Samoa

Samoa
Malo Sa'oloto Tuto'atasi o Samoa
Independent State of Samoa
Standardo di Samoa Blazono di Samoa
Nacionala himno:
The Banner of Freedom
Urbi:
Chefurbo: Apia
· Habitanti: 39 666 (2003)
Precipua urbo: Apia
Lingui:
Oficala lingui: Samoana, Angla
Tipo: Republiko
· O le Ao o le Malo: Va'aletoa Sualauvi II
· Chefministro: Naomi Mata'afa
Surfaco: (174ma maxim granda)
· Totala: 2 831 km²
· Aquo: 0,3 %
Habitanti: (176ma maxim granda)
· Totala: 205 557[1] (2021)
· Denseso di habitantaro: 70 hab./km²
Plusa informi:
Valuto: Tala
Veho-latero: dextre, sinistre
ISO: WS
WSM
882
Reto-domeno: .ws


Samoa, oficale Nedependanta Stato Samoa esas arkipelago e lando en Oceania, sude del Oceano Pacifiko. L'insuli nomizesis pro le Moa, extingita membri dil strucho-familio. La nomo forsan devenis de Maori di Nova-Zelando, o del insulani.

Bazala fakti pri Samoa:

Historio

 Precipua artiklo: Historio di Samoa

Samoani originis de populi Austroneziani qui expansis su de Sud-Est Azia inter 2500 e 1500 yari aK. Studii pri le Lapita, populo qua habitis la regiono, montras que li voyajis inter Samoa, Fidji e Tonga.

Kontakti kun Europani komencis dum la komenco di 18ma yarcento. En 1722, Nederlandana Jakob Roggeveen esis l'unesma Europano qua vidis l'insuli. Pose, Franca explorero Louis Antoine de Bougainville arivis en la regiono.

Samoana yunini preparas tradicionala ceremonio 'ava.

Erste pos la yari 1830a komencis la viziti di Angla misioneri e komercisti. Dum ta epoko, Samoani divenis konocita kom sovaja e militema, e facis violentoz ataki kontre Franci, Britaniani, Germaniani ed Usani. Segun Barbara A. West, Samoani kapo-tranchis lia enemiki por donar lua kapi a lua chefi, kom pruvo di braveso.[2] Germaniani komencis komercar kun habitanti di Upolu, kontre ke Usani komencis komercar kun habitanti di Tutuila e Manu'a, ke pose formacis Usana Samoa.

Cirkume la yaro 1918 la habitantaro di Samoa esis cirkume 38.000 Samoani e 1.500 Europani. Dum la fino di la yari 1920a komencis movado kontre Europana koloniigo. Ye la 28ma di decembro 1929 supra chefo Tupua Tamasese Lealofi komandis ne-violentoza demonstro kontre Nova-Zelandana administro, ma polico pafis kontre la demonstro e mortis Tamasese e 10 alta personi. En 2002 lor Nova-Zelandana chefministro Helen Clark apologiis pri l'incidento.

Samoa nedependanteskis de Nova-Zelando ye la 1ma di januaro 1962, kun la nomo Westala Samoa. En julio 1997 la lando chanjis lua nomo a Samoa, malgre la protesto di Usa, qua kontrolas Samoa Usana. Nune, malgre ke Samoa e Samoa Usana partigas la sama linguo e raso, la kulturo di la du evolucionis separata: Samoani Usani adoptas Usana futbalo e basbalo kom populala sporti ed influesas da Usana kulturo, kontre ke westala Samoani adoptas kriketo e rugby kom sporti, ed influesas da Nova-Zelandana kulturo.

Politiko

Sideyo di la korti di Samoa.

Lor la nedependo di Samoa ye la 1ma di januaro 1962, du ek lora quar supera chefi selektesis por recevar la titulo di chefo di stato (Samoane, O le Ao o le Malo) dumvive. Altra lokala chefo, Fiamē Mataʻafa Faumuina Mulinuʻu II elektesis kom parlamentano e divenis l'unesma chefministro di la lando. En 2007, pos la morto di lora O le Ao o le Malo Malietoa Tanumafili II, la konstituco di Samoa modifikesis por ke la futura chefi di stato elektesus da la parlamento por 5-yara mandato. Nun, la parlamento elektas un ek la quar supera chefi lokala por esar O le Ao o le Malo di la lando.

