეკოლონიზაცია): სიმონა-მირელა მიკულესკუ (რუმინეთი); ვიცე-თავმჯდომარეებად აირჩიეს ჯიმ კელი (ირლანდია) და მარია-ვალესკა ვივას-მენდოზა (ვენესუელა).
მეხუთე კომიტეტი (ადმინისტრაციული და საბიუჯეტო): მიშელ ტომმო მონტე (კამერუნი); ვიცე-თავმჯდომარეებად აირჩიეს პოლ ბალანტინი (ახალი ზელანდია), მარიამ საიფ აბდულა ალ-შამისი (არაბული გაერთიანებული საემიროები) და იელენა პლაკალოვიჩი (სერბეთი).
მეექვსე კომიტეტი (იურიდიული): ერნან სალინას ბურგოსი (ჩილე); მატანიე კაევპანია (ტაილანდი), პეტრ ვალეკი (ჩეხეთი) და ცეტა ნოლანდი (ნიდერლანდები) ვიცე-თავმჯდომარეებად; და ჟაკლინ კ. მოსეთი (კენია) მომხსენებლად.
13 სექტემბერი - ოფიციალური სხდომის გახსნა პრეზიდენტი ნასირ აბდულაზიზ ალ-ნასერის მიერ 15:00 საათზე.
14 სექტემბერი – გენერალური კომიტეტის სხდომა
16 სექტემბერი – პლენარული სხდომა (გენერალური კომიტეტის სხდომის პირველი ანგარიშის გამოცემა)
19–20 სექტემბერი – „მაღალი დონის შეხვედრა“ არაგადამდები დაავადებების პრევენციისა და კონტროლის შესახებ (რეზოლუციით 65/238)
20 სექტემბერი - „მაღალი დონის შეხვედრა“, რომელიც მიზნად ისახავს „გაუდაბნოების, მიწის დეგრადაციისა და გვალვის მოგვარებას მდგრადი განვითარებისა და სიღარიბის აღმოფხვრის კონტექსტში“ (რეზოლუცია 65/160)
21–23, 26–27 სექტემბერი - ზოგადი დებატები, ქვეყნების უმეტესობის გახსნით
22 სექტემბერი - გენერალური ასამბლეის „მაღალი დონის შეხვედრა“ დურბანის განხილვის კონფერენციაზე დურბანის დეკლარაციისა და სამოქმედო პროგრამის მიღებიდან მეათე წლისთავის აღსანიშნავად (რეზოლუცია 65/240)
სახელმწიფოთა უმეტესობას ჰყავდა წარმომადგენელი, რომელმაც ისაუბრა თავის ქვეყანასთან დაკავშირებულ საკითხებზე, ასევე მათ მოლოდინებზე სესიის განმავლობაში გენერალური ასამბლეის საქმიანობის შესახებ. დაგეგმილი იყო ზოგიერთი სახელმწიფოს მეთაურის, სხვა მთავრობის ლიდერების ან გაეროში მუდმივი წარმომადგენლის (ან გაეროში ეროვნული დელეგაციის სხვა წევრების) გამოსვლა. გამოსვლები გაიმართა 21, 22, 23, 24, 26 და 27 სექტემბერს გენერალური ასამბლეის პალატაში (ყველაზე დიდი პალატა გაეროს შენობაში).[6]
პრეზიდენტმა ალ-ნასერმა თქვა, რომ მისი შემოთავაზებული დებატების თემა იქნებოდა „შუამავლობის როლი დავების მშვიდობიანი გზით მოგვარებაში“, რათა გაეძლიერებინა თანამშრომლობა გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის ერთ-ერთ დამფუძნებელ ეთიკაზე, რომელიც, მისი თქმით, ასევე მოქმედებდა გაეროს „არსებობაზე... მთლიანობაზე, ლეგიტიმაციაზე, გადარჩენასა და ეფექტურობაზე“.[4][5] გენერალური ასამბლეის პრეზიდენტი ტრადიციულად ირჩევს გლობალურად რელევანტურ თემას; თავის მხრივ, წევრი ქვეყნები ამტკიცებენ საკითხს და კომენტარს აკეთებენ საერთო დებატების დროს. გარდა ამისა, წევრი ქვეყნები კომენტარს აკეთებენ ცალკეულ ეროვნულ და უფრო ფართო საერთაშორისო აქტუალურ საკითხებზე.[7]
მდგრადი ეკონომიკური ზრდისა და განვითარების ხელშეწყობა გენერალური ასამბლეის და ასევე სხვა ახალი გაერთიანებული ერების კონფერენციების შესაბამისი რეზოლუციების შესაბამისად.
