Avefría choromica

Avefría choromica Vanellus vanellus
Estado de conservación
Case ameazada[1]
Clasificación científica
Reino: Animalia Filo: Chordata Subfilo: Vertebrata Clase: Aves Orde: Charadriiformes Suborde: Charadrii Familia: Charadriidae Xénero: Vanellus Especie: V. vanellus
Nome binomial
Vanellus vanellus (Linnaeus, 1758)
Área de distribución da avefría Azul = área de invernada Amarelo = área de cría; Verde = residente Área de distribución da avefría Azul = área de invernada Amarelo = área de cría; Verde = residente
Sinonimia
Véxase o texto

Ovo de Vanellus vanellus

A avefría choromica^[2], comunmente avefría,^{[3][4][5][6][7][8]}, galdaripo, tamouca,^[9] corícora ou galo da braña,^[10] Vanellus vanellus, é unha ave limícola da familia carádridos.

Taxonomía

Descrición

A especie foi descita en 1758 por Linneo na 10ª edición do seu Systema Naturae, baixo o nome de Tringa vanellus.^[11]

Sinónimos

Ademais de polo nome actualmente válido, a especie coñeceuse tamén polos sinónimos:^[11]

• Tringa vanellus Linnaeus (protónimo)
• Vanellus cristatus Meyer
• Vanellus vulgaris Bechstein

Características

É unha ave de 30 cm de lonxitude e 68 cm de envergadura alar.

A súa plumaxe é verde escura nas partes superiores, e branca no ventre.

As ás son arrendondadas, e a cola é curta.

É migratoria, e chega até o norte de África, o norte da India e a China.

Aliméntase principalmente de insectos, pero tamén come moluscos.

Hábitat e distribución

É común na Europa e na Asia de clima temperado. En Galicia só quedan 50 parellas na zona do río Limia.^{[Cómpre referencia]}

A avefría na cultura popular galega

Cos bandos da avefría chega tamén a invernía. —Popular[12]

Eladio Rodríguez recolle para esta ave o nome de galo monteiro, polo moño de plumas que ten sobra a cabeza ^[13]. Outro nome baseado na mesma morfoloxía é o de galo da braña.

Constantino García recolleu en Cariño o nome de pito de neve, polo hábitat en que se desenvolve ^[14]

Ameazas

Esta especie sufriu descensos na súa poboación nos anos pasados ​​como resultado da intensificación do uso da terra, a drenaxe das zonas húmidas e a recollida de ovos. A intensificación do uso da terra segue sendo un problema: hoxe en día está ameazada pola redución da produtividade reprodutora como resultado da intensificación e modificación das prácticas agrícolas.^[15], especialmente a mellora dos pastos (por exemplo, mediante drenaxe e a aplicación de fertilizantes inorgánicos),^[16] o aumento do crecemento dos cultivos de cereais de inverno".^[17] Importantes hábitats na área migratoria na costa do mar Báltico están ameazados pola contaminación por petróleo, a drenaxe das zonas húmidas para a rega, o abandono da terra e as prácticas cambiantes de xestión da terra, que provocan o crecemento excesivo de matogueiras.^[18] A destrución do seu hábitat tamén pode ocorrer polos cultivos de primavera (utilizando maquinaria) nos campos de cultivo.^[15] A especie é susceptible de botulismo aviar, polo que pode verse ameazada por brotes futuros da enfermidade,^[19] e pode sufrir a depredación dos niños por parte de depredadores nativos e introducidos (por exemplo, o ourizo europeo, Erinaceus europaeus), nalgunhas illas,^[20] córvidos, garzas, gaivotas e raposos. A especie cázase para uso comercial (para venderse como alimento) e con fins recreativos en Irán,^[21] e tamén se caza en Francia, Grecia, Italia e España.^[22]

Estado de conservación

Sospéitase que esta especie está a diminuír a súa poboación a un ritmo moderadamente rápido. Polo tanto, a Unión Internacional para a Conservación da Natureza e dos Recursos Naturais cualifica o seu status como NT (case ameazada). Se novas informacións suxiren que estes descensos están a producirse máis rápido, merecería unha revalorización; case cumpre os requisitos para cualificarse como VU (vulnerábel).^[1]

