Á FIFA-þinginu árið 1966 var tekin ákvörðun um staðsetningu keppnanna árin 1974, HM 1978 og HM 1982. Fyrir lá að fyrsta og síðasta keppnin yrðu í Evrópu en miðkeppnin í Norður- eða Suður-Ameríku. Auk Vestur-Þjóðverja höfðu Spánverjar, Ítalir og Hollendingar lýst áhuga á að halda mótið 1974. Tvær síðarnefndu þjóðirnar drógu sig til baka og í kjölfarið ákváðu Spánverjar að gera slíkt hið sama gegn loforði um stuðning við að fá mótið 1982. Vestur-Þýskaland varð því sjálfkjörið í hlutverk gestgjafa.
Undankeppni
99 lið kepptu um 14 laus sæti í úrslitakeppninni, auk gestgjafa og ríkjandi meistara. Norður-Ameríkukeppnin 1973, sem fram fór á Haítí, var látin gilda sem forkeppni HM og komu heimamenn þar mjög á óvart með því að fara með sigur af hólmi. Mexíkó sat eftir þrátt fyrir að hafa keppt í sex undanförnum úrslitakeppnum. Saír varð fulltrúi Afríku í fyrsta og eina skiptið. Ástralir komust sömuleiðis í fyrsta sinn í úrslitakeppni eftir lokaeinvígi gegn Suður-Kóreu sem endaði með oddaleik í Hong Kong.
Úrúgvæ og Argentína unnu sína riðla í Suður-Ameríkukeppninni og komust áfram ásamt Síle sem fór líklega auðveldustu leið allra liða í úrslitin. Eftir þriggja leikja einvígi við Perú komust Sílemenn í umspil við Sovétríkin, fulltrúa Evrópu. Leikurinn átti að fara fram rétt í kjölfar valdaránsins 1973, Sovétmenn neituðu að mæta til leiks og voru dæmdir úr keppni.
Tip & Tap voru einkennistákn keppninnar. Það voru tveir teiknimyndadrengir í treyju sem svipaði til búnings þýska landsliðsins með skammstöfunina WM74 áletraða.
Þátttökulið
Sextán þjóðir mættu til leiks frá fimm heimsálfum.
Keppt var í fjórum riðlum, hverjum með fjórum keppnisliðum. Tvö efstu liðin fóru í milliriðla.
Riðill 1
Það voru blendin viðbrögð þegar Vestur- og Austur-Þýskaland drógust saman í riðil. Þetta reyndist eini landsleikur liðanna tveggja í sögunni. Sárafáir Austur-Þjóverjar, flestir framámenn í Kommúnistaflokknum, fengu að fylgja liði sínu vestur yfir landamærin og sáu gríðarlega óvæntan sigur sinna manna á gestgjöfunum, 1:0. Austur-Þjóðverjar náðu því toppsætinu en Vestur-Þýskaland mátti sætta sig við annað sætið á undan Sílebúum og Áströlum. Vestur-Þjóðverjum þótti sárt að tapa fyrir nágrönnum sínum en gátu þó huggað sig við að annað sætið gaf þeim umtalsvert auðveldari milliriðil en ella hefði verið.
Carlos Caszely leikmaður Síle fékk þann vafasama heiður í leiknum gegn Vestur-Þjóðverjum að fá fyrstur allra að líta rauða spjaldið í sögu HM. Rauð spjöld fyrir brottvikningar voru kynnt til sögunnar fyrir HM í Mexókó fjórum árum fyrr, en voru aldrei notuð.
Skotar sátu eftir með sárt ennið í riðli 2 og féllu úr leik þrátt fyrir að vera eina liðið í keppninni sem tapaði ekki leik. Landslið Saír reyndist algjör eftirbátur annarra liða og 9:0 tapið gegn Júgóslavíu varð eitt það stærsta í sögu keppninnar. Brasilíumenn gerðu tvö markalaus jafntefli og þóttu leika leiðinlegan og varnarsinnaðan bolta í hrópandi mótsögn við sigurlið þeirra fjórum árum fyrr.
Riðill 3 var talinn sá erfiðasti í keppninni, þar sem Svíþjóð var almennt álitið langsterkasta liðið úr neðsta styrkleikaflokki, sem að öðru leyti innihélt lið utan Evrópu og Suður-Ameríku. Búlgarir kepptu í sinni fjórðu úrslitakeppni í röð og líkt og í fyrri tilraunum mistókst þeim að vinna leik. Hollendingar og Svíar skildu jafnir í innbyrðisleik sínum og komust áfram í milliriðil.
Haítí tók þátt í úrslitakeppni HM í fyrsta og eina sinn í sögunni. Lið þeirra fékk óskabyrjun þegar það komst yfir á móti Ítölum, en fram að því hafði Dino Zoff haldið hreinu í 1.143 mínútur með landsliðinu, sem var heimsmet. Gleðin varð skammvinn og Haítí tapaði öllum þremur leikjum sínum og lauk keppni með markatöluna 14:2. Munaði þar mestu um 7:0 skell gegn Pólverjum, sem varð til þess að leikmenn óttuðust um líf sitt vegna reiði einræðisherrans Jean-Claude Duvalier.