La legifala povo konsistas ek singlachambra parlamento, nomizita Fono, qua havas 49 membri qui elektesas por 5 yari dal populo. La chefministro elektesas da la majoritato di la membri de Fono. La chefministro nominas l'altra 12 ministri, e mustas havar konfido de la parlamento.

La bazo di judiciala povo esas Angla sistemo e lokala kustumi. La Supera Korto di Samoa esas la maxim alta korto di la lando. L'Apelo-korto nur judicias temi segun indiko de Supera Korto.

Geografio

Mapo di Samoa kun lua precipua urbi e stradi.
Peizajo de la sud-esto dil insulo Upolu.

L'arkipelago konsistas ek du precipua insuli, Upolu e Savai'i, qui reprezentas plu kam 99% de la surfaco di la lando, ed ok mikra insuli. Upolu koncentras tri quarimi de la habitantaro. Savai'i esas la maxim granda insulo di la lando. Samoa havas entote 2 944 km² di surfaco e 403 km di litoro. La precipua fluvio di la lando esas Vaisigano, che l'insulo Upolu. Entote la lando havas cirkume 15 perena fluveti.

Tota l'insuli originis de volkanal aktiveso, ma nur Savai'i nur havas aktiva volkani. La maxim alta punto di la lando esas monto Mauga Silisili, kun 1 857 metri di altitudo.

Lua klimato esas equatorala, kun mezavalora yarala temperaturo di 26,5°C. La pluvoza sezono iras de novembro til aprilo. Cikloni povas eventar rare.

Ekonomio

 Precipua artiklo: Ekonomio di Samoa

Industrio reprezentas plua kam 58% de la TNP di la lando, kontre ke servadi reprezentas plua kam 30%. Turismo nun reprezentas cirkume 25% de la TNP.

Demografio

Demografiala piramido di Samoa, 2020.
Samoana familio.

Segun statistiki de The World Factbook por 2023, Samoa havis 207 501 habitanti[3]. La maxim multa (96%) esas Samoani, 2% mestici de Nova-Zelandani e Samoani, e 1,9% apartenas ad altra etnii.[3] Segun statistiki por la yaro 2021, 29,31% de la habitantaro evis min kam 15 yari, 19,61% evis de 15 til 24 yari, 37,4% evis de 25 til 54 yari, 7,5% evis de 55 til 64 yari, e 6,18% evis 65 yari o pluse.[3]

L'oficala linguo di la lando esas Samoana ed Angla. Existas plua parolanti di Samoani kam parolanti dil Angla: cirkume 91,1% ek la habitantaro parolas la Samoana, 6,75% parolas ambe Samoana ed Angla, 0,5% parolas nur l'Angla, 0,2% parolas altra lingui, e ne eistas statistiki pri 1,6% ek la habitantaro.[3]

La maxim multa Samoani - 54,9% - esas protestanti, di qui 31,8% apartenas a la Kongregacional Eklezio Kristana di Samoa, Metodisti esas 12,4%, membri del Asemblo di Deo esas 6,8%, Adventisti de la 7ma Dio esas 4,4%, ed altra protestanti esas 2,3%. Altra religiala grupi esas Katoliki 18,8%, membri del Eklezio di Iesu Kristo di Lasta-Dia Santi esas 16,9%, membri del Worship Central esas 2,8%, altra kristani esas 3,6%, altre (inkluzite Bahaa Kredo e Mohamedani) esas 2,9%, e 0,2% praktikas nula religio, segun statistiki por la yaro 2016.[3]

Kulturo

Faʻa Sāmoa esas lokala nomo por la tradicioni kulturala Samoana, konsistanta ek la linguo Samoana, la relati di parenteso, e la kulturo e tradicioni Polineziana, sive prezervata en la lando, sive prezervata da Samoana diasporo. Un ek la kustumi en kelka vilaji esas obediar periodo di prego dum la komenco di la nokto, konocigata da omni pro sonado di klosho o suflo di konko. Dum la prego, nulu povas haltar en la vilajo se pasus tra ol. Garderi, nomizita aumaga preventas ke irga persono eniris la vilajo dum la prego. Altra tradiciono esas la solena ceremonio 'ava, kande drinkajo partigesas por celebrar eventi importanta por Samoana socio.

