|
19ma di marto
Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di yaro.
La 19ma di marto esas la 78ma dio di la yaro (79ma en bisextila yari) segun Gregoriala kalendario. Restas 287 dii til la fino di la yaro.
Dio
Eventi
- 1227 - Gregorius la 9ma divenas papo.
- 1279 - Kublai Khan vinkas dinastio Song che batalio di Yamen, e konquestas komplete lua teritorio. Komencas la dinastio Yuan en Chinia.
- 1644 - En Chinia, Chongzhen, lasta imperiestro de dinastio Ming, linchesas kande Li Zicheng kun ruran-armeo konquestas Beijing.
- 1707 - Parlamento di Anglia ratifikas uniono kun Skotia.
- 1812 - Cortes (parlamento) di Cádiz promulgas Hispana konstituco di 1812, qua establisas konstitucala monarkio por Hispania.
- 1814 - Hispana trupi vinkas José de San Martín en tale nomizita dizastro di Cancha Rayada, proxim Santiago.
- 1823 - Imperiestro Agustín de Iturbide abdikas en Mexikia. L'unesma imperio Mexikiana finas.
- 1853 - Nanjing kaptesas da rebeli dum la revolto di Taiping.
- 1881 - Unesma telefonilo-kontakterio en Finlando inauguresas en Turku.
- 1937 - Papo Pius la 11ma lansas encikliko Divini Redemptoris en qua kritikas komunismo.
- 1962 - Fronto por la Libereso di Aljeria signatas kontrato kun Francia por finar la milito di Aljeria. Tamen, kelka kombati duros til septembro.
- 1982 - Arjentiniana soldati rivovenas insulo Sud-Georgia en Falklandi, anticipante milito di Falklandi.
- 2017 - Ca dio, la guvernerio di Peru publikigas statistiki pri la konsequi di granda inundadi en multa regioni di la lando pro pluvegi, komencinta ye fino di decembro 2016 e fininta ca dio. L'inudadi efektigis granda destrukto en plantacerii e domi, mortigis multa brutaro e domestik animali, produktis 72 morti, e plua kam 72.000 plusa homi perdis lia domi.[1]
- 2018 - La lasta maskula rinocero blanka dil nordo mortas en Kenia.[2][3]
- 2019 - Pluvego qua komencis ye la 17ma di marto efektigas rapida inundadi en provinci Golestan, Fars, Mazandaran, Khuzestan, Lorestan e Ilam, en Iran. Til la 5ma di aprilo trovesos 70 morti e 791 plusa homi vundita.[4][5][6] Segun statistiki, Golestan recevis dum un dio 70% de la pluvo-quanto expektata por omna yaro.[7]
- 2023 - Suisa koloko-banko UBS Group AG aceptas komprar banko Credit Suisse po 3 miliard Suisa franki, pos konkordo negociita kun Suisa guvernerio e la Nacionala Banko Suisa, por preventar plugravigo di krizo.
Naski
- 1534 - José de Anchieta, Hispana jezuito qua laboris en Brazilia (m. 1597)
- 1604 - Rejulo João la 4ma di Portugal (m. 1656)[8]
- 1792 - José María Carreño, prezidanto di Venezuela (m. 1849)
- 1809 - Fredrik Pacius (nask. Friedrich Pacius), kompozisto di la nacionala himno di Finlando (m. 1891)
- 1813 - David Livingstone, Angla misionero ed explorero (m. 1873)
- 1815 - José María Montealegre Fernández, prezidanto di Kosta Rika (m. 1887)
- 1824 - Johann Michael Ferdinand Heinrich Hofmann, Germana piktisto (m. 1911)
- 1844 - Minna Canth (nask. Ulrika Wilhelmina Johnson), Finlandana skriptisto (m. 1897)
- 1847 - Eduardo López de Romaña, prezidanto di Peru (m. 1912)
- 1851 - Roque Sáenz Peña, prezidanto di Arjentinia (m. 1914)
- 1862 - Arthur Merric Boyd, Australiana piktisto (m. 1940)
- 1864 - Charles Marion Russell, Usana piktisto (m. 1926)
- 1869 - Józef Mehoffer, Polona piktisto (m. 1946)
- 1882 - Aleksander Skrzynski, chefministro di Polonia (m. 1931)
- 1882 - Serge Sudeikin, Rusa piktisto (m. 1946)
- 1883 - Walter Norman Haworth, Britaniana kemiisto, Nobel-laureato (m. 1950)[9]
- 1888 - Josef Albers, German-Usana piktisto (m. 1976)
- 1900 - Frédéric Joliot-Curie, Franca fizikisto, Nobel-laureato pri kemio (m. 1958)
- 1905 - Albert Speer, Germana militisto (m. 1981)
- 1906 - Adolf Eichmann, Germana Nacional-socialista militisto (m. 1962)
- 1910 - Grizelda Kristina, Latviana linguisto, lasta parolintino di Livoniana linguo (m. 2013)
- 1912 - Hugh Watt, provizora chefministro di Nova-Zelando (m. 1980)
- 1928 - Hans Küng, Suisa teologiisto (m. 2021)
- 1936 - Ursula Andress, Suisa aktorino
- 1937 - Egon Krenz, prezidanto di Est-Germania
- 1938 - Chung Mong-koo, chefo di Hyundai Motor Co.
