Piastra da Indochina Francesa

Piastra da Indochina Francesa †
Piastre indochinoise en farncés
1 piastra (1931)	100 piastras (1954)
Ámbito:	Indochina Francesa
Fracción:	100 cents. 500 sapèques.
Moedas:	¼, ½, 1, 5, 10, 20, 50 cents. 1 piastra.
Billetes:	10, 20, 50 cents. 1, 5, 10, 20, 50, 100, 200, 500 piastras.
Emisor:	Banque de l'Indochine

A piastra da Indochina Francesa foi a unidade monetaria deste territorio de soberanía francesa no Sueste asiático desde 1885 ata 1952. Estaba dividida en 100 céntimos e cada un destes en 5 sapèques.

O termo "piastra", de orixe italiana, aplicábase inicialmente aos reais de oito españois do século XVI e, por extensión, tamén a outras moedas de prata de peso e tamaño similares de época máis recente.^[1]

Historia

Con anterioridade da chegada dos Franceses a Indochina na segunda metade do século XIX, na rexión que constituía o actual Vietnam circulaban moedas similares ás utilizaban nas provincias chinesas, coñecidas como cash.^[2] Pola súa banda, na zona das actuais Camboxa e Laos utilizábanse senllas variantes propias do baht tailandés, coñecido tamén en occidente como "tical siamés".^[3][4]

Francia comezou o seu imperio en Indochina en 1862 na rexión da Cochinchina e estendeuse axiña ata abranguer Camboxa, que fora un Estado vasalo de Siam. En 1875, os franceses introduciron en Camboxa o franco camboxano (malia seren cuñadas en Bélxica entre 1875 e 1885, todas as moedas do franco camboxano amosan a data de 1860).^[5] A metrópole estableceu tamén unha moeda subsidiaria en céntimos (cents) na Cochinchina cara ao final da década de 1870, aínda que esta moeda non era divisionaria do franco, senón do real de oito español e dos seus herdeiros (peso mexicano, peso filipino etc.), que se utilizaban adoito nas relacións comerciais en amplas zonas do Oriente, comunmente coñecidos como "piastra".^[6]

En 1884, o imperio francés en Indochina continuou expandíndose ata incorporar Annam e Tonkín. O ano seguinte, en 1885, os franceses introduciron unha nova moeda de comercio, a piastra de comercio, de prata, así como outras moedas fraccionarias e subsidiarias desta en todas as colonias de Indochina, co fin de aumentar a estabilidade monetaria. Esta piastra equivalía no momento da súa creación ao peso español e ao mexicano, e tiña un peso de 27,2 gramos e un contido de 24,49 gramos de prata pura.^[7][8]

Durante os 11 primeiros anos do seu dominio colonial, Francia produciu na Monnaie de Paris millóns destas moedas mais, debido a que o seu contido en prata era lixeiramente superior ao dos pesos españois e mexicanos, a poboación local tendía a acaparar as piastras (efecto explicado pola Lei de Gresham). Por tal motivo, o 8 de xullo de 1895 decretouse que as novas piastras de comercio se cuñasen cun peso dous gramos inferior, o que lles permitiu manterse no mercado. Este descenso do peso repercutiuse tamén proporcionalmente no resto das moedas de prata divisionarias da piastra.^[8][9]

Pola mesma razón, en 1897 tamén a moeda de cobre con valor dun céntimo baixou dos 10 gramos iniciais aos 7,5 gramos, mediante un leve descenso do seu tamaño e o engadido dunha perforación central.^[9][10]

O gobernador da Indochina Francesa emitiu un decreto o 1 de xaneiro de 1906 polo que se lles retiraba a condición de moedas de curso legal aos pesos españois, mexicanos e filipinos, aínda que se mantería en circulación un gran número de porcións recortadas destas moedas en metades, cuartos e oitavos, que se usaban a modo de moeda fraccionaria.^[11]

