Tígulfura

Tígulfura
	;
Ástand stofns
	; Ekki í útrýmingarhættu (IUCN)
Vísindaleg flokkun
Ríki:	Jurtaríki (Plantae);
Fylking:	Berfrævingar (Pinophyta);
Flokkur:	Barrtré (Pinopsida);
Ættbálkur:	Pinales;
Ætt:	Þallarætt (Pinaceae);
Ættkvísl:	Furur (Pinus);
Undirættkvísl:	Pinus ; section Trifoliae ; Subsection Contortae;
Tegund:	P. virginiana;
Tvínefni
	Pinus virginiana; Mill.
	; Útbreiðsla
Samheiti
	Pinus turbinata Bosc ex Loudon; Pinus inops Aiton; Pinus ruthenica Carrière

Tígulfura (fræðiheiti: Pinus virginiana) er sígræn jurt af þallarætt. Þetta er meðalstórt tré, og vex oft í lakari jarðvegi frá Long Island í suður New York-fylki suður um Appalasíufjöll til vestur Tennessee og Alabama. Venjuleg stærð fyrir þessa furu er 9–18 m, en getur orðið hærri við betri skilyrði.^[4] Stofninn getur orðið að 0,5 m í þvermál. Að öllu jöfnu verður hún 65 til 90 ára gömul.

Lýsing

Einkennandi stuttar (2–8 sm), gulgrænar barrnálarnar eru tvær saman í búnti og oft undnar. Slíðrið utan um þær er meira en 2,5 mm langt.^[5] Könglarnir eru 4–7 sm langir og geta haldist á trénu í mörg ár, og oft (en ekki alltaf) sleppa þeir fræjunum á öðru ári. Frjókönglarnir sporöskjulaga og 10 til 20mm langir.^[6] Börkurinn er rauður og brúnn á lit og hrjúfur, með tiltölulega smáum flögum. Ósjaldan eru trén með undna stofna.

Útbreiðsla og búsvæði

Tígulfura vex í New York, New Jersey, Pennsylvania, Virginia, West Virginia, Ohio, Illinois, Kentucky, Tennessee, North Carolina, Georgía, Alabama, Mississippi,^[5] Indiana, South Carolina, Maryland og Delaware.^[6] Þar er hún í þurru skóglendi þar sem úrkoman er á milli 890 til 1400mm. Meðalhiti að sumri er um 21 til 24°C og að vetri um −4 til 4 °C. Hún er ekki vel aðlöguð skógareldum, en stærri trén geta oft lifað af. Þau hætta að geta fjölgað sér á milli 65 til 90 ára, en geta náð að 150 ára aldri. Elsta skráða tréð var 150 ára gamalt.^[7]

Nytjar

Sérókar notuðu P. virginiana til lækninga. Þeir notuðu hana við mörgum einkennum eins og niðurgangi, stífleika í búki, kvefi, hita, gyllinæð, berklum og hægðatregðu. Þeir notuðu hana á mismunandi hátt; svo sem baðvatn sem börkur hafði verið látinn liggja í, gufur og olíur, róta og barrseyði, og í tjöru. Hún var einnig notuð í vissum helgiathöfnum. Í útförum voru greinar brenndar og öskunni kastað á elda heimilanna.^[7]

Tegundin er nytsamleg í "endur"-skógrækt og sem fæða fyrir villt dýr. Önnur notkun er í jólatré, þrátt fyrir að vera með hvassar nálar og gulleitan vetrarlit. Einnig er hún nokkuð nýtt í viðarmassa og timbur.

Myndir

Nærmynd af köngli
Köngull og barr
Börkur
Nærmynd af berki
Nývöxtur og frjókönglar

Tilvísanir

↑ Farjon, A. (2013). „Pinus virginiana“. The IUCN Red List of Threatened Species. IUCN. 2013: e.T42426A2979266. doi:10.2305/IUCN.UK.2013-1.RLTS.T42426A2979266.en. Sótt 15. janúar 2018.
↑ "Plant Name Details for IPNI Plant Name Details". International Plant Names Index (IPNI). International Organization for Plant Information (IOPI).
↑ GBIF. „Pinus virginiana Mill. - Checklist View“. www.gbif.org. Sótt 6. desember 2016.
↑ „Home — The Plant List“. www.theplantlist.org. Afrit af upprunalegu geymt þann 23. maí 2019. Sótt 6. desember 2016.
↑ ^5,0 ^5,1 "Pinus virginiana". Natural Resources Conservation Service PLANTS Database. USDA.
↑ ^6,0 ^6,1 „UNC Herbarium“. herbarium.unc.edu. Afrit af upprunalegu geymt þann 11. nóvember 2016. Sótt 6. desember 2016.
↑ ^7,0 ^7,1 Earle, Christopher J., ed. (2018). "Pinus virginiana". The Gymnosperm Database.