کلاه

مجموعه‌ای از کلاه‌ها در سده‌های ۱۸ و ۱۹ میلادی

کُلاه به گونه‌ای سرگیر گفته می‌شود که بر سر می‌گذارند. کلاه می‌تواند به خاطر محافظت، ایمنی، البسه پرسنلی، مد و علت‌های دینی و فرهنگی مورد استفاده قرار گیرد. در گذشته کلاه نشان‌دهنده پایگاه اجتماعی فرد بوده‌است. کلاه در استفاده نظامی می‌تواند نشان‌دهنده ملیت، شاخهٔ فعالیت، درجه یا هنگ باشد.

تاریخچه

در کتب تاریخی و داستان‌ها و به ویژه شاهنامه فردوسی تصاویری رزمی دیده می‌شود که نمایانگر فرم پوشش سلحشوران داستان است و ایرانیان قدیم به پوشیدن آن آشنا بوده‌اند یا آنکه در دیواره‌های کاخ‌های تخت جمشید و اکباتان فرم لباس سربازان و جنگجویان و سلاطین آن زمان دیده می‌شود که نشانه تاریخ لباس در ایران است. پوشیدن لباس سلاطین افشار، قاجار و ساسانیان که نشانگر تحول لباس است از این نمونه می‌باشد. به عنوان مثال در دوره قاجاریه مردم متعمم و عبا به دوش بودند و کسبه عمامه سفیدی داشتند که بنا به دستور سراج الملک حاکم اصفهان دستور داده شد در آن شهر علما عمامه سفید داشته باشند و کسبه عمامه زرد رنگ و شیر و شکری داشته باشند که هنوز هم گاه گاه در شهرستان‌ها دیده می‌شود.

عکس از یک مشاور مد با کلاه در یک سالن آرایش در شهر مشهد
یک مشاور مد با کلاه در یک سالن آرایش در شهر مشهد

مردان ایرانی تا قبل از ظهور اسلام اغلب کلاه برسر می‌گذاشتند و بعد از اسلام عمامه را به کلاه ترجیح دادند. در زمان صفویه که شاهان صفوی اصرار داشتند خود را از طبقه سادات و معتقد به مذهب شیعه معرفی نمایند استفاده از عمامه سبز در میان عده زیادی از مردان رواج یافت. شاهان و درباریان آن دوره از عمامه سبز با تاج و جقه‌ای از جواهر که در قسمت جلو آن نصب می‌شده‌استفاده می‌کردند و علما و برخی از معمرین (پیران) عمامه‌های سبز بدون تزیین بر سر می‌گذاشتند. در دوره افشاریه و زندیه بجای عمامه از عرقچین و شال ترمه‌ای که به دور آن پیچیده می‌شد استفاده می‌کردند؛ و این رویه در دوره قاجاریه ادامه داشت و شاهان قاجار مانند ناصرالدین شاه مخالفتی با آن نشان نمی‌دادند و شال و کلاه نیز جزو لباس مردان ایرانی درآمد و بعداً به تدریج شال را رها کردند و فقط کلاه به سر گذاشتند. کلاه در عشایر ایران انواع و اقسامی داشته، به خصوص که تابع سنت محل آن‌ها می‌باشد.

کلاه بختیاری و کلاه قشقایی که مخصوص ایلات و عشایر جنوب ایران است شهرتی خاص دارد و بعداً ایرانیان در دوران سلطنت پهلوی در ایران به کلاه‌هایی که مشتق از البسه اروپایی می‌شد انس گرفتند و کلاه پهلوی از زمره کلاه‌های دوره شاهان سلسله پهلوی می‌باشد.