A Indochina francesa foi un dos derradeiros lugares en abandonar o padrón prata. A súa piastra mantívoo inicialmente ata 1920, cando por mor do aumento do prezo da prata logo da primeira guerra mundial pasou a asociar o seu valor ao do franco francés, aínda que cunha taxa variable. No entanto, un ano despois retomouse o padrón prata e este mantívose ata 1930, cando a piastra se vinculou firmemente ao franco, cunha taxa de 1 piastra = 10 francos. Durante a invasión xaponesa da segunda guerra mundial, a piastra pasou a estar vinculada á moeda dese país, cunha taxa de 1 ien = 0,976 piastras, mais ao que acabou a contenda, en decembro de 1945 estableceuse unha nova taxa co franco francés, de 1 piastra = 17 francos.^[12] Este aumento (de 10 a 17 francos) deu lugar a enormes operacións financeiras de intercambio de piastras e francos, xa que o valor real das piastras se mantiña en torno aos 10 francos en Indochina; isto supuxo un importante atractivo para a delincuencia organizada e provocou o escándalo financeiro que se coñeceu como "Asunto das piastras" (Affaire des piastres).^[13]

En 1946 introduciuse o đồng en Vietnam do Norte, que substituíu a piastra á par nese territorio. En 1952 deuse a mesma situación co kip en Laos e en 1953 co riel en Camboxa e co đồng en Vietnam do Sur. Inicialmente, o papel moeda levaba unha dobre indicación do seu valor en piastras e nas moedas respectivas, aínda que as novas moedas xa levaron desde o principio as novas denominacións.

Moedas

Antes da II guerra mundial

Imaxe		Facial	Datas	Aliaxe	Diámetro	Grosor	Peso	Descrición
Anverso	Reverso							Anverso	Reverso
		2 sapèque [14]	1887 a 1902	Cu	20 mm	0,8 mm	2,0 g	INDO-CHINE FRANÇAISE; data	南安之法國大當二 ("Indochina Francesa. 2 sapéque")
		½ cent [15]	1935 a 1940	Cu	21 mm	1,6 mm	4,0 g	Gorro frixio; R F	INDOCHINE FRANÇAISE; 1/2 CENT; data
		1 cent [10]	1885 a 1906	Cu	31 mm	1,6 mm	10,0 g	REPUBLIQUE FRANÇAISE; a Liberdade; data	INDO-CHINE FRANÇAISE; POIDS 10 Gr; 百 1 分 C 之 一; 1 C
			1896 a 1906	Cu	27,5 mm	2,0 mm	7,5 g	REPUBLIQUE FRANÇAISE; alegoría de Francia; data	INDO - CHINE FRANÇAISE;一百分之; data
		5 cents [16]	1923 a 1939	Cu-Ni	24 mm	1,6 mm 1,3 mm	5,0 g 4,0 g	RÉPUBLIQUE FRANÇAISE; Marianne laureada	INDOCHINE FRANÇAISE 5 CENT; data
		10 cents [17]	1885 a 1937	Ag	19 mm	1,1 mm 1,2 mm 1,3 mm	3,0 g 2,7 g	REPUBLIQUE FRANÇAISE; a Liberdade; data	INDO-CHINE FRANÇAISE · 10 CENT. [lei e peso]
		20 cents [18]	1885 a 1937	Ag	26 mm	1,3 mm	6,0 g 5,4 g	REPUBLIQUE FRANÇAISE; a Liberdade; data	INDO-CHINE FRANÇAISE · 20 CENT. [lei e peso]
		50 cents [19]	1885 a 1936	Ag	29 mm	2,0 mm	13,6 g 13,5 g	REPUBLIQUE FRANÇAISE; a Liberdade; data	INDO-CHINE FRANÇAISE · 50 CENT. [lei e peso]
		1 piastra de comercio [8]	1885 a 1928	Ag	39 mm	2,7 mm	27,2 g 27,0 g	REPUBLIQUE FRANÇAISE; a Liberdade; data	INDO-CHINE FRANCAISE · PIASTRE DE COMMERCE [lei e peso]
		1 piastra [20]	1931	Ag	35 mm	2,7 mm	20,0 g	REPUBLIQUE FRANÇAISE; Marianne laureada	INDOCHINE FRANÇAISE; 1 PIASTRE; data

