Máire Mhic Giolla Íosa

Máire Mhic Giolla Íosa
	;
Ainm sa teanga dhúchais	(ga) Máire Pádraigín Bean Mhic Ghiolla Íosa; (en) Mary Patricia McAleese
Beathaisnéis
Breith	27 Meitheamh 1951 ; 73 bliana d'aois; Béal Feirste, Northern Ireland
8 Uachtarán na hÉireann
	11 Samhain 1997 – 10 Samhain 2011 ; ← Máire Mhic Róibín – Mícheál D. Ó hUiginn →
Chancellor (en) Ollscoil Átha Cliath
Faisnéis phearsanta
Reiligiún	An Eaglais Chaitliceach Rómhánach
Scoil a d'fhreastail sé/sí	Ollscoil na Banríona, Béal Feirste
Gníomhaíocht
Gairm	polaiteoir, múinteoir ollscoile, scríbhneoir, iriseoir, abhcóide
Fostóir	Ollscoil na Banríona, Béal Feirste
Ball de pháirtí polaitíochta	Fianna Fáil (–1997)
Teangacha	Béarla
Teaghlach
Céile	Martin McAleese (1976–)
	Gradam a fuarthas (2017) honorary Fellow of the Learned Society of Wales (en) ; (2012) comhalta de Chumann Ríoga Dhún Éideann; (21 Márta 2011) Golden Key of Madrid (en) ; (2010) dochtúireacht oinigh ó Ollscoil Fordham; (2007) dochtúireacht oinigh ó Ollscoil Otago; (2004) dochtúireacht oinigh ó Ollscoil na Sile; (2003) honorary doctor of the Harbin Institute of Technology (en) ;
	Síniú

Ba í Máire Pádraigín Mhic Giolla Íosa nó Mary McAleese (27 Meitheamh 1951 i mBéal Feirste a rugadh í) ina ochtú hUachtarán ar Éirinn ó 1997 go 2011.^[1]

Saol

Saolaíodh Máire Pádraigín Ní Lionnacháin in Ard Eoin i mBéal Feirste ar an 27 Meitheamh, 1951, an duine is sine de naonúr clainne: ba í an chéad uachtarán a rugadh agus a tógadh i dTuaisceart Éireann. Is Caitliceach í. Bhí na Trioblóidí faoi lán seoil agus í ag fás aníos, agus chuir dílseoirí iachall ar mhuintir Uí Lionnacháin ceantar Ard Eoin a fhágáil.

Bhain Máire céim le dlí amach ó Ollscoil na Ríona i mBéal Feirste sa bhliain 1973 agus glaodh chun Barra Thuaisceart Éireann í sa bhliain 1974. Sa bhliain 1975, ceapadh í mar Ollamh Reid le Dlí Coiriúil, Coireolaíocht agus Pionóseolaíocht i gColáiste na Tríonóide i mBaile Átha Cliath. Sa bhliain 1976 phós sí an Dr. Máirtín Mac Giolla Íosa, cuntasóir agus fiaclóir. Tá triúr clainne orthu, Emma, a rugadh sa bhliain 1982 agus cúpla, Justin agus SaraMai, a rugadh sa bhliain 1985.

D'fhill sí ar Ollscoil na Ríona sa bhliain 1987 nuair a ceapadh í mar Stiúrthóir ar Institiúid an Léinn Dlí Ghairmiúil. Bhí sí ina hiarrthóir d'Fhianna Fáil in olltoghchán 1987, ach níor toghadh í. Sa bhliain 1994, ceapadh í mar an chéad Leas-Seansailéir Cúnta mná riamh ar Ollscoil na Ríona Béal Feirste.

D'oibrigh sí mar iriseoir cúrsaí reatha agus mar láithreoir raidió agus teilifíse le Radio Teilifís Éireann.

Uachtarán

Sa bhliain 1997 bhuail Máire Mhic Giolla Íosa iar-Thaoiseach Ailbhe Mac Raghnaill agus roghnaíodh mar iarrthóir Fhianna Fáil don Uachtaránacht í. Toghadh í mar uachtarán sa bhliain 1997. Ar 11 Samhain insealbhaíodh Máire Mhic Giolla Íosa mar ochtú Uachtarán na hÉireann. Tháinig sí i gcomharbas ar Mháire Mhic Roibín. "Droichid a thógáil" an téama a bhain lena huachtaránacht dar léi.

Átoghadh Máire Mhic Giolla Íosa ar an 1 Deireadh Fómhair 2004: ba í an t-aon iarrthóir a bhí ainmnithe go bailí.

Postanna eile

Stiúrthóir Cainéal Teilifíse Channel 4.
Stiúrthóir, Northern Ireland Electricity.
Stiúrthóir, Royal Group of Hospitals Trust.
Toscaire chuig Comhdháil an Tí Bháin i 1995 ar Thrádáil agus Infheistíocht in Éirinn agus an Chomhdháil leantach i bPittsburgh i 1996.
Comhalta de thoscaireacht na hEaglaise Caitlicí i 1996 chuig Coimisiún an Tuaiscirt ar Pharáideanna Conspóideacha.
Comhalta de Thoscaireacht Easpagach na hEaglaise Caitlicí chuig Fóram Nua-Éireann i 1984.
Comhalta bunaidh de Choimisiún na hÉireann um Príosúnaigh Thar Lear.

Leabharliosta

Máire Mhic Giolla Íosa: Beathaisnéis, Ray Mac Mánais. (aistrithe go Béarla mar The Road From Ardoyne: The Making Of A President')
Mary McAleese-The Outsider: An Unauthorised Biography, Justine McCarthy, Dublin, Blackwater Press, 1999
First citizen: Mary McAleese and the Irish Presidency, Patsy McGarry, Dublin, O'Brien Press, 2008