Pápa Beinidict XVI

A Naofacht
Pápa Beinidict XVI

(2011, Beirlín)
Ainm sa teanga dhúchais	(la) Benedictus PP. XVI
Beathaisnéis
Breith	(de) Joseph Aloisius Ratzinger 16 Aibreán 1927 teach breithe Benedict XVI (Poblacht Weimar)
Bás	31 Nollaig 2022 95 bliana d'aois Mainistir Mater Ecclesiae, Cathair na Vatacáine
Siocair bháis	Bás nádúrtha
Áit adhlactha	uaimh na Vatacáine
Pope emeritus ^(en)
28 Feabhra 2013 – 31 Nollaig 2022 (bás)
265 Pápa
19 Aibreán 2005 – 28 Feabhra 2013 (resignation of Pope Benedict XVI ^(en) ) ← Pápa Eoin Pól II – Pápa Proinsias →
Cardinal-bishop of Ostia ^(en)
30 Samhain 2002 – 19 Aibreán 2005 ← Bernardin Gantin ^(en) – Angelo Sodano → Deoise: Roman Catholic Suburbicarian Diocese of Ostia ^(en)
Déan Choláiste na gCairdinéal
27 Samhain 2002 – 19 Aibreán 2005 ← Bernardin Gantin ^(en) – Angelo Sodano →
Cardinal-Bishop of Velletri-Segni ^(en)
5 Aibreán 1993 – 19 Aibreán 2005 Deoise: Roman Catholic Suburbicarian Diocese of Velletri-Segni ^(en)
Prefect of the Congregation for the Doctrine of the Faith ^(en)
25 Samhain 1981 – 13 Bealtaine 2005 ← Franjo Šeper – William Levada →
Cairdinéal
27 Meitheamh 1977 –
Cairdinéal-sagart Santa Maria Consolatrice al Tiburtino ^(en)
27 Meitheamh 1977 – 5 Aibreán 1993 Ceaptha ag: Pápa Pól VI
Ard-Easpag Caitliceach Rómhánach München agus Freising
24 Márta 1977 – 15 Feabhra 1982 ← Julius Döpfner – Friedrich Wetter → Deoise: Ard-Deoise Chaitliceach Munich agus Freising
Faisnéis phearsanta
Grúpa eitneach	Gearmánaigh
Reiligiún	An Eaglais Chaitliceach Rómhánach agus Caitliceachas
Scoil a d'fhreastail sé/sí	Herzogliches Georgianum (1949–1951) Ollscoil Ludwig Maximilian, München
Céim acadúil	dochtúireacht ollamh Dochtúir Diadhachta
Tráchtas acadúil	The People and the House of God in St. Augustine's Doctrine of the Church (1953 )
Comhairleoir dochtúireachta	Michael Schmaus
Áit chónaithe	Mainistir Mater Ecclesiae
Teanga dhúchais	an Ghearmáinis
Gníomhaíocht
Réimse oibre	Diagacht Chríostaí agus ministreacht Pheadair
Suíomh oibre	Bonn Cathair na Vatacáine Tübingen An Róimh München Regensburg
Gairm	easpag Caitliceach (1977–), sagart Caitliceach Rómhánach (1951–2022), transitional deacon ^(en)  (1950–1951), diagaire Caitliceach, ardeaspag, fealsamh, pianódóir, múinteoir ollscoile, scríbhneoir reiligiúnach, diagaire
Fostóir	Ollscoil Tübingen Ollscoil Münster Ollscoil Ludwig Maximilian, München Ollscoil Bonn Ollscoil Regensburg
Ball de	North Rhine-Westphalia Academy for Sciences and Arts ^(en) Pontifical Academy of St. Thomas Aquinas ^(en) Académie des Sciences Morales et Politiques Acadamh Eolaíochtaí agus Ealaíon na hEorpa Ógra Hitler
Spéis aige/aici i	Litríocht, strolling ^(en) agus ceol
Mac/iníon léinn	Bruno Schmid
Teangacha	An Ghearmáinis, an Laidin, an Iodáilis, an Fhraincis, Béarla agus an Spáinnis
Gairm mhíleata
Coinbhleacht	An Dara Cogadh Domhanda
Coisreacan	Josef Stangl ^(en)
Uirlis	Pianó
Ghlac sé/sí páirt i
22 Meán Fómhair 2011	Pope's visit to Germany 2011 ^(en)
Aibreán 2005	comhthionól cairdinéal 2005
14 Deireadh Fómhair 1978	comhthionól cairdinéal Deireadh Fómhair 1978
26 Lúnasa 1978	comhthionól cairdinéal Lúnasa 1978
11 Deireadh Fómhair 1962	An Dara Comhairle Vatacánach
Saothar
Mac léinn dochtúireachta	Hub Schnackers
Suíomh a chartlainne	Vatican Apostolic Archives ^(en)
Teaghlach
Céile	luach ar iarraidh
Athair	Joseph Ratzinger, Sr.  agus Maria Peintner
Siblín	Georg Ratzinger
Duine muinteartha	Georg Ratzinger (seanuncail)
Croineolaíocht
31 Nollaig 2022	death and funeral of Benedict XVI ^(en)
28 Feabhra 2013	resignation of Pope Benedict XVI ^(en)
27 Meitheamh 1977	created cardinal ^(en) , per Pápa Pól VI
28 Bealtaine 1977	episcopal consecration in the Roman rite (Catholic Church) ^(en)  (Frauenkirche ^(en) ), per Josef Stangl ^(en)
29 Meitheamh 1951	priestly ordination in the Roman rite ^(en)  (Freising Cathedral ^(en) ), per Michael von Faulhaber
29 Deireadh Fómhair 1950	diaconal ordination ^(en)
Gradam a fuarthas (2018)  saoránacht oinigh Bronnta ag Surberg../... 30+
Síniú
(la) Cooperatores veritatis
Suíomh gréasáin	vatican.va…