Muliero uzanta tatuo malu.

Quale en altra Polineziana insuli, tatuo esas parto di la kulturo di Samoa. Samoani havas diferanta tatui por viri e por mulieri. Por viri, ol nomizesas Pe'a, e konsistas ek komplexa gemometriala formi, kovranta de la genui adsupre til la kosti. Por mulieri, ol nomizesas malu ed iras del areo sub la genui til la hanchi.

Pri literaturo, la precipua nomi esas poeti Albert Wendt, Sapa'u Ruperake Petaia, Eti Sa'aga e Savea Sano Malifa.

Nacionala rugbio*-esquado di Samoa, 2021.

La maxim populara sporti en Samoa esas rugbio*, Australiana futbalo e kirikiti o kilikiti, lokal evoluciono di kriketo. Samoa partoprenis tota l'Olimpiala Ludi depos 1984, ordinare sendanta 3 til 11 atleti. La sola sportisto qua ulafoye ganis olimpiala medalio esas Ele Opeloge, qua ganis l'arjenta pri pezo-levado en la kategorio "75 kilogrami o pluse", dum l'Olimpiala Ludi en Beijing, 2008.

Referi

  1. SAMOA POPULATION AND HOUSING CENSUS 2021 – Basic Tables - Publikigita da Samoa Bureau of Statistics. URL vidita ye 26ma di agosto 2023. 
  2. Barbara A. West, Encyclopedia of the Peoples of Asia and Oceania, Infobase Publishing, p.704
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 "Samoa" - Publikigita da CIA. Nomo di la publikigo: The World Factbook. URL vidita ye 26ma di agosto 2023. 


Landi e teritorii en Oceania
Atolo Johnston | Atolo Midway | Australia | Estal Timor| Fidji | Franca Polinezia | Guam | Havayi | Insulo Baker | Insuli Cook | Insulo Howland | Insulo Jarvis | Insulo Wake | Insuli Marshall | Insuli Salomon | Kingman Rifo | Kiribati | Federita Stati di Mikronezia | Nauru | Nova Kaledonia | Nova-Zelando | Niue | Norfolk | Norda Mariani | Palau | Palmyra | Papua-Nova-Guinea | Pitkern | Samoa | Tokelau | Tonga | Tuvalu | Usana Samoa | Vanuatu | Wallis e Futuna

Read other articles:

Florencia Ciudad FlorenciaLocalización de Florencia en Provincia de Santa Fe Coordenadas 28°02′25″S 59°15′00″O / -28.0403, -59.25Entidad Ciudad • País  Argentina • Provincia  Santa Fe • Departamento General ObligadoIntendente Rubén Carlos Quain (PJ-FPV)Eventos históricos   • Fundación 1884 (Eduardo M. Langworthy)Superficie   • Total 1004 km²Altitud   • Media 53 m s. n. m.Población (20...

 

Криза індустрії відеоігор 1983 року Країна  США Попередник video game crash of 1977d Дата й час 1983 Час/дата початку 1983 Час/дата закінчення 1985 Криза індустрії відеоігор 1983 року (відома в Японії як «Atari-шок»[1]) — світова криза, яка спричинила протягом 1983—1985 років спад ринку граль

 

Pemberontakan SomaliaBagian dari Perang Saudara SomaliaTanggal23 Mei 1986 (1986-05-23) – 26 Januari 1991 (1991-1-26)LokasiSomaliaHasil Kejatuhan Republik Demokratik Somalia tahun 1991 Dimulainya Perang Saudara SomaliaPihak terlibat Republik Demokratik Somalia (SNA) (hingga tahun 1991) SNF (setelah tahun 1991) Kelompok pemberontak: SSDF (1979-1982)[1] SNM SPM USC SDFTokoh dan pemimpin Siad Barre Mohammed Said Hersi Morgan Muhammad Ali Samatar Abdullahi Yusuf Ahmed Ahmed Moh...