საერთაშორისო მშვიდობისა და უსაფრთხოების ზოგადი შენარჩუნება.
განვითარება აფრიკაში.
ადამიანის უფლებების ხელშეწყობა.
ეფექტური ჰუმანიტარული დახმარების ძალისხმევის კოორდინაცია.
სამართლიანობისა და საერთაშორისო სამართლის ზოგადი ხელშეწყობა.
განიარაღების ინიციატივების გაგრძელება.
ნარკომანიის კონტროლის მცდელობების გაგრძელება, დანაშაულის პრევენცია და ბრძოლა „საერთაშორისო ტერორიზმთან მისი ყველა ფორმითა და გამოვლინებით“.
გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის სხვა ორგანიზაციული, ადმინისტრაციული და მასთან დაკავშირებული საკითხები.
2012 წლის 26 ივნისს ალ-ნასერი ხელმძღვანელობდა თემატურ დებატებს ნარკოტიკების, დანაშაულისა და განვითარების შესახებ, თითოეული ასპექტის გადაფარვის ჩათვლით.[9]
ცენტრალური ევროპის ინიციატივისთვის დამკვირვებლის სტატუსის დანიშვნა (იტალიის, მონტენეგროს, სერბეთისა და უკრაინის შემოთავაზებით).
დამკვირვებლის სტატუსის დანიშვნა გაერთიანებული ქალაქებისა და ადგილობრივი თვითმმართველობისათვის (თურქეთის შემოთავაზებით).
დამკვირვებლის სტატუსის დანიშვნა განვითარების სამთავრობათაშორისო ორგანოსთვის (ეთიოპიის შემოთავაზების მიხედვით).
გაეროს დროებითი უსაფრთხოების ძალების დაფინანსება (შემოთავაზებული გენერალური მდივნის ბან გი მუნის მიერ).
სამხრეთ სუდანში გაეროს მისიის დაფინანსება (გენერალური მდივნის ბან გი მუნის შემოთავაზებით).
დამკვირვებლის სტატუსის დანიშვნა თურქულენოვანი ქვეყნების საპარლამენტო ასამბლეისთვის (აზერბაიჯანის შემოთავაზებით).
ხალხის გაძლიერების ხელშეწყობა და მშვიდობაზე ორიენტირებული განვითარების მოდელი (შემოთავაზებული ბანგლადეშის მიერ).
დამკვირვებლის სტატუსის დანიშვნა აზიის პოლიტიკური პარტიების საერთაშორისო კონფერენციაზე (შემოთავაზებული კამბოჯის, იაპონიის, ნეპალის, ფილიპინების, სამხრეთ კორეისა და ვიეტნამის მიერ).
პალესტინის აღიარება
კენჭისყრა პალესტინის სახელმწიფოს აღიარებაზე მოსალოდნელი იყო სექტემბრის ბოლოს. რეზოლუციის ფორმულირება „ფატაჰის“ მოძრაობის მიერ იყო შემუშავებული ისე, რომ სახელმწიფოებს, რომლებსაც ეჭვი ეპარებოდათ, მხარი დაეჭირათ ან, სულ მცირე, თავი შეეკავებინათ. პროექტი არ ითვალისწინებდა პალესტინის აღიარებას 1967 წლის საზღვრებში, სამაგიეროდ ითხოვდა მუდმივ საზღვრებზე მოლაპარაკებას 1967 წლის 4 ივნისის პრინციპის საფუძველზე; ნაბიჯი, რომელმაც ჰამასის ზოგიერთი წევრის მხარდაჭერაც კი გამოიწვია, რომლებმაც ადრე თქვეს, რომ 1967 წლის საზღვრების აღიარება საბოლოო სტატუსის შეთანხმებამდე ნიშნავს ლტოლვილების დაბრუნების უფლებაზე უარის თქმას. 15 სექტემბერს, უფროსმა პალესტინელმა დიპლომატმა თქვა, რომ საბოლოო გადაწყვეტილებას პალესტინის სადავო პრეზიდენტის მაჰმუდ აბასის განცხადების შემდეგ მიიღებდნენ. ამავდროულად, რიად მანსურმა, პალესტინელმა მუდმივმა დამკვირვებელმა გაეროში, გაიმეორა იგივე განცხადება და თქვა, თუ როგორ აპირებს პალესტინა წინსვლას. „ჩვენ გვაქვს უფლება შევუერთდეთ საერთაშორისო საზოგადოებას, სრულუფლებიანი წევრის სტატუსით... ეს კამპანია სკამის სიმბოლოა. კამპანია გავრცელდა მსოფლიოს სხვადასხვა კუთხეში და დასრულდა ნიუ-იორკში.