Best var frammistaða leikmanna Haítí gegn Ítölum sem unnu þá einungis með tveggja marka mun. Það reyndist dýrkeypt þeim síðarnefndu því Ítalir sátu eftir í riðlinum á kostnað Argentínu á markatölu. Pólverjar unnu alla þrjá leiki sína.
Keppt var í tveimur fjögurra liða riðlum. Sigurliðin fóru í úrslitaleikinn en liðin í öðru sæti léku um bronsverðlaunin.
A riðill
Holland og Brasilía unnu bæði tvo fyrstu leiki sína í riðlinum, sem þýddi að liðin mættust í hreinum úrslitaleik um hvort þeirra kæmist í úrslitaleikinn. Hollendingar reyndust sterkari með mörkum frá Neeskens og Cruyff. Sigur Hollendinga á Argentínumönnum í fyrstu umferðinni þótti sérstaklega öruggur og snerti hollenski markvörðurinn boltann aðeins einu sinni allan leikinn.
Líkt og í A-riðlinum var hreinn úrslitaleikur í lokaumferðinni eftir að Vestur-Þjóðverjar og Pólverjar unnu báða fyrstu leiki sína. Mark frá Gerd Müller skildi liðin af og heimamenn komust í úrslitaleikinn.
Leikur Þjóðverja og Pólverja fór fram við krefjandi aðsæður, því mikil rigning hafði gert völlinn nánast óleikhæfan. Vatnsflaumurinn gerði það að verkum að boltinn skoppaði og rann lítið sem ekkert og hafði það áhrif á leikstíl beggja liða. Pólverjar höfðu teflt fram mjög sigurstranglegu liði og talað var um liðið sem eitt besta lið Póllands frá upphafi. Markvörður Pólverja, Jan Tomaszewski, átti stórleik og varði fjölmörg skot Vestur-Þjóðverja sem unnu að lokum 1-0 sigur með marki sem Gerd Müller skoraði á 76. mínútu leiksins.[1] Sigurinn tryggði Vestur-Þjóðverjum sæti í úrslitaleiknum þar sem þeir unnu Hollendinga og urðu heimsmeistarar. Enn má finna til sölu litlar plastflöskur sem sagt er að innihaldi vatn frá Waldstadion-leikvanginum þegar leikurinn var spilaður. Margar samsæriskenningar eru til um sigur Vestur-Þjóðverja á Pólska liðinu. Samkvæmt einni samsæriskenningunni dældu vestur-þýskir vallarstarfsmenn vatni burt af öðrum vallarhelmingnum. Franz Beckenbauer, leikmaður Vestur-Þjóðverja sagði síðar: „Við venjulegar aðstæður hefðum við líklega ekki átt möguleika. En þennan dag voru aðstæður langt frá því að vera venulegar.“[2]
Bronsleikur
Pólverjar hlutu þriðja sætið, eftir sigur á Brasilíu. Í fyrsta sinn í sögu Heimsmeistarakeppninnar gilti sú regla að gripið hefði verið til vítaspyrnukeppni ef leiknum hefði lyktað með jafntefli eftir framlengingu í stað þess að liðin mættust að nýju. Ekki reyndi á þá reglu.
Hollendingar fengu óskabyrjun í úrslitaleiknum í Berlín þegar Johan Neeskens skoraði úr vítaspyrnu eftir aðeins einnar mínútu leik. Paul Breitner jafnaði metin, einnig úr vítaspyrnu, eftir nærri hálftíma leik. Skömmu fyrir leikhlé skoraði svo Gerd Müller það sem reyndist sigurmarkið. Upphaf leiksins tafðist vegna þess að vallarverðir höfðu gleymt að setja upp hornfána.
Veðrið setti mikinn svip á leikina. Mótið var haldið í júní og júlí og á þessum tíma var sumarveðrið í Vestur-Þýskalandi almennt milt með meðalhita á milli 20–25°C. Á mótinu komu bæði óvenju heitir og blautir dagar, sem sköpuðu ólíkar áskoranir fyrir leikmenn og þjálfara. Veðrið í München, þar sem hluti leikjanna fór fram, var oft hlýtt og þurrt. Í öðrum borgum eins og Hamburg og Frankfurt var veðrið mun breytilegra og ófyrirsjáanlegra og var bæði rigning og kalt.[3] Veðrið gerði vallaraðstæður erfiðar og liðin þurftu að vera vel undirbúin til að aðlagast þessum aðstæðum. Blautir vellir hægðu á leikjunum og gerðu boltann sleipari og óútreiknanlegri. Þetta hafði mikil áhrif á leikstíl liðanna og heppni hafði stundum meira vægi en geta liðanna.[4]
Úrslitaleikurinn á milli Vestur-Þýskalands og Hollands fór fram í hita og sólskini sem skapaði líka áskoranir. Leikmenn áttu erfitt með að halda sama hraðanum allan leikinn og voru sýnilega þreyttir í hitanum. Fjölbreytt veðrið gerði mótið krefjandi bæði fyrir leikmenn og skipuleggjendur. Einnig sýndi það hversu mikilvægt það var að vera undirbúinn fyrir mismunandi veður á stórmótum [5]