Sorpa

Móttökustöð Sorpu í Grafarvogi.

Sorpa er byggðasamlag í eigu sveitarfélaganna á höfuðborgarsvæðinu sem sér um hirðingu, móttöku og förgun sorps.

Saga

Átta sveitarfélög á höfuðborgarsvæðinu; Reykjavík, Kópavogur, Garðabær, Mosfellsbær, Seltjarnarnes, Bessastaðahreppur og Kjalarneshreppur, tóku sig saman og stofnuðu fyrirtækið „Sorpeyðingu höfuðborgarsvæðisins“ árið 1988.^[1] Fljótt festist gælunafnið „Sorpa“ við það. Móttökustöð var opnuð í Gufunesi árið 1991 og nýr 40 hektara urðunarstaður í Álfsnesi (Kjalarnesi) tekinn í notkun.^[1] Áður höfðu sorphaugar verið reknir í Gufunesi, og enn áður á Eiðisgranda og víðar á höfuðborgarsvæðinu.^[1] Stofnkostnaður var 600 milljónir króna^[1] (1,9 milljarðar króna á verðlagi ársins 2019).^[2]

Árið 2000 sendi Sorpa tæp 30% af þeim úrgangi sem þeim barst í endurvinnslu og urðaði 70%.^[3] Árið 2022 var endurnýtingarhlutfallið komið í 64%.^[4]

Árið 2017 rak Sorpa 6 endurvinnslustöðvar á höfuðborgarsvæðinu, móttökustöð í Gufunesi, auk fjölda grenndargáma í hverfunum þar sem tekið er við flokkuðu sorpi.

Árið 1996 hóf Sorpa að safna metangasi frá urðunarstaðnum í Álfsnesi og 2021 var GAJA, gas- og jarðgerðarstöð opnuð á Álfsnesi. Stöðin tekur við lífrænu sorpi til moltugerðar og framleiðir metan. Stöðin var harðlega gagnrýnd fyrir að fara 1,5 milljörðum fram úr kostnaðaráætlun og var framkvæmdastjóra fyrirtækisins vikið frá störfum vegna þess.

Góði hirðirinn

Um 1993 hófu starfsmenn Sorpu að koma heillegum húsgögnum til hjálparþurfi gegnum hjálparsamtök og 1995 var opnaður nytjamarkaður sem fékk nafnið „Góði hirðirinn“ árið 1999. Árið 2018 var Efnismiðlun Sorpu opnuð við Sævarhöfða. Þar er að finna heillegt byggingarefni og stærri nytjahluti eins og flísar, sturtuklefa, reiðhjól og fleira.

Góða hirðinum berast daglega 5 gámar af nytjahlutum, þar af eru tveir sem sendir eru til baka til förgunar eða endurvinnslu.^[5]

Tilvísanir

1. Valþór Hlöðversson (1. mars 1991). „Hreint land, betra land!“. Frjáls verslun. bls. 30–38.
2. „Verðbólgureiknivél“. Hagstofa Íslands.
3. „Afrakstur samvinnu við almenning og fyrirtæki“. Morgunblaðið. 1. mars 2001. bls. 47.
4. SORPA bs. (9.5.2023). „Fundargerð 480. stjórnarfundar Sorpu“ (PDF).
5. „Sorpa endurskoðar rekstur Góða hirðisins“. Fréttablaðið.

  Þessi grein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.