کلاه به عنوان لباسی برای سر در دو فصل زمستان و تابستان از قدیم العیام استفاده می‌شده‌است. در دوره قاجاریه و قبل از آن سر برهنگی مرد علاوه بر آنکه نشانه بی‌ادبی و بی وقاری بود به روایت معلوم و مجهول، عوام معتقد بودند سر برهنگی موجب فقر و بی آبرویی و دیوانگی و اختلال حواس می‌شود و به همین دلایل پوشیدن کلاه از حالت یک عادت خارج شده و به صورت ضرورتی اجتناب ناپذیر درآمده بود تا جاییکه مردان در شب به هنگام خواب عرقچین بر سر می‌گذاشتند و روزها نیز معمولاً در زیر کلاه عرقچین بر سر داشتند.

طبقات مختلف اجتماع شکل کلاهشان از دیگران متمایز بود و مردمان متمکن و اشخاصی که قدرت مالی داشتند سعی می‌کردند جنس و اندازه و شکل کلاهشان از دیگران متمایز باشد و رقابت رواج داشت.

در دوران سلطنت محمد علی شاه قاجار از طرفی به منظور صرفه جویی در هزینه‌ها از مواردی مایه مسخره و استهزاء می‌شد مقرر گردید کلاه‌هایی که طولشان به نیم ذرع یا سه چارک و به عبارت دیگر ۵۲ سانتی‌متر تا ۷۵ سانتی‌متر می‌رسد کوتاه شود. چنانچه میرزا عباس فروغی شاعر آن زمان سروده:[۱]

کلاه سرو قدان بس که سر بلندی کردبه حکم شاه جهان کرده‌اند کوتاهش

انواع کلاه‌ها

کلاه گیلیا

کلاه‌های ایمنی

کلاه‌های نظامی

کلاه‌های فرهنگی

کلاه‌های دینی و مذهبی

متفرقه

جستارهای وابسته

منابع

  1. فرزان، ناصر (۱۳۸۴). تاریخ تحول هنر و صنعت رنگ در ایران وجهان. تهران.


Read other articles:

هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (مارس 2022) بويان ماركوسكي معلومات شخصية الميلاد 8 أغسطس 1983 (40 سنة)[1][2]  إسكوبية  الطول 1.87 م (6 قدم 1 1⁄2 بوصة) مركز اللعب مدافع الجنسية مقدونيا الشما

 

Di Telinga dan di MatakuAlbum studio karya CaffeineDirilis5 Januari 2003Direkam2002GenrePop, RockDurasi41:10LabelMetrotama RecordsKronologi Caffeine Yang Tak Terlupakan(2002)Yang Tak Terlupakan2002 Di Telinga dan di Mataku(2003) The Best of Caffeine(2004)The Best of Caffeine2004 Di Telinga dan di Mataku adalah sebuah album musik ketiga karya Caffeine. Dirilis pada tahun 2003 berisi 10 buah lagu dengan tiga singel, yaitu Yang Tak Pernah, Bayangkan dan Di Sini Untukmu. Daftar lagu No.JudulD...

 

حوذيفرع من transportation occupation (en) drivers of animal-drawn vehicles and machinery (en) [1] النوع occupation group according to ISCO-08 (en) المجال coach (en) تعديل - تعديل مصدري - تعديل ويكي بيانات حوذي، بوسطن 1902 حوذي روسي، قبل عام 1917 - يشير حزامه إلى ثروة سيده. الحُوْذِيّ[2] (بالإنجليزية: Coachman)‏ هو مَن يقودُ عربةً تجرُّها ...

Industry of Croatia Čakovec-East Industrial Zone, Međimurje County, northern Croatia, with factories and facilities for processing poultry, production of textile garments, for processing cereals, aluminium casts, etc. Main industries Machinery and equipment, shipbuilding, petrochemicals, electricity, electronics, wood industry and furniture, pharmaceuticals, food and beverages, cement and construction, chemical and plastics industry, textiles, footwear and leather production Industrial grow...

 

Народний ансамбль танцю «Віночок» — хореографічний колектив народного танцю міського Палацу культури м. Олександрія, Кіровоградської області. Зміст 1 Історія 2 Нагороди 3 Примітки 4 Джерела Історія Історія колективу почалася у 1963 році. Саме тоді у будинку культури елект...

