Զրադաշտականությանը
Պորտալ
Զրադաշտականություն Ահուրա Մազդա Զրադաշտ Աշա
Ամեշա Սպենտաներ · Յազատաներ Սպենտա Արմաիտի · Դևեր Ահրիման
Ավեստա Գատաներ · Յասնա Վենդիդադ · Վեսպերադ Յաշտաներ · Հորդեհ Ավեստա Աբ-Զոհր Ահունա Վայրիա Ատրուշաններ
Դենքարդ · Բունդահիշն Արտա Վիրապի գիրք Խասամփի գիրք Սանջանի պատմություն
Օրացույց · Փառատոններ Ամուսնություն Ֆրաշոքարաթի Ֆարավահար
Զրադաշտականությունը Իրանում Զրադաշտականությունը Հայաստանում Յազդ Զրադաշտականության հալածում
Զրվանիզմ Հարակից թեմաներ
Ավեստա, իրանական ժողովուրդների նախաիսլամական կրոնի՝ զրադաշտականության սուրբ գիրքը։ Ավեստան ստեղծվել է մ.թ.ա. I հազարամյակի 1-ին կեսին, բանավոր ձևով, հետագայում զգալի չափով վերափոխվել, լրացվել ու գրի է առնվել հին իրանական մի լեզվով, որը պայմանականորեն անվանվում է «Ավեստայի լեզու» կամ ավեստերեն։
Ալեքսանդր Մակեդոնացու արշավանքների ժամանակ (մ.թ.ա. 334-331) Ավեստան ոչնչացվել է։ Սասանյանների օրոք (III-VII դդ.), բանավոր ավանդությունների հիման վրա, կազմվել և օրինականացվել է Ավեստայի պահլավերեն տեքստը, ինչպես նաև նրա մեկնությունը՝ Զենդը։ Ավեստայի պահլավերեն տեքստը բաղկացած է եղել 21 մասերից, 7՝ աշխարհի ծագման ու մարդկության առաջացման, 7՝ քաղաքացիական օրենքների ու կրոնական պարտականությունների և 7՝ բժշկության, աստղագիտության ու բարոյագիտության մասին։ Ներկայիս Ավեստան ունի երկու տարբերակ։ Առաջինն իրենից ներկայացնում է Ավեստայի տարբեր գրքերից վերցված աղոթքների ժողովածու։ Երկրորդը բաղկացած է մի քանի մասերից՝ Վենդիդադ, որը ներկայացնում է կրոնական ու քաղաքական պատվիրանների հավաքածու, Վիսպերեդ և Յասնա՝ կրոնական արարողությունների ժամանակ կատարվող աղոթքերգեր, Հաշտեր՝ զրադաշտական աստվածներին նվիրված հիմներ, Փոքր Ավեստա՝ աղոթքներ։ Ավեստայի հնագույն մասն են կազմում Գաթերը՝ հիմներ, որոնք վերագրվում են Զրադաշտին։ Ավեստան առանց Գաթերի կոչվում է «Կրտսեր Ավեստա»։
Բացի բուն զրադաշտականության ուսմունքից, Ավեստան պարունակում է նաև ավելի հին հավատալիքների տարրեր։ Ավեստայի կրոնա–փիլիսոփայական գաղափարների համար բնորոշ է դուալիզմը՝ բարու և չարի նախասկիզբների, նրանց մշտական պայքարի ընդունումը։ Իր կրոնա–առասպելական բովանդակությամբ հանդերձ, Ավեստան ունի որոշակի գիտական և գեղարվեստական արժեք։ Այն ընձեռում է արժեքավոր տվյալներ ոչ միայն զրադաշտականության ձևավորման ու էության, այլև առհասարակ իրանական ժողովուրդների հոգևոր մշակույթի ու կենցաղ, նրանց պատմության մասին։