O acuífero do arenito nubio tamén chamado sistema de acuíferos do Arenito Nubio (SAAN, ou, en inglés, NSAS, por Nubian Sandstone Aquifer System) ou sistema de acuíferos nubio é o sistema de acuíferos de auga fósil máis grande do mundo. Está localizado no subsolo de toda a parte leste do deserto do Sáhara estendéndose por unha área de dous millóns de km2 pertencente aos seguintes catro países:[1] Sudán (parte noroeste), Chad (nordeste), Libia (sueste), e Exipto (a maior parte). Estímase que contén 150.000 km3 de augas subterráneas. O Centro Medioambiental de Desenvolvemento para a Rexión Árabe e Europa (CEDARE) considera que este sistema de acuífero é de grande importancia como recurso hídrico para os programas de desenvolvemento futuro nos países da rexión. Na década de 1990 construíse en Libia o chamado proxecto do Gran río artificial que empezou extraendo cantidades substanciais de auga deste acuífero, retirando uns 2,37 km3 de auga ao ano. Este sistema utilizouse principalmente para subministrar auga á zona do oasis de Kufra, pero tamén ás cidades de Trípoli, Bengasi e Sirte, entre outras.
A auga do acuífero procede principalmente de auga de precipitacións que se infiltraron hai miles de anos cando o clima era máis húmido na rexión, polo que a recarga actual do acuífero é moi baixa ou nula, e considérase unha auga fósil (o que se demostra polos estudos dos isótopos de deuterio, oxixeno-18 e carbono-14 que contén), pero tamén pode haber infiltracións de augas do Nilo nalgunhas zonas (por exemplo entre Wadi Halfa e Quena ou entre Khartum e Karma) ou unha feble infiltración por precipitacións actuais noutras partes.
Desde 2001, o acuífero do arenito nubio situado en Exipto entre as áreas de Toshka e Abu Simbel sufriu unha intensa perforación e desenvolvemento como parte dun proxecto de rehabilitación de terras. A información das perforacións foi utilizada para realizar varios estudos sobre as características hidroxeolóxicas da área do acuífero. Os resultados indicaron que as características litolóxicas e tectónicas teñen un efecto substancial sobre os padróns de fluxo de auga e sobre a potencialidade global do acuífero, a cal nesas zonas é considerada relativamente baixa en comparación con áreas veciñas do leste de Oweinat ou Dakhla.
O acuífero foi moi estudado en Exipto e está en gran parte composto por arenito ferruxinoso duro con grandes intercalacións de lousas e arxilas, cun grosor que vai de 140 a 230 metros. O tipo de auga subterránea que contén varía de auga doce a lixeiramente salobre (a salinidade está entre 240 e 1300 ppm). A orde de dominancia de ións mostra que o catión sodio é, comunmente, o que predomina sobre o calcio e o magnesio, mentres que entre os anións o cloruro é predominante sobre o sulfato e o bicarbonato. A auga subterránea é de orixe meteórica (de precipitacións).[2] As altas concentracións de sodio, cloruro, e sulfatos indican procesos de lixiviación e disolución nas lousas e arxilas xesíferas, e unha longa duración da permanencia da auga no subsolo.[3]
Desde 2006, a Axencia Internacional da Enerxía Atómica (IAEA) está a traballar en cooperación cos países do acuífero do arenito nubio para axudar a incrementar os coñecementos sobre as complexidades deste acuífero a través do Proxecto Nubio da IAEA-UNDP-GEF. Entre os participantes no proxecto están o Programa de Desenvolvemento das Nacións Unidas (UNDP)/Global Environment Facility (GEF), IAEA, UNESCO e representantes dos gobernos dos países locais. A meta global a longo prazo do proxecto é establecer unha xestión racional e equitativa do acuífero como unha maneira produtiva de avanzar no desenvolvemento socioeconómico da rexión e protexer a biodiversidade e recursos desas terras.[4]