 

Pengadilan Internasional untuk Hukum LautTribunal international dudroit de la mercode: fr is deprecated   (Prancis) Logo resmi Biru tua: Negara dengan hakim di ITLOSHijau tua: Negara dengan warga yang pernah menjadi hakim ITLOSHijau muda: Negara UNCLOS lainnya Markas Hamburg, JermanBahasaBahasa InggrisBahasa PrancisHakim dari21 negaraPemimpin• Presiden Jin-Hyun Paik• Wakil Presiden David Joseph Attard Pendirian• UNCLOS ditetapkan 10 Desember 1982• UNCLOS ...

Early 1st century CE King of Anuradhapura Mahadathika MahanagaKing of AnuradhapuraReign9 – 21 CEPredecessorBhatikabhaya AbhayaSuccessorAmandagamani AbhayaIssueAmandagamani AbhayaKanirajanu TissaDynastyHouse of VijayaReligionTheravāda Buddhism Mahadathika Mahanaga was King of Anuradhapura in the 1st century CE. His reign lasted from 9 CE to 21 CE. He succeeded his brother, Bhatikabhaya Abhaya as King of Anuradhapura and was succeeded by his son, Amandagamani Abhaya. See also List of Sri Lan...

 

Segunda guerra entre unitarios y federales en el interior Parte de Guerras civiles argentinas Mapa de la actual Argentina de 1846Fecha 1 de diciembre de 1828-4 de noviembre de 1831Lugar Actual territorio de la ArgentinaResultado Victoria federalConsecuencias Federales dominan toda la Confederación Argentina hasta 1839 Inicio de la Época de RosasBeligerantes Federales Liga del Litoral (desde 1831) Unitarios Liga del Interior (desde 1830) Comandantes Juan Manuel de RosasManuel Dorrego Ju...

 

Luther pada 1533 karya Lucas Cranach Tua Bagian dari seri tentangGereja LutheranMawar Luther Concordia Pengakuan Iman Rasuli Pengakuan Iman Nicea Pengakuan Iman Atanasius Pengakuan Iman Augsburg Apologia Pengakuan Iman Augsburg Katekismus Besar Katekismus Kecil Pokok-Pokok Iman Schmalkalden Risalah Tentang Kewenangan dan Keutamaan Paus Rumusan Concordia Teologi Teologi Martin Luther Pembenaran Hukum dan Injil Sola gratia Sola scriptura Kristologi Pengudusan Dua Kerajaan Katolisitas Dua Macam ...

Campo de Marte redirects here. For the equestrian venue in Mexico City, see Campo Marte. For other uses, see Campo Marte (disambiguation). AirportCampo de Marte AirportAeroporto Campo de MarteIATA: RTEICAO: SBMTSummaryAirport typePublic/MilitaryOperator Infraero (1979–2022) Pax Aeroportos (2022–present) ServesSão PauloOpenedJuly 26, 1929; 94 years ago (1929-07-26)Time zoneBRT (UTC−03:00)Elevation AMSL722 m / 2,368 ftCoordinates23°30′24″S 046°38′...

 

Election 1998 United States Senate election in Florida ← 1992 November 3, 1998 2004 →   Nominee Bob Graham Charlie Crist Party Democratic Republican Popular vote 2,436,407 1,463,755 Percentage 62.47% 37.53% County results Precinct resultsGraham:      50–60%      60–70%      70–80%      80–90%      >90%Crist:    &...

 

Village and civil parish in the East Lindsey district of Lincolnshire, England Human settlement in EnglandTetfordSt Mary's Church, TetfordTetfordLocation within LincolnshirePopulation464 (including Salmonby, 2011)[1]OS grid referenceTF3374• London120 mi (190 km) SCivil parishTetfordDistrictEast LindseyShire countyLincolnshireRegionEast MidlandsCountryEnglandSovereign stateUnited KingdomPost townHORNCASTLEPostcode districtLN9Dialling&...