Bhí Beinidict XVI (16 Aibreán 1927 – 31 Nollaig 2022) ina Phápa ar an Eaglais Chaitliceach idir 2005 agus 2013, tráth a d'éirigh sé as gan choinne ar chúinsí sláinte. Ba é an 265ú pápa é.

Pápa caomhach a sheas an fód traidisiúnta a bhí ann. Mhaígh lucht a cháinte gurbh é cosaint na heaglaise an chloch ba mhó ar a phaidrín i gcónaí.^[1] Ní raibh eaglaisigh áirithe ná cuid mhór den tréad sásta leis an gcaoi a ndeachaigh sé i ngleic le géarchéimeanna éagsúla, mí-úsáid leanaí san Eaglais Chaitliceach ina measc.^[2]

1988

Saol

Rugadh faoin ainm Joseph Alois Ratzinger ar an 16 Aibreán 1927 in Marktl am Inn na Gearmáine é. Na bhí sé ina ghasúr, coinscríobhadh é in Ógra Hitler ar dtús agus in airm na Naitsithe ina dhiaidh. Cuireadh col ceathrar dá chuid chun báis le linn an Dara Cogadh Domhanda, mar bhí siondróm Down air; agus bhí a theaghlach i gcoinne na Naitsithe.^[3]

Oirníodh é sa bhliain 1951 agus chuaigh sé leis an diagacht.

Cheap an Pápa Pól VI Ratzinger ina chairdinéal sa bhliain 1977..

Pápa

Nuair a fuair an Pápa Eoin Pól II bás ar an 2 Aibreán 2005 toghadh Ratzinger ina Phápa sa chomhthionól cairdinéal ar an 19 Aibreán 2005. Ar an 24 Aibreán 2005, ceiliúradh Aifreann Insealbhaithe Pápaigh. Bhí Benedict 78 nuair a rinneadh Pápa de i ndiaidh Eoin Pól II.

Coimeádach ab ea é. Foilsíodh a chéad imlitir Deus Caritas Est i Mí Eanáir 2006.

Ar 7 Iúil 2007, d'fhógair sé sa Mhoto Proprio Summorum Pontificum go raibh ceadúnas leathan do chléir Chaitliceach an Aifreann Laidineach a léamh.

2005

Scannail

Is dócha gurb iad na hoilbhéimeanna faoi dhrochúsáid ghnéasach leanaí is mó a chuir míghnaoi ar an tréimhse a chaith Benedict mar phápa.^[4] Thosaigh na hoilbhéimeanna seo ag teacht chun solais le linn aimsir Eoin Pól II, ach chuaigh an scéal in olcas nuair a bhí Beinidict i mbun. Tháinig mí-úsáid chun solais i Meiriceá, in Éirinn, san Ostair, sa Bheilg, agus sa Ghearmáin. Deirtear gur chuir na scéalta seo isteach go mór ar Bheinidict, agus is cinnte gur suaitheadh an Eaglais dá dheasca seo.

Sna 2020idí, cáineadh Ratzinger féin as a neamhghníomhaíocht maidir le cásanna mí-úsáide gnéis ar leanaí ina dheoise nuair a bhí sé ina easpag.^[3]

VEID

Thóg Benedict XVI conspóid sa bhliain 2009 nuair labhair sé ar cheist an VEID (HIV) san Afraic agus dúirt gur in olcas a rachadh an fhadhb dá dtabharfaí coiscíní do na daoine.