“ ბასემ ელმარიმ, გაეროში პალესტინის კოორდინატორმა, განაცხადა, რომ აშშ-ის წინააღმდეგობა იმ საკითხთან დაკავშირებით, რომ ეს საჭიროებს ისრაელის ჩართვას პირდაპირ მოლაპარაკებებში, „ჩვენთვის შანტაჟია“. აშშ-ს სახელმწიფო დეპარტამენტის წარმომადგენლის თქმით, კენჭისყრის წინააღმდეგ ვეტო გასაკვირი არ უნდა ყოფილიყო.[11]
ეს ნაბიჯი ასევე მოჰყვა პალესტინელების აგრესიულ და ნაწილობრივ წარმატებულ კამპანიას კენჭისყრის პროცესში, ლათინური ამერიკის მრავალი ქვეყნის ჩათვლით. რამდენიმე ლიდერმა განაცხადა, რომ ისინი მხარს დაუჭერდნენ პალესტინის სახელმწიფოებრიობის აღიარების მცდელობას ზოგადი დებატების დროს, თუმცა აშშ-ის პრეზიდენტმა ბარაკ ობამამ ქვეყნებს პირდაპირი დიალოგისკენ მოუწოდა, უშიშროების საბჭოში ამ ნაბიჯის ვეტოს დადების წინა მუქარის ფონზე. სამიტის ფარგლებში მისი სახელმწიფო მდივანი ჰილარი კლინტონი ცალ-ცალკე უნდა შეხვედროდა როგორც აბასს, ასევე ისრაელის პრემიერ-მინისტრს ბენიამინ ნეთანიაჰუს.[12]
წინადადება 23 სექტემბერს უნდა წარდგენილიყო უშიშროების საბჭოში. მიუხედავად იმისა, რომ 129 წევრი სახელმწიფო, აღიარებდა პალესტინას, რაც აუცილებელ უმრავლესობას (ორ მესამედს) შეადგენდა, რეზოლუციის დასამტკიცებლად საჭიროა უშიშროების საბჭოში 15-დან ცხრა ხმა. ასევე, აშშ რეზოლუციაზე ვეტოს დადებას აპირებდა. ეს ასევე მოჰყვა ობამას ფართოდ დაგმობილ განცხადებას გაეროს გენერალური ასამბლეის წინაშე, რომ აღიარებაზე ორმხრივი მოლაპარაკება იყო საჭირო. აბასის დიპლომატიური მრჩეველის, მაჯდი ალ-ხალდის თქმით, მიუხედავად იმისა, რომ პალესტინელებს სჯეროდათ, რომ მათ შეეძლოთ საჭირო ხმების მოპოვება, „უშიშროების საბჭოს სამი წევრი (ბოსნია, გაბონი და ნიგერია) ამერიკელების ზეწოლის ქვეშ იმყოფებოდა“. თავის მხრივ, საფრანგეთის პრეზიდენტმა ნიკოლა სარკოზიმ პალესტინას შესთავაზა ალტერნატიული წინადადება დროებით არაწევრი დამკვირვებლის სტატუსის მინიჭების და ახალი მოლაპარაკებების განრიგის შესახებ, რომელიც უნდა დასრულებულიყო ერთ წელიწადში.[13]
თუმცა, პალესტინა 2011 წლის ოქტომბერში[14]იუნესკოს სრულუფლებიან წევრად მიიღეს, მიუხედავად შეერთებული შტატებისა და ისრაელის წინააღმდეგობისა. მათ ორგანიზაციას დაფინანსება შეუმცირეს.
რეზოლუციები
რეზოლუციები გაეროს გენერალური ასამბლეის წინაშე 2011 წლის 16 სექტემბრიდან 2012 წლის 9 აპრილამდე წარმოადგინეს.
არჩევნები
უშიშროების საბჭოს 2012–2013 წლების არამუდმივი წევრების არჩევნები გაიმართა 2011 წლის 21 და 24 ოქტომბერს.[15] აზერბაიჯანი, გვატემალა, მაროკო, პაკისტანი და ტოგო გაეროს უშიშროების საბჭოს წევრად კენჭისყრის პირველ დღეს აირჩიეს; თუმცა აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნებისთვის გამოყოფილი ადგილისთვის კენჭისყრა მეორე დღეს გადაიტანეს. აზერბაიჯანმა საბოლოოდ გაიმარჯვა კენჭისყრის მეჩვიდმეტე ტურში, სლოვენიის კანდიდატურის მოხსნის შემდეგ.
