Is baile i gContae Lú é Droichead Átha[1] 
Fuaimniú, atá suite ar chósta thoir na Éireann, 56km ó thuaidh ón bpríomhchathair Baile Átha Cliath.
Stair
Sa bhliain 1649, chuir Oilibhéar Cromail baile Dhroichead Átha faoi léigear. Ní raibh na ríogaithe sásta géilleadh do na maolchinn. Bhí garastún Dhroichead Átha faoi cheannas Arthur Aston, Caitliceach ridiriúil.
I ndiaidh ocht lá, ar an 11 Meán Fómhair 1649, gabhadh an bhaile, tar éis ionsaí fíochmhar le gunnaí móra.
Rinne na parlaiminteoirí sléacht iomlán, sléacht gan trua gan taise ar na ríogaithe. Is cosúil go raibh timpeall 2,700 saighdiúir ríogaí ann ar dtús.[2] Mharaigh na parlaiminteoirí b'fhéidir cúpla céad duine ... nó fiú suas le 3,500 duine, níl a fhios againn. Ach dúirt Cromail féin gur tharla sléacht as éadan.[3][4]
Iompar, cumarsáid agus taitneamhachtaí
Iarnród
D’fhreastail an Iarnród ar an bhaile mór Dhroichead Átha ar dtús ar iarnród ó Bhaile Átha Cliath ar an 25 Bealtaine 1844. Osclaíodh an stáisiún atá ann inniu tar éis an tarbhealach mór trasna Abhainn na Bóinne a chríochnú i 1855.
Sa bhliain 1850, rinneadh Droichead Átha mar acomhal na líne brainse go dtí an Uaimh agus an Seanchaisleán, ach tháinig deireadh leis an tseirbhís paisinéirí seo i 1958.[5][6][7]
Athainmníodh stáisiún Dhroichead Átha mar "MacBride" i 1966.
Ritheann an stáisiún traenacha díreacha anois ar an tseirbhís “Enterprise” ó thuaidh go Dún Dealgan, an tIúr, Port an Dúnain, Lios na gCearrbhach agus Bhéal Feirste, freisin ó dheas go Baile Átha Cliath.
Ceanglaíonn réimse leathan seirbhísí “Commuter” Iarnród Éireann ó Dhroichead Átha le Baile Brigín, Mullach Íde, Acomhal Bhinn Éadair, Stáisiún Uí Chonghaile, Sráid na Teamhrach, Stáisiún na bPiarsach, Dún Laoghaire, Bré, na Clocha Liatha, Cill Mhantáin agus Loch Garman.[8]
Seirbhísí Bus
Tá Droichead Átha ar cheann de na bailte neamhchoitianta a bhfuil stáisiún bus iarbhír ann. Tá stad Bus Éireann 135951 suite ar an Bhóthar Dún Uabhair i lár Dhroichead Átha. Nascann a sheirbhísí Droichead Átha le Lú, An Mhí, Baile Átha Cliath, Muineachán, Gaillimh.[9][10]
Freastalaíonn cuideachtaí mar "Matthews Coach Hire" agus cóistí príobháideacha eile ar Dhroichead Átha freisin.[11]
Spórt
Tá go leor foirne spóirt iontacha i nDroichead Átha. Is í Drogheda United FC an fhoireann spóirt leis an próifíl is airde i nDroichead Átha. Bhuaigh foireann peile (sacair), an Corn FAI den chéad uair i 2005. Bhuaigh an club Corn Setanta i 2006, agus Sraith na hÉireann den chéad uair i 2007. Bunaithe i 1919 ba chlub neamh-sraithe iad Drogheda United ar feadh a mblianta tosaigh go léir ach ar an Satharn 22 Meitheamh 1963, chuir Club eile i nDroichead Átha - Drogheda F.C. (a bunaíodh i 1962)Toghadh do Shraith na hÉireann nuair a leathnaíodh an tsraith chun dhá fhoireann déag seachas deich gcinn a áireamh. Tugadh ardú céime dóibh le déanaí go príomh-roinn 2021 Sraith na hÉireann ar oíche stairiúil ag sárú Caninteely FC tar éis 2 chúil déanach ó James Brown agus Luke Heeney.[12][13][14]
I Rugbaí, is é Boyne RFC an fhoireann áitiúil. Cruthaíodh é i 1997 tar éis a cónascaim an dá club rathúil ón am Delvin RFC agus RFC Dhroichead Átha. D'imir siad a gcéad chluiche mar chlub i gcoinne Skerries RFC i mBaile Bhriain. D’imir Boyne den chéad uair i Roinn 1 de Shraith Laighean, sa séasúr 1997/98, i gcoinne Chill Chainnigh R.F.C. sa Shamrock Lodge ina chéad chluiche iomaíoch.[15]
Tá cúig chlub de Chumann Lúthchleas Gael i nDroichead Átha: Gormaithe Baile Nua C.L.G[16], Wolfe Tones GFC[17], O'Raghallaigh's GFC[18], Oliver Plunket's GFC[19], and St. Nicholas's GFC[20]
Áiteanna Spéisiúla
Is baile ársa é Droichead Átha le ardú tionscal turasóireachta ann. Tá suíomh Oidhreachta Domhanda UNESCO aige, Brú na Bóinne, atá suite 8 gciliméadar (5.0 míle) siar ó lár an bhaile. I measc na suíomhanna turasóireachta eile sa cheantar tá:
- Ráth Millmount agus músaem[21]
- Geata barbican Gheata Naomh Laurence c. 1300í[22]
- Baile cónaithe John Jameson (Níl sé oscailte don phobal), agus rian drioglainne Jameson de thithe meilte ar an mbaile.
- Scoil Éamonn Ceannt (CBS Naomh Seosamh roimhe seo ag feidhmiú anois mar "Scholars Hotel")
- Teach agus gairdín Beaulieu
- Mainistir Mellifont
- Conair dúlra agus coillte Halla Townley
- Gairdín Banphrionsa Grace Rose i bPáirc Naomh Dominic
- Eaglais Chaitliceach Rómhánach Naomh Peadar, ina bhfuil scrín de Oliver Plunkett
- Séipéal Eaglais na hÉireann Naomh Peadar, ar Chnoc Pheadair
- Gailearaí Highlanes
- Stiúideo Harry Clarke Eaglais Augustinian 'The Passion Window'
Féach freisin
Gailearaí
Tagairtí
 | Is síol faoi thíreolaíocht na hÉireann é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid.
Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |
