Ռիչարդ Օլդինգթոն

Ռիչարդ Օլդինգթոն Richard Aldington
Ծնվել է	հուլիսի 8, 1892(1892-07-08)[1][2][3]^[…]
Ծննդավայր	Պորտսմութ, Հեմփշիր, Միացյալ Թագավորություն[2]
Վախճանվել է	հուլիսի 27, 1962(1962-07-27)[4][1][2]^[…] (70 տարեկան)
Վախճանի վայր	Սյուրի ան Վո[4][2]
Մասնագիտություն	բանաստեղծ, թարգմանիչ, լրագրող, վիպասան, գրող, կենսագիր, ռազմական գործիչ, գրական քննադատ և խմբագիր
Լեզու	անգլերեն
Քաղաքացիություն	Միացյալ Թագավորություն
Կրթություն	Լոնդոնի համալսարան[2] և Դովեր քոլեջ[2]
Ուշագրավ աշխատանքներ	Death of a Hero?
Պարգևներ	Ջեյմս Թայթ Բլեքի անվան գրական մրցանակ և Prix de gratitude mistralienne?
Ամուսին	Հիլդա Դուլիթլ
Richard Aldington Վիքիպահեստում

Ռիչարդ Օլդինգթոն (անգլ.՝ Richard Aldington, ծնված որպես Էդվարդ Գոդֆրի Օլդինգթոն [Edward Godfree Aldington], հուլիսի 8, 1892(1892-07-08)^{[1][2][3][…]}, Պորտսմութ, Հեմփշիր, Միացյալ Թագավորություն^[2] - հուլիսի 27, 1962(1962-07-27)^{[4][1][2][…]}, Սյուրի ան Վո^[4][2]), անգլիացի բանաստեղծ, արձակագիր, գրաքննադատ, կենսագիր։ Իսկական անունը՝ Էդվարդ Գոդֆրի Օլդինգթոն։

Առաջին համաշխարհային պատերազմը (1914-1918), որին Օլդինգթոնը մասնակցել է որպես կամավոր, որոշակի է դարձրել նրա ետպատերազմյան ստեղծագործության բնույթը, մասնավորապես «Հերոսի մահը» (1929) վեպի բովանդակությունն ու պաթոսը։ Երեսպաշտ հասարակության կրքոտ դատապարտումը Օլդինգթոնը շարունակել է «Փառքի ճանապարհները» (1930) ժողովածուի պատմվածքներում և «Բոլոր մարդիկ թշնամիներ են» (1933) վեպում։ Նրա առավել հայտնի վեպերից են նաև «Գնդապետի աղջիկը» (1931), «Իսկական դրախտ» (1937), «Յոթը ընդդեմ Ռիվզի» (1938)։ 1939 թվականին Օլդինգթոնը տարագրվել է ԱՄՆ, 1946 թվականից ապրել է Ֆրանսիայում։ Զբաղվել է հիմնականում թարգմանությամբ և գրական այլ աշխատանքներով։ Հեղինակ է մի շարք գրողների և քաղաքական գործիչների կենսագրությունների, գրաքննադատական աշխատությունների (հոդվածներ, հուշեր, էսսեներ)։

Օլդինգթոնը ծնվել է Պորտսմուտում, փաստաբանի ընտանիքում։ Սովորել է Դուվրի քոլեջում և Լոնդոնի համալսարանում։ Ֆինանսական դժվարությունների պատճառով նրան չի հաջողվել գիտական աստիճան ստանալ։ 1911 թվականին ծանոթացել է իր ապագա կնոջ՝ բանաստեղծուհի Հիլդա Դուլիթլի հետ, դրանից երկու տարի անց ամուսնացել են։ 1912 թվականից ընդգրկվել է իմաժինիստների խմբակում, որի անդամների թվում էր նաև Հիլդա Դուլիթլը։ Ավելի ուշ նրանց միացավ նաև Էզրա Փաունդը։ Օլդինգթոնը խմբակի ամենաակտիվ մասնակիցն էր. նա էր խմբագրում իմաժինիստների The Egoist թերթը, նրա բանաստեղծությունները տեղ են գտել իմաժինիստների հրատարակած բոլոր անթոլոգիաներում։ Նշենք, օրինակ, որ 1914 թվականին տպագրված բանաստեղծական անթոլոգիայում զետեղված 37 բանաստեղծություններից տասի հեղինակը Օլդինգթոնն էր։ Իր կյանքի «իմաժինիստական» շրջանում նա նաև թարգմանություններ էր կատարում։ Մասնավորապես՝ թարգմանել է անտիկ շրջանի հույն և հռոմեացի բանաստեղծների ստեղծագործություններից, ինչպես նաև՝ ռուս բանաստեղծ և արձակագիր Ֆյոդոր Սոլոգուբի «Դևիկը» վեպի մի մասը։

Օլդինգթոնը մասնակցել է Առաջին համաշխարհային պատերազմին։ 1916 թվականին զինվորական ծառայության է անցել Սասեքսի թագավորական գնդում որպես շարքային, հետագայում սպայական կոչում է ստացել և ռազմական գործողություններին մասնակցել արևմտյան ռազմաճակատում; 1917 թվականին վիրավորվել է և բուժվել զինվորական հոսպիտալում։ Պատերազմը արմատապես փոխել է նրա աշխարհայացքը՝ դաժան դառնության ու անհուսության կնիք դնելով հետագա ողջ ստեղծագործության վրա։ Այդ տարիներին նրա գրած «Պատերազմական պատկերներ» ժողովածուն համարվում է անգլիալեզու պոեզիայի լավագույն նմուշներից մեկը։

Օլդինգթոնի՝ ռազմաճակատում գտնված ժամանակ կինը՝ Հիլդան, անվանի գրող Դեյվիդ Հերբերթ Լոուրենսի ընկերոջ՝ Սեսիլ Գրեյի հետ էր։ Ռիչարդն ու Հիլդան այլևս չմիացան, թեև մինչև մահ պահպանեցին ընկերական հարաբերությունները։ Նրանց ամուսնալուծությունը պաշտոնապես ձևակերպվեց միայն 1938 թվականին։

Քսանական թվականներին Օլդինգթոնը, որն արդեն բանաստեղծի հռչակ էր ձեռք բերել, սկսեց ավելի ու ավելի մեծ ուշադրություն նվիրել արձակին։ Նրա՝ մասնակիորեն ինքնակենսագրական «Հերոսի մահը» վեպը ներկայումս համարվում է հակապատերազմական լավագույն վեպերից մեկը և պատվավոր տեղ է զբաղեցնում այդ թեմայով Հեմինգուեյի ու Ռեմարկի գրած վեպերի կողքին, Հակապատերազմական թեման իր շարունակությունն ունեցավ նրա վիպակների «Հեզ պատասխաններ» ժողովածուում և «Բոլոր մարդիկ թշնամիներ են» վեպում;

Քառասնական թվականների կեսերին գրողը բնակություն հաստատեց ԱՄՆ-ում և ձեռնամուխ եղավ նշանավոր մարդկանց կենսագրություններ գրելուն։ Նրա հեղինակած «Հերցոգ Վելինգթոնի կյանքը» գիրքը արժանացավ Ջեյմս Թայթ Բլեքի պատվին Մեծ Բրիտանիայում հիմնված հեղինակավոր մրցանակին; Ջերմ ընդունելություն գտան նաև Ռոբերտ Սթիվենսոնին և Դեյվիդ Հերբերթ Լոուրենսին նվիրված գրքերը։ Այնինչ՝ մեկ ուրիշ Լոուրենսի՝ անգլիական իսթաբլիշմենթի կուռք համարվող Լոուրենս Արաբացու քննական, մերկացնող կենսագրականը թշնամաբար ընդունվեց Անգլիայում, և գրողը որոշեց հայրենիք չվերադառնալ։ Կյանքի վերջին տարիները նա անցկացրեց Ֆրանսիայում։

Ժամանակակիցները Օլդինգթոնին անվանում էին «իր դարի ամենաանգլիացի գրողը»։ Նրա անունը փորագրված է Վեստմինիսթրյան աբբայությունում՝ «մեծ պատերազմի 16 անվանի բանաստեղծների» անունների շարքում։ Նրա վաղ իմաժինիստական ու պատերազմական բանաստեղծությունները արժանավոր տեղ են գրավում անգլիական պոեզիայի ոսկե ֆոնդում։ Բարձր են գնահատվում նաև Օլդինգթոնի արձակ երկերը և հատկապես «Հերոսի մահը» վեպը։

Ծանոթություններ

1. Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
2. Roux P. d. Nouveau Dictionnaire des œuvres de tous les temps et tous les pays (ֆր.) — 2 — Éditions Robert Laffont, 1994. — Vol. 1. — P. 51. — ISBN 978-2-221-06888-5
3. Encyclopædia Britannica
4. Олдингтон Ричард // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 12, էջ 526)։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ռիչարդ Օլդինգթոն» հոդվածին։