- 1942 - José Serra, Braziliana politikisto
- 1943 - Mario José Molina, Mexikiana fizikisto, Nobel-laureato
- 1943 - Mario Monti, chefministro di Italia[10]
- 1944 - Said Musa, chefministro di Belize
- 1947 - Glenn Close, Usan aktorino
- 1949 - Valeri Leontyev, Rusa kantisto
- 1953 - Lenín Moreno, prezidanto di Equador
- 1955 - Bruce Willis, Usan aktoro
- 1956 - Yegor Gaidar, chefministro di Rusia (m. 2009)
- 1962 - Nergüin Enhbat, Mongoliana boxisto (m. 2022)
- 1971 - Ceyen-Oidovin Davaaceren, Mongoliana boxisto
- 1975 - Luděk Brož, Chekoslovakiana e Cheka hokeisto
- 1979 - Emil Dimitriev, chefministro di Norda Macedonia
- 1984 - Hashbaatarin Cagaanbaatar, Mongoliana judoisto
- 1996 - Barbara Haas, Austriana tenisistino
- 1997 - Rūta Meilutytė, Lituaniana natistino
Morti
- 235 - Marcus Aurelius Severus Alexander, imperiestro di Romana imperio (n. c. 208)
- 1721 - Papo Klemens la 11ma (n. 1649)
- 1855 - Thomas Bock, Angla-Australiana fotografisto (n. 1790)
- 1884 - Elias Lönnrot, Finlandana mediko e kolektinto di Kalevala (n. 1802)
- 1898 - Cruz e Sousa, Braziliana poeto (n. 1861)
- 1902 - Manuel Antonio Sanclemente, prezidanto di Kolumbia (n. 1813)
- 1907 - Mariano Baptista Caserta, prezidanto di Bolivia (n. 1832)
- 1916 - Vasily Surikov, Rusa piktisto (n. 1848)
- 1930 - Arthur Balfour, chefministro di Unionita Rejio (n. 1848)
- 1950 - Edgar Rice Burroughs, Usana skriptisto, kreinto di Tarzan (n. 1875)
- 1950 - Walter Norman Haworth, Britaniana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1883)[9]
- 1950 - Alexandru Vaida-Voevod, chefministro di Rumania (n. 1872)
- 1955 - Mihály Károlyi, chefministro di Hungaria (n. 1875)
- 1965 - Gheorghe Gheorghiu-Dej, prezidanto di Rumania (n. 1901)
- 1974 - Hertta Kuusinen, Finlandana komunista politikistino (n. 1904)
- 1978 - Gaston Julia, Franca matematikisto (n. 1893)
- 1987 - Louis de Broglie, Franca fizikisto, Nobel-laureato en 1929 (n. 1892)
- 2008 - Arthur C. Clarke, Britaniana skriptisto pri ciencala fiktivajo (n. 1917)
- 2022 - Shahabuddin Ahmed, prezidanto di Bangladesh (n. 1930)[11]
Referi
|
|