Durante a II guerra mundial

Imaxe		Facial	Data	Aliaxe	Diámetro	Grosor	Peso	Descrición
Anverso	Reverso							Anverso	Reverso
		¼ cent [21]	1941 a 1944	Zn	20,0 mm	1,6 mm	2,4 g	ETAT FRANÇAIS INDOCHINE; data	¼ CENT.
		½ cent [22]	1939 a 1940	Zn	21,0 mm	1,6 mm	3,9 g	R F; gorro frixio	INDOCHINE FRANÇAISE 1/2 CENT; data
		1 cent [23]	1940 a 1941	Zn	27,5 mm	1,8 mm	6,0 g	REPUBLIQUE FRANÇAISE 1 CENT; gorro frixio	INDOCHINE FRANÇAISE 1 CENT; data
			1943	Al	17,3 mm	1,2 mm	0,6 g	ETAT FRANÇAIS 1943	1 Cent; INDOCHINE
		5 cents [24]	1943	Al	20,5 mm	1,1 mm	0,7 g	ETAT FRANÇAIS 1943	5 Cent; INDOCHINE
		10 cents [25]	1939 a 1941	Cu-Ni	18 mm	1,5 mm	3,0 g	REPUBLIQUE FRANCAISE; Marianne; data	INDOCHINE FRANCAISE 10 CENT.; planta de arroz
		20 cents [26]	1939 a 1941	Cu-Ni	24 mm	1,7 mm	7,0 g	REPUBLIQUE FRANCAISE; Marianne; data	INDOCHINE FRANCAISE 20 CENT.; planta de arroz

Derradeiras emisións

Imaxe		Facial	Data	Aliaxe	Diámetro	Grosor	Peso	Descrición
Anverso	Reverso							Anverso	Reverso
		5 cents [27]	1946	Al	18 mm	2,5 mm	0,7 g	REPUBLIQUE FRANÇAISE; data; Marianne	INDOCHINE FRANCAISE 5 CENT.
		10 cents [28]	1945	Al	23 mm	1,5 mm	1,3 g	REPUBLIQUE FRANÇAISE; data; Marianne	INDOCHINE FRANCAISE 10 CENT.
		20 cents [29]	1945	Al	27 mm	1,3 mm	2,2 g	REPUBLIQUE FRANÇAISE; data; Marianne	INDOCHINE FRANCAISE 20 CENT.
		50 cents [30]	1946	Cu-Ni	29 mm	2,0 mm	12,5 g	REPUBLIQUE FRANÇAISE; a Liberdade; data	INDO-CHINE FRANÇAISE; 50 CENT.; BRONZE DE NICKEL; valor
		1 piastre [31]	1946 1947	Cu-Ni	35 mm	2,5 mm	18 g	REPUBLIQUE FRANÇAISE; data; Marianne	INDOCHINE FRANCAISE 1 PIASTRE

Billetes

Billete de 100 piastras de 1925.^[32]

Billete de 1898 co valor de 20 piastras ou 20 dólares.^[33]

En 1892, o Banco de Indochina puxo en circulación billetes co valor facial dunha piastra e o ano seguinte completou a serie cos billetes de 5, 20 e 100 piastras. Entre 1920 e 1922, emitíronse tamén billetes de 10, 20 e 50 céntimos. En 1939 sumouse o valor máis alto, de 500 piastras. As emisións do Banco de Indochina continuaron con sucesivas series ata 1951, nas que se introduciron tamén billetes de 10 e de 50 piastras.^[34]

En 1939, o Goberno Xeral de Indochina (Gouvernement General de l'Indochine) emitiu billetes de 10, 20 e 50 céntimos, e nunha nova serie en 1942 sumouse a estes mesmos valores o billete de 5 céntimos.^[35]

Finalmente, en 1953 pasou a facerse cargo da emisión de papel moeda o Institut d'Emission des Etats du Cambodge, du Laos et du Vietnam. Ese mesmo ano emitiuse un billete dunha piastra a nome dos tres Estados; Camboxa, Laos e Vietnam. Ademais en cada un deles emitíronse, entre 1953 e 1954, senllas series de billetes coa súa denominación dobre, en piastras e na súa respectiva nova moeda: o riel de Camboxa, o kip de Laos e o đồng de Vietnam.^[36]

Notas

1. "Piastra³". En Alfaro Asins, C. et al. (2009). Diccionario de numismática. Ministerio de Cultura. Madrid. ISBN 978-84-8181-405-7. Páxina 145.
2. Thierry, F. (1999). "Monnaies et circulation monétaire au Vietnam dans l'ère Tu' Ðú'c (1848-1883)". En Revue Numismatique. 154. Páxinas 267-315.
3. "Cambodia • Tical (1431-1880)". Numista.com
4. De Campos, J. (1941). "The origin of the tical Arquivado 04 de marzo de 2016 en Wayback Machine.". En Journal of the Siam Society. Siam Heritage Trust. 33.2c. Páxinas 119-135.
5. "Cambodia • Franc (1860-1953)". Numista.com
6. "Coins from the French Cochinchina". Numista.com
7. "A French Trade Dollar". En American Journal of Numismatics. American Numismatic and Archaeological Society. Vol. 20. Nº. 4. Abril de 1886. Páxina 87.
8. "1 Piastre 1885-1895" e "1 Piastre 1895-1928". Numista.com
9. Daniel, H. A. (1978). Páxina 31.
10. "1 Centime 1885-1894" e "1 Centime 1896-1906". Numista.com
11. Daniel, H. A. (1978). Páxina 32.
12. Bassino, J-P.; Nakagawa, H. (2000). "Exchange Rates and Exchange Rate Policies in Vietnam Under French Rule, 1878-1945". En Bassino, J-P. et al. (eds.). Quantitative economic history of Vietnam, 1900-19 90: an international workshop. Hitotsubashi University, Toquio. Páxinas 343-364.
13. "L'affaire des piastres". Numista.com
14. "2 Sapèque". Numista.com
15. "½ Centime 1935-1940". Numista.com
16. "5 Centimes thick planchet" e "5 Centimes thin planchet" . Numista.com
17. "10 centimes 1885-1895", "1895-1897", "1898-1919", "1920" e "1921-1937", . Numista.com
18. "20 centimes 1885-1895", "1895-1897", "1898-1916", "1920", "1921-1937". Numista.com
19. "50 centimes 1885-1895", "1896-1936" . Numista.com
20. "1 Piastre 1931". Numista.com
21. "¼ Centime 1941-1944". Numista.com
22. "½ Centime 1939-1949". Numista.com
23. "1 Centime 1940-1941" e "1943". Numista.com
24. "5 Centimes 1943". Numista.com
25. "10 Centimes 1939-1941". Numista.com
26. "20 Centimes 1939-1941". Numista.com
27. "5 Centiems 1946". Numista.com
28. "10 Centimes 1945". Numista.com
29. "20 Centiems 1945". Numista.com
30. "50 centimes 1946". Numista.com
31. "1 Piastre 1946-1947". Numista.com
32. "French Indochina. 100 piastres/Yuan". Banknote.ws
33. "French Indochina. 20 dollars/piastres/Yuan". Banknote.ws
34. "Banque de l'Indochine (with branch)" e "Banque de l'Indochine (with branch). Banknote.ws
35. "French Indochine". Banknote.ws
36. "French Indochina. Institut d'Émission des États du Cambodge, du Laos et du Vietnam". Banknote.ws

Véxase tamén

Outros artigos

• Indochina Francesa
• Dólar de comercio

Bibliografía

• Daniel, H. A. (1978). The Catalog and Guidebook of Southeast Asian Coins and Currency. Volume I: France. ISBN 0-931960-01-0
• Krause, C. L.; Mishler, C. (1991). Standard Catalog of World Coins: 1801–1991. 18ª ed. Krause Publications. ISBN 0873411501
• Krause, C. L.; Mishler, C. (2003). Standard Catalog of World Coins: 1901–Present. 31ª ed. Krause Publications. ISBN 0873495934
• Lecompte. J. (2000). Monnaies et Jetons des Colonies Françaises. ISBN 2-906602-16-7
• Pick, Albert (1996). Standard Catalog of World Paper Money: General Issues to 1960. 8ª ed. Krause Publications. ISBN 0-87341-469-1

Ligazóns externas

• Coins of French Indochina (Art-hanoi.com)