Príncipe de Asturias

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Premios Príncipe de Asturias.

Príncipe de Asturias é o principal dos títulos que ostenta o herdeiro da Coroa Española. Na actualidade é Lionor de Borbón. Regulados polo Real Decreto dende 1977 os títulos históricos dos herdeiros ao trono nos diferentes reinos hispanos son:

• Príncipe de Asturias, como herdeiro do Reino de Castela e León con orixe en 1388;
• Príncipe de Xirona, como herdeiro do Reino de Aragón con orixe en 1351;
• Príncipe de Viana, como herdeiro do Reino de Navarra con orixe en 1423;
• Duque de Montblanc, como herdeiro do Principado de Cataluña con orixe en 1387;
• Conde de Cervera, como herdeiro do Reino de Valencia con orixe en 1351;
• Señor de Balaguer, como herdeiro do Reino de Mallorca con orixe en 1413.

Ademais por medio da fundación homónima, cuxa presidencia ostenta, entréganse anualmente os prestixiosos Premios Príncipe de Asturias nun solemne acto en Oviedo, capital do Principado de Asturias.

Orixe do título

As orixes do Principado de Asturias remóntanse aos primeiros anos do século XIV, cando, nas chamadas Asturias de Oviedo, constituír o primeiro gran señorío nobiliario para Rodrigo Álvarez, que pasou a chamarse Rodrigo Álvarez das Asturias (utilizando en ocasións o apelido "Álvarez-Nava", como equivalente ao "Álvarez das Asturias", por proceder Rodrigo do patrucial de Nava, vila do Principado de Asturias). Ao morrer sen sucesión, pasou a Enrique de Trastámara que, á súa vez, cedeuno a un fillo bastardo: Alonso Enríquez. Durante o reinado de Xoán I, o conde de Noreña protagonizou unha serie de revoltas que decidiron ao Rei a confiscar o señorío e incorporalo á Coroa.

En 1388, a raíz do matrimonio acordado polo rei Xoán I de Castela e por Xoán de Gante, duque de Lancaster entre os seus respectivos fillos, o Infante Henrique e Catarina (acordo de Baiona), para pór así fin ás pretensións dos Lancaster á coroa de Castela (como descendentes de Pedro I), decidiuse que, así como en Inglaterra o herdeiro do trono era titulado Príncipe de Gales e en Francia Delfín, en Castela sería Príncipe de Asturias.

E otrosí pusieron e ordenaron los dichos rey don Juan e duque de Alencastre en sus tratos que el dicho infante don Enrique oviese titulo de se llamar principe de Asturias e la dicha infanta doña Catalina, princesa.

O título de Príncipe de Asturias en diante sería ostentado polo herdeiro da Coroa de Castela e de España.

Nos primeiros tempos da institución de Príncipe de Asturias non foi un simple título de honra, pois o territorio asturiano pertencíalles como patrimonio. A persoa á que se lle outorgaba este título podía nomear xuíces, alcaldes etc., que gobernaban o Principado en representación do seu Señor. Esta situación cambiou cos Reis Católicos, que reduciron o título de Príncipe de Asturias a unha condición honorífica, carácter que se mantivo cos reis da Casa de Austria e coa dinastía dos Borbóns.