Notas

1. BirdLife International (2017): Vanellus vanellus na Lista vermella da UICN. Versión 2022-1. Consultada o 9 de setembro de 2022.
2. "Denominación das aves". Real Academia Galega. Consultado o 2024-12-05. 
3. Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para avefría.
4. Lahuerta Mouriño, Fernando; Vázquez Álvarez, Francisco X.; Rodríguez Villanueva, Xosé L. (2000). Vocabulario multilingüe de organismos acuáticos. Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades. ISBN 84-453-3316-X. 
5. Penas Patiño, Xosé Manuel (2004). Guía das aves de Galicia. Baía Edicións. ISBN 978-84-96128-69-9. 
6. Definición de avefría no Dicionario de Galego de Ir Indo e a Xunta de Galicia.
7. VV. AA. (2009). Gran Dicionario Xerais da Lingua. Xerais. ISBN 978-84-9914-070-4. 
8. Mª P., Jiménez Aleixandre, (1991). "Zooloxía". Vocabulario de ciencias naturais. Xunta de Galicia. 
9. ILG. "Dicionario de dicionarios". Consultado o 04-11-2024. 
10. A Chave. "Os nomes galegos das aves (5ª ed.)" (PDF). Consultado o 04-11-2024. 
11. Vanellus vanellus (Linnaeus, 1758) no GBIF. Consultado o 9 de setembro de 2022.
12. Penas Patiño, Xosé M.; Pedreira López, Carlos (1980). Guía das aves de Galicia. Ficha da avefría. Ilustrado por Calros Silvar. Vigo: Editorial Galaxia. p. 141. ISBN 84-7154-379-6. 
13. Eladio Rodríguez González: Diccionario enciclopédico gallego-castellano (1958-1961), s. v. galiña.
14. Constantino García González (1985): Glosario de voces galegas de hoxe, Universidade de Santiago, Verba, anexo 27.
15. del Hoyo, J., Elliott, A. & and Sargatal, J. (1996): Handbook of the Birds of the World. Volume 3. Hoatzin to Auks. Barcelona, España: Lynx Edicions. ISBN 978-84-8733-420-7.
16. Baldi, A., Batary, B. & Erdos, S. (2005): "Effects of grazing intensity on bird assemblages and populations of Hungarian grasslands". Agriculture Ecosystems & Environment 108: 251-263.
17. Eggers, S.; Unell, M. & Pärt, T. (2011): "Autumn-sowing of cereals reduces breeding bird numbers in a heterogeneous agricultural landscape". Biol. Conserv. 144: 1137-1144.
18. Grishanov, D. (2006): "Conservation problems of migratory waterfowl and shorebirds and their habitats in the Kaliningrad region of Russia". En: G. Boere, C. Galbraith & D. Stroud, eds. Waterbirds around the world, p. 356. Edinburgh, U.K.: The Stationary Office.
19. Hubalek, Z., Skorpikova, V. & Horal, D. (2005): "Avian botulism at a sugar beet processing plant in South Moravia (Czech Republic)". Vetinarni Medicina 50 (10): 443-445.
20. Jackson, D. B. (2001): "Experimental Removal of Introduced Hedgehogs Improves Wader Nest Success in the Western Isles, Scotland". Journal of Applied Ecology' 38 (4): 802-812.
21. Balmaki, B. & Barati, A. (2006): "Harvesting status of migratory waterfowl in northern Iran: a case study from Gilan Province". En: Boere, G., Galbraith, C. & Stroud, D., eds. Waterbirds around the world, pp. 868-869. Edinburgh, UK: The Stationary Office.
22. Trolliet, B. (2003): "Elements for a lapwing (Vanellus vanellus) management plan". Game and Wildlife Science 20 (1-2)): 93-144.

Véxase tamén

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Avefría choromica

Wikispecies posúe unha páxina sobre:  Avefría choromica

Bibliografía

• del Hoyo, Josep, Andrew Elliott & Jordi Sargatal, eds. (1996): Handbook of the Birds of the World. Volume 3. Hoatzin to Auks. Barcelona, España: Lynx Edicions. ISBN 978-84-8733-420-7.
• Harrison, Colin J. O. (1991): Encyclopaedia of Animals: Birds. Londres, Reino Unido: Merehurst Press. ISBN 1-8539-1186-0.

Outros artigos

• Caradriformes
• Caradrios
• Carádridos

Ligazóns externas

• Vanellus vanellus na ADW.
• Vanellus vanellus (Linnaeus, 1758) na EOL.