Group of the Batak people in Indonesia For the Toba ethnic group from South America, see Kom people (South America). Toba Batak people ᯅᯖᯂ᯲ ᯖᯬᯅ Batak TobaToba Batak traditional clothesTotal population+ 4,100,000 (2020)Regions with significant populations Indonesia:North Sumatra: Toba Samosir Regency, Samosir Regency, Humbang Hasundutan Regency, Sibolga, Pematang Siantar, Medan, Dairi, Deli Serdang, and the surrounding areas = 3,000,000 Outside North Sumatera: Riau, Batam, J...

 

Cet article est une ébauche concernant une rencontre de football, l’Allemagne et les Pays-Bas. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les recommandations des projets correspondants. Finale de la Coupe du monde de football de 1974 L'Allemand Gerd Müller (à l'extrême gauche) regarde le Néerlandais Johan Cruijff (au centre) passant ses coéquipiers Berti Vogts (le deuxième à gauche) et Uli Hoeness (à droite) pendant le match. Contexte Compétit...

 

Soviet space probe launched in 1971, consisting of a Mars orbiter and lander Mars 3Mars 3 OrbiterMission typeorbiter and landerOperator Soviet UnionCOSPAR IDOrbiter: 1971-049ALander: 1971-049CSATCAT no.Orbiter: 5252Lander: 5667Mission durationOrbiter: 452 days Spacecraft propertiesLaunch massCombined: 4,650 kg (10,250 lb)Orbiter: 3,440 kg (7,580 lb)Lander: 1,210 kg (2,670 lb)[1] Start of missionLaunch date15:26:30, May 28, 1971 ...

Airport in Bhubaneswar, Odisha, India BBI Airport redirects here. For the German airport formerly abbreviated/titled as BBI (Berlin Brandenburg International), see Berlin Brandenburg Airport. Biju Patnaik AirportIATA: BBIICAO: VEBSSummaryAirport typePublicOwner/OperatorAirports Authority of IndiaServesBhubaneswarLocationBhubaneswar, Odisha, IndiaOpened17 July 1962; 61 years ago (1962-07-17)Hub forIndiaOne AirElevation AMSL42 m / 138 ftCoordinates20°14′40″...

 

Trade union centre in England and WalesFor other uses, see Trades Union Congress (disambiguation). Trades Union CongressAbbreviationTUCFounded1868 at Mechanics' Institute, ManchesterHeadquartersCongress House,London, WC1LocationEngland and WalesMembers 5.5 million (2022)General SecretaryPaul NowakAffiliationsITUCWebsitewww.tuc.org.uk Part of a series onSocialism inthe United Kingdom Ideologies Agrarian socialism Bennism Black radical tradition Chartism Christian socialism Corbynism Democratic...

 

Public school in Mandeville, LA, United StatesMandeville High SchoolAddress1 Skipper DriveMandeville, LA 70471United StatesCoordinates30°22′53″N 90°06′05″W / 30.3813°N 90.1015°W / 30.3813; -90.1015InformationTypePublicMottoWhere there's a will, there's a way.Established1921School districtSt. Tammany Parish Public SchoolsPrincipalChristian MonsonTeaching staff96.54 (FTE)[1]Grades9–12GenderCoedEnrollment2,147 (2021–22)[1]Student to teacher...

LEBC2, the Lexan bubble chamber, which had a diameter of 20 cm and was made of transparent plastic. The construction of the LExan Bubble Chamber, LEBC, was approved by the CERN Research Board on 16 November 1978.[1] Bubble chambers are similar to cloud chambers, both in application and in basic principle. A chamber is normally made by filling a large cylinder with a liquid heated to just below its boiling point. As particles enter the chamber, a piston suddenly decreases its pressure,...

 

Bronze Age culture in SicilyThapsos tomb The Thapsos Culture is defined as the civilization in ancient Sicily attested by archaeological findings of a large village located in the peninsula of Magnisi, between Augusta and Syracuse, that the Greeks called Thapsos. I believe I have demonstrated the influence, albeit in a smaller scale of Mycenaean architecture in front of burials of the islet Magnisi; here that influence affirms for the most part. - Paolo Orsi.[1] Archaeological studies...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!