2011 წლის 24 ოქტომბერს ასამბლეამ აირჩია ეკონომიკური და სოციალური საბჭოს 18 წევრი 2012 წლის 1 იანვრიდან სამი წლის ვადით. ბელორუსია, ბრაზილია, ბურკინა-ფასო, კუბა, დომინიკელთა რესპუბლიკა, სალვადორი, ეთიოპია, საფრანგეთი, გერმანია, ინდოეთი, ინდონეზია, ირლანდია, იაპონია, ლესოთო, ლიბია, ნიგერია, ესპანეთი და თურქეთი შეცვალეს კოტ დ'ივუარი, ესტონეთი, საფრანგეთი, გერმანია, გვატემალა., გვინეა-ბისაუ, ინდოეთი, იაპონია, მალტა, მავრიკი, მაროკო, ნამიბია, პერუ, სენტ კიტსი და ნევისი, საუდის არაბეთი, ესპანეთი, შვეიცარია და ვენესუელა. უნგრეთმა ასევე დატოვა თავისი ვადის დარჩენილი ნაწილი ბულგარეთთან „შიდა შეთანხმების“ სასარგებლოდ, ისევე როგორც ბელგიამ და ნორვეგიამ დასავლეთ ევროპისა და სხვა ჯგუფის როტაციის პოლიტიკის შესაბამისად. მსოფლიო სასურსათო პროგრამის აღმასრულებელ საბჭოს ჰყავდა ექვსი ახალი წევრი სამწლიანი ვადით 2012 წლის 1 იანვრიდან: ზამბია (აფრიკული ჯგუფი); ჩინეთი (აზიური ჯგუფი); იაპონია (დასავლეთ ევროპული და სხვა ჯგუფი); გაერთიანებული სამეფო (დასავლეთ ევროპული და სხვა ჯგუფი); და ჩეხეთი (აღმოსავლეთ ევროპის ჯგუფი). ზიმბაბვე (აფრიკული ჯგუფი) აირჩიეს ნარკოტიკული საშუალებების კომისიაში ოთხი წლის ვადით 2012 წლის 1 იანვრიდან, სხვა აფრიკული სახელმწიფოს არჩევნები გადაიდო. ნიგერია (აფრიკული ჯგუფი) აირჩიეს დანაშაულის პრევენციისა და სისხლის სამართლის მართლმსაჯულების კომისიაში სამი წლის ვადით, 2012 წლის 1 იანვრიდან. ისრაელი (დასავლეთ ევროპა და სხვა ჯგუფი) აირჩიეს მდგრადი განვითარების კომისიაში კომისიის ოცდამეერთე სესიის დასრულებამდე 2014 წელს. შვედეთი (დასავლეთ ევროპა და სხვა ჯგუფი) აირჩიეს მეცნიერებისა და ტექნოლოგიების განვითარების კომისიაში, 2014 წლის 31 დეკემბრამდე.[16]
მართლმსაჯულების საერთაშორისო სასამართლოს ხუთი მოსამართლის სამწლიანი არჩევნები ჩატარდა 2011 წლის 10 ნოემბერს, 22 ნოემბერს და 13 დეკემბერს. კენჭისყრის პირველ ტურში გენერალურმა ასამბლეამ და უშიშროების საბჭომ ერთდროულად და დამოუკიდებლად აირჩიეს ჯორჯო გაია (იტალია), ჰისაში ოვადა (იაპონია), პიტერ ტომკა (სლოვაკეთი) და სიუე ხანცინი (ჩინეთი). ორმა ორგანომ აირჩია ჯულია სებუტინდე (უგანდა), რომელიც რეკომენდებული იყო აფრიკის კავშირის მიერ.[17] 2012 წლის 27 აპრილს გაიმართა მართლმსაჯულების საერთაშორისო სასამართლოს შუალედური არჩევნები; უშიშროების საბჭომ და გენერალურმა ასამბლეამ ერთდროულად აირჩიეს დალვეერ ბჰანდარი (ინდოეთი) ფლორენტინო ფელიჩიანოს (ფილიპინები) ნაცვლად (122 მომხრე და 13 მოწინააღმდეგე),[18]. დალვეერმა შეცვალა აუნ შაუკატ ალ-ხასაუნე, რომელიც გადადგა სასამართლოდან 2011 წელს.