Agen NOAA menghitung sirip hiu sitaan Sirip hiu di Taiwan Perburuan sirip hiu adalah pemindahan atau pemotongan sirip dari ikan hiu yang masih hidup. Ikan hiu lalu dilepaskan kembali ke laut. Beberapa negara telah melarang praktik ini dan hanya mengizinkan seluruh tubuh ikan hiu dibawa ke pelabuhan sebelum siripnya dipotong. Hiu yang dikembalikan ke laut dalam kondisi tanpa sirip tidak mampu bergerak secara efektif, dan mereka akan tenggelam ke dasar laut dan meninggal karena sesak napas akib...

 

American Christian private school in Lansdale Calvary Baptist School is a private K-12 Baptist Christian school in Lansdale, Pennsylvania.[1][2] Background Calvary Baptist School was established in September 1968 when school leaders began offering classes for students in kindergarten and grades one through six. The total combined enrollment of the student body that year was 118. Over the years, classes were expanded to include students in upper grades so that, by 1973, Calvary...

 

Head of state and head of government of Ghana President of theRepublic of GhanaPresidential Seal of GhanaPresidential Standard of GhanaIncumbentNana Akufo-Addosince 7 January 2017StyleHis/Her ExcellencyTypeHead of stateHead of governmentResidenceJubilee HouseTerm lengthFour years, renewable onceInaugural holderKwame NkrumahRepublic establishedJerry RawlingsCurrent ConstitutionFormationRepublic Day1 July 19601992 Constitution15 May 1992DeputyVice-President of GhanaSalary934,800 Ghanaian c...

الدوري التونسي لكرة اليد للرجال الموسم 1991-1992 البلد تونس  المنظم الجامعة التونسية لكرة اليد  النسخة 37 عدد الفرق 12   الفائز الترجي الرياضي التونسي الدوري التونسي لكرة اليد 1990–91  الدوري التونسي لكرة اليد 1992–93  تعديل مصدري - تعديل   الدوري التونسي لكرة اليد 1991-199...

 

Trading Bank in Dunedin, New Zealand Colonial Bank of New ZealandTypepublic listed companyIndustryBankingFoundedJuly 1874 (July 1874)Defunct1898HeadquartersDunedin, New ZealandKey peopleWilliam LarnachMatthew HolmesWilliam TolmieDonald Reid[1]ProductsBanking, financial and saving services The Colonial Bank of New Zealand was a trading bank headquartered in Dunedin, New Zealand which operated independently for more than 20 years. A public company listed on the local stock exchange...

 

Austrian-American singer (1861–1936) Ernestine Schumann-HeinkBornErnestine Amalie Pauline Rössler(1861-06-15)15 June 1861Libeň, Kingdom of Bohemia, Austrian EmpireDied17 November 1936(1936-11-17) (aged 75)Hollywood, California, United StatesOther namesTina RösslerSpouses Johann Georg Ernst August Heink ​ ​(m. 1882⁠–⁠1893)​ Curt Paul Schumann, c. ​ ​(m. 1895⁠–⁠1905)​ Wil...

1983 filmWartime Romance(Военно-полевой роман)Directed byPyotr TodorovskyWritten byPyotr TodorovskyStarringNikolai BurlyayevNatalya AndrejchenkoInna ChurikovaCinematographyValery BlinovMusic byPyotr TodorovskyIgor KantyukovProductioncompanyOdessa Film StudioRelease date 1983 (1983) Running time92 minutesCountrySoviet UnionLanguageRussian Wartime Romance (Russian: Военно-полевой роман, romanized: Voenno-polevoy roman) is a 1983 Soviet film directed...

 

This article relies largely or entirely on a single source. Relevant discussion may be found on the talk page. Please help improve this article by introducing citations to additional sources.Find sources: Ab Ruk Online – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (January 2015) Thai TV series or program Ab Ruk OnlineAlso known asSecret Love Onlineแอบรักออนไลน์Written byChatrarat KaewmorakotDirected byAew Ampaiporn Jitmai...

 

Advertising art studio Volk Clip ArtLogo introduced in 1975FormerlyHarry Volk Jr. Advertising (1948–1952)Harry Volk Jr. Art Studio (1952–1971)Volk Corporation (1971–1979)Volk Clip Art (1979–1996)IndustryAdvertising, illustrationsFounded1948; 75 years ago (1948) in Atlantic City, New Jersey, United StatesFounderHarry Volk Jr.Defunct1996 (1996)Key peopleHarry Volk Jr., Thomas B. SawyerProductsIllustration bookletsOwnerHarry Volk Jr.Volk Clip Art, Inc., better know...