Ar scor agus bás

2007

I bhFeabhra na bliana 2013 d'fhógair Beinidict go raibh sé le héirí as an bpápacht, an chéad phápa le déanamh amhlaidh le 600 bliain. D'éirigh sé as an bpápacht ar 28 Feabhra 2013.^[5] Luaigh Benedict ag an am go raibh a shláinte ag dul i léig.

Tar éis dó éirí as, ghlac Benedict an teideal 'Pápa emeritus', agus lean sé ag caitheamh casóg bhán thraidisiúnta an Pápa, agus bhí cónaí air sa Vatacáin ag mainistir Mater Ecclesiae (i gcodarsnacht leis sin, bhí sé 'tugtha le fios' ag Proinsias go nglacfadh sé an teideal 'Easpag emeritus na Róimhe', go mairfeadh sé go ciúin lasmuigh den Vatacáin, agus go seachnódh sé róbaí bána an phápa).^[6]

D'éag Beinidict 31 Nollaig 2022, in aois 95 dó. Dúirt an Pápa Proinsias gur searbhónta dílis an tSoiscéil agus na hEaglaise a bhí ann. Dúirt an tÚachtaráin Mícheál D O hUiginn: ‘.... cuimhneofar air as a chuid iarrachtaí gan staonadh chun treo coiteann a aimsiú chun síocháin agus dea-thoil a chur chun cinn ar fud an domhain, lena n-áirítear leas seasta sa tsíocháin i dTuaisceart Éireann.’^[7]

Bhí milliún duine i láthair ag sochraid an Phápa Eoin Pól II in 2005, idir uaisleacht agus choitiantacht, ach ní raibh an oiread gnaoi ag na daoine ar Bheinidict.^[2] Bhí na mílte duine ag Aifreann Éagnairce an Phápa Beinidict ar 5 Eanáir 2023. Bhí 124 cairdinéal, 200 easpag agus 3,700 sagart páirteach sa searmanas chomh maith.^[8]

Léigh Mary Maguire as Leitir Ceanainn, Co Dún na nGall, an Dara Léacht, sliocht as Céad Litir Naomh Peadar ag an Aifreann i gCearnóg Pheadair. Iarradh uirthi Léacht a léamh mar gheall ar an obair thréadach a dhéanann sí i bParóiste Caidrealta Leitir Ceanainn, suíomh Ardeaglais Naomh Adhamhnán.^[9]

Cuireadh Benedict i dtuama san uaimh faoin mBaisleac Pheadair. Cuireadh leis sa chónra chomh maith cáipéis i Laidin ar a bhfuil cur síos ar chuid de na heachtraí is suntasaí a tharla le linn a phápachta. Deir an cháipéis gur “throid sé go diongbháilte” chun deireadh a chur leis an mí-úsáid ghnéis san Eaglais.^[1]

Féach freisin

• Pápa Eoin Pól II
• Pápa Proinsias

Tagairtí

1. Tuairisc. "Ómós léirithe ag na mílte do Benedict agus é curtha i mBaisleac Pheadair" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2023-01-05.
2. Nuacht RTÉ (2023-01-02). "Corp an Phápa Emeritus Beinidict ina luí faoi ghradam stáit" (as ga-IE). 
3. Conradh na Gaeilge Londain, (7 Eanáir 2023). "Nuacht Mhall (podcast, Maigh Eo)" (ga-IE). Listen Notes. Dáta rochtana: 2023-01-17.
4. "Benedict XVI agus An Eaglais Chaitliceach" (ga). Beo!. Dáta rochtana: 2019-07-19.
5. "Resignation of Pope Benedict XVI" (as en) (2022-12-31). Wikipedia. 
6. "Le bás Benedict, tá seans go rachaidh an Pápa Proinsias ar scor" (ga-IE) (2023-01-01). Dáta rochtana: 2023-01-02.
7. Garreth Murphy (2022-12-31). "Tá an t-iar-Phápa Benedict XVI, a bhí 95 bliain d’aois, bás" (ga-IE). Dáta rochtana: 2022-12-31.
8. Nuacht RTÉ (2023-01-05). "An Pápa Emeritus Beinidict XVI curtha i mBaisleac Pheadair" (as ga). 
9. Nuacht RTÉ, Ciarán Lenoach (2023-01-05). "Sochraid Bheinidict: bean as Dún na nGall a léigh an Dara Léacht" (as ga-IE).