Lista dos príncipes de Asturias

Imaxe	Príncipe de Asturias	Herdeiro de	Inicio	Fin
				Ano	Causa
	Henrique de Castela	Xoán I	1388	1390	Accede ao trono como Henrique III
	María de Castela	Henrique III	1402	1405	Desprazada polo nacemento do seguinte
	Xoán de Castela	Henrique III	1405	1406	Accede ao trono como Xoán II
	Catarina de Castela	Xoán II	1422	1424	Falecida
	Leonor de Castela (adoita omitirse das listas de Príncipes de Asturias)[1]	Xoán II	1424	1425	Desprazada polo nacemento do seguinte
	Henrique IV	Xoán II	1425	1454	Accede ao trono como Henrique IV
	Xoana de Castela	Henrique IV	1462	1464	Desherdada en favor do seguinte
	Afonso de Castela	Henrique IV	1464	1465[2]	Proclamado rei por un grupo de nobres (farsa de Ávila)[2]
				1468[2]	Falecido[2]
	Isabel de Castela	Henrique IV	1468[3]	1470[4]	Desherdada en favor da seguinte[4]
				1474[5]	Autoproclamada raíña[5]
	Xoana de Castela	Henrique IV	1470[4]	1475[5]	Autoproclamada raíña[5]
				1479[5]	Perde a Guerra contra Isabel[5]
	Isabel de Aragón	Isabel I	1476	1480	Desprazada polo nacemento do seguinte
	Xoán de Aragón	Isabel I	1480	1497	Falecido
	Isabel de Aragón	Isabel I	1498	1498	Falecida
	Miguel da Paz de Portugal	Isabel I	1499	1500	Falecido
	Xoana de Aragón	Isabel I	1502	1504	Accede ao trono como Xoana I
	Carlos de Austria	Xoana I	1506	1516	Accede ao trono como Carlos I
	Filipe de Austria	Carlos I	1528	1556	Accede ao trono como Filipe II
	Carlos de Austria	Filipe II	1560	1568	Falecido
	Fernando de Austria	Filipe II	1573	1578	Falecido
	Diego de Austria	Filipe II	1580	1582	Falecido
	Filipe de Austria	Filipe II	1584	1598	Accede ao trono como Filipe III
	Filipe de Austria	Filipe III	1608	1621	Accede ao trono como Filipe IV
	Baltasar Carlos de Austria	Filipe IV	1632	1646	Falecido
	Filipe Próspero de Austria	Filipe IV	1658	1661	Falecido
	Carlos de Austria	Filipe IV	1661	1665	Accede ao trono como Carlos II
	Lois de Borbón	Filipe V	1709	1724	Accede ao trono como Luís I
	Fernando de Borbón	Filipe V	1724	1746	Accede ao trono como Fernando VI
	Carlos de Borbón	Carlos III	1760	1788	Accede ao trono como Carlos IV
	Fernando de Borbón	Carlos IV	1789	1808	Accede ao trono como Fernando VII
	Isabel de Borbón	Fernando VII	1830 (1833)[6]	1833	Accede ao trono como Isabel II
	Isabel de Borbón	Isabel II	1851	1857	Desprazada polo nacemento do seguinte
	Afonso de Borbón	Isabel II	1857	1870	Recibe os dereitos dinásticos da súa nai, a raíña Isabel II (no exilio)
	Manuel Filiberto de Savoia	Amadeu I	1871	1873	Abdicación do seu pai, o rei Amadeu I
	Isabel de Borbón	Afonso XII	1875	1880	Desprazada polo nacemento da seguinte
	María das Mercedes de Borbón	Afonso XII	1881	1904	Falecida
		Afonso XIII
	Afonso de Borbón-Dúas Sicilias (Herdeiro da Coroa sen tratamento de Príncipe de Asturias)[7]	Afonso XIII	1904	1907	Desprazado polo nacemento do seguinte
	Afonso de Borbón	Afonso XIII	1907	1933	Renuncia aos seus dereitos á Coroa
	Xoán de Borbón[8]	Afonso XIII	1933	1941	Accede á Xefatura da Casa Real
	Xoán Carlos de Borbón[9]	Xoán de Borbón	1941	1975[10]	Accede ao trono como Xoán Carlos I
	Filipe de Borbón	Xoán Carlos I	1977	2014	Accede ao trono como Filipe VI
	Lionor de Borbón	Filipe VI	2014	Actualidade	-

Notas

1. Xurada como Princesa de Asturias unicamente por doce procuradores das Cortes de Castela. Adoita omitirse nas listas de Príncipes de Asturias ("A numeración dos Príncipes de Asturias" Arquivado 07 de abril de 2010 en Wayback Machine.)
2. O 5 de xuño de 1465, no que se denominou "farsa de Ávila", un grupo de nobres proclamou rei ao Príncipe Afonso. O príncipe morreu por causas descoñecidas en 1468, deixando a Henrique IV como único rei
3. Polo Pacto dos Toros de Guisando do 19 de setembro de 1468, Henrique IV recoñecía á súa medio irmán Isabel como Princesa de Asturias
4. Na Cerimonia da Val de Lozoya, celebrada o 26 de outubro de 1470, Henrique IV anulou o Pacto dos Toros de Guisando e proclamou Princesa de Asturias á súa filla Xoana
5. Tras a morte en 1474 de Henrique IV desencadeouse unha guerra pola sucesión entre Isabel e Xoana. Isabel autoproclamouse raíña o 13 de decembro de 1474 e Xoana o 30 de maio de 1475. O 4 de setembro de 1479, o Tratado de Alcáçovas puxo fin á contenda, quedando Isabel como única raíña
6. Proclamada Princesa de Asturias mediante o Real Decreto do 13 de outubro de 1830 e xurada como Herdeira da Coroa o 20 de xuño de 1833
7. Por Real Decreto do 17 de outubro de 1904, gozou de todas as honras que lle correspondían como Herdeiro da Coroa, pero nunca ostentou o título de Príncipe de Asturias
8. Príncipe titular de Asturias por nomeamento do seu pai, o Rei Afonso XIII (no exilio)
9. Príncipe titular de Asturias polo nomeamento do seu pai, o Xefe da Casa Real
10. Desde 1969, en virtude da Lei de Sucesión na Xefatura do Estado ostentaba o título de Príncipe de España

Véxase tamén

Ligazóns externas

• Sitio oficial da Casa Real Española: A Súa Alteza Real o Príncipe de Asturias (en castelán)