ويليام ستانلي جونيور معلومات شخصية الميلاد 28 نوفمبر 1858(1858-11-28)بروكلين الوفاة 14 مايو 1916 (57 سنة)غريت بارينغتون الإقامة الولايات المتحدة  مواطنة الولايات المتحدة الأمريكية الأولاد هارولد ستانلي  الحياة العملية المدرسة الأم جامعة ييلمدرسة ويليستون نورثامبتون  [لغا...

 

Swedish theatre critic, poet and actress Elsa CollinElsa Collin in a photo from 1907 during her first year as a student in Lund.BornElsa Sigrid Collin(1887-10-03)3 October 1887Helsingborg, SwedenDied29 June 1941(1941-06-29) (aged 53)Stockholm, Sweden Elsa Sigrid Collin (3 October 1887 – 29 June 1941) was a Swedish theatre critic, poet and actress.[1] Early life Collin was the daughter of Knut Johan August Collin, a doctor in Helsingborg, and Sigrid Elvira Eskilsson. Elsa's moth...

 

У Вікіпедії є статті про інші значення цього терміна: Чортория. село Чортория Церква у ЧорториїЦерква у Чорториї Країна  Україна Область Чернівецька область Район Вижницький район Громада Брусницька сільська громада Основні дані Населення 685 Поштовий індекс 59352 Теле...

Pondok KelapaKecamatanNegara IndonesiaProvinsiBengkuluKabupatenBengkulu TengahPemerintahan • Camat-Populasi • Total28.609 jiwaKode pos38382Kode Kemendagri17.09.03 Kode BPS1709050 Desa/kelurahan22 Pondok Kelapa adalah sebuah kecamatan di Kabupaten Bengkulu Tengah, Bengkulu, Indonesia. Kecamatan ini berjarak lima km dari ibu kota provinsi. Sementara jarak ke pusat pemerintahan kabupaten mencapai tujuh km. Pondok Kelapa memiliki luas wilayah 165,20 km2, yang terdiri ...

 

Japanese admiral Masatomi KimuraAdmiral Masatomi KimuraBorn(1891-12-06)6 December 1891Shizuoka, JapanDied14 February 1960(1960-02-14) (aged 68)[1]Hofu, Yamaguchi JapanAllegiance Empire of JapanService/branch Imperial Japanese NavyYears of service1913–1945Rank Vice AdmiralCommands heldMaki, Asanagi, Oite, Hagi, Hokaze, Katata, Atami, Asagiri, Destroyer Group 16, Destroyer Group 21, Destroyer Group 8Kagu Maru, Shiretoko, Jintsu, Suzuya2nd Destroyer Squadron1st Dest...

 

この記事は検証可能な参考文献や出典が全く示されていないか、不十分です。出典を追加して記事の信頼性向上にご協力ください。(このテンプレートの使い方)出典検索?: 古橋秀之 – ニュース · 書籍 · スカラー · CiNii · J-STAGE · NDL · dlib.jp · ジャパンサーチ · TWL(2021年5月) 古橋 秀之(ふるはし ひでゆき)ペンネーム 古...

Not to be confused with the corneal endothelium. Corneal epitheliumVertical section of human cornea from near the margin. (Waldeyer.) Magnified. EpitheliumAnterior elastic laminasubstantia propriaPosterior elastic laminaEndothelium of the anterior chamberOblique fibers in the anterior layer of the substantia propriaLamellae, the fibers of which are cut across, producing a dotted appearanceCorneal corpuscles appearing fusiform in sectionLamellae, the fibers of which are cut longitudinallyTrans...

 

German archaeologist and art historian (1826–1895) Johannes Overbeck Johannes Adolph Overbeck (27 March 1826 – 8 November 1895) was a German archaeologist and art historian. Biography Overbeck was born in Antwerp. He was son-in-law to zoologist Georg August Goldfuss (1782-1848), and was father-in-law to anthropologist Emil Ludwig Schmidt (1837-1906). His uncle was famed painter Friedrich Overbeck (1789-1869). In 1848 Overbeck received his Ph.D. from the University of Bonn, where he served...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!