سندرم کارسینومای سلول بازال نووید[۱] (انگلیسی: Nevoid basal-cell carcinoma syndrome) با به اختصار «NBCCS» که سندرم گورلین و سندرم گورلین-گولتز نیز نامیده میشود، یک اختلال ارثی نادر است که شامل نقص در چندین دستگاه بدن مانند پوست، دستگاه عصبی، چشمها، غدد درونریز و استخوانها میشود.[۲] افراد مبتلا به این بیماری مستعد ابتلا به سرطانهای مختلف هستند، از جمله یک نوع رایج و معمولاً غیر مرگبار سرطان پوست غیرملانومایی به نام کارسینوم سلول بازال (BCCs).[۳] تنها حدود ۱۰٪ از افراد مبتلا به این بیماری دچار این نوع سرطان پوست نمیشوند و اکثریت قریب به اتفاق بیماران دچار کارسینوم سلول بازال متعددی در نقاط مختلف پوست میگردند.[۳]
نام سندرم گورلین به آسیبشناس دهان و متخصص ژنتیک انسانی آمریکایی رابرت جی. گورلین اشاره دارد.[۴] رابرت دبلیو. گولتز،[۵] متخصص پوست آمریکایی (۱۹۲۳–۲۰۱۴) یکی از نویسندگان دیگر مقالهای بود که این بیماری در آن گزارش شد و به همین سبب گاهی بدان «سندرم گورلین-گولتز» میگویند.
این بیماری نخستین بار در سال ۱۹۶۰ توسط گورلین و گولتز توصیف شد،[۶] سندرم کارسینومای سلول بازال نووید یک بیماری اتوزومال غالب است که باعث ظاهر غیرعادی چهره و افزایش احتمال ابتلا به کارسینوم سلول بازال شود، نوعی سرطان پوست که به ندرت به سایر قسمتهای بدن گسترش مییابد. شیوع این بیماری ۱ مورد در هر ۵۶٬۰۰۰–۱۶۴٬۰۰۰ نفر گزارش شده است. کار اخیر در ژنتیک مولکولی نشان داده است که این بیماری ناشی از جهش در ژن PTCH1 موجود در بازوی بلند کروموزوم ۹[۷] یا ژن سوفو در بازوی بلند کروموزوم ۱۰ است،[۳] اگرچه برخی از بیماران هیچ جهش شناخته شدهای در ژنهایش ندارند. ژن PTCH1 در تنظیم تقسیم و رشد سلولی مهم است، بنابراین جهش در این ژن میتواند بر رشد تومور تأثیر بگذارد.[۳] کودکانی که ژن معیوب را از هر یک از والدین به ارث میبرند نیز به این اختلال مبتلا خواهند شد.[۸]
علائم و نشانهها
برخی یا همه موارد زیر ممکن است در فرد مبتلا به سندرم گورلین دیده شود:[۸]
کارسینومهای سلول بازال متعدد در پوست، که بیشتر در صورت، دستها یا گردن بهوجود میآیند.[۹]
کراتوسیست ادنتوژنیک: نوعی تومور خوشخیم استخوان فک است[۹] و در ۷۵ درصد بیماران دیده میشود که شایعترین یافته است. معمولاً ضایعات متعددی در فک پایین یافت میشود. این ضایعات در سنین پایین (بهطور متوسط ۱۹ سالگی) رخ میدهند.
بیشتر جراحان دهان و متخصصان پوست هستند که با این بیماری مواجه شده و آن را تشخیص میدهند. با این حال، تشخیص سندرم کارسینومای سلول بازال نووید ممکن است توسط متخصصین ژنتیک، دندانپزشکان، اُرتودنتیستها، پزشکان مراقبتهای اولیه، جراحان سرطان پوست (Mohs) و متخصصان سرطان نیز انجام شود.[۱۰]
تشخیص سندرم کارسینومای سلول بازال نووید با داشتن «دو معیار اصلی» یا «یک معیار اصلی + دو معیار فرعی» انجام میشود.[۱۱]
سایر ناهنجاریهای اسکلتی، مانند بالا بودن مادرزادی استخوان شانه یا کتف (بیماری اسپرینگل)، سینه قیفیشکل، چندانگشتی، چسبیدگی انگشتان به هم یا افزایش فاصله میان چشمها.
ناهنجاریهای رادیولوژیک، مانند پل زدن زین ترکی، ناهنجاریهای مهره ای، نقصهای شکلگیری استخوان یا شفافی شعلهایشکل در گرافی دست و پا.
فیبروم تخمدان و قلب یا مدولوبلاستوما (این دومی بهطور کلی در کودکان زیر دو سال یافت میشود).
درمان
این بیماری درمان قطعی ندارد مدیریت درمانی آن شامل انجام درمانهای حمایتی است.[۳]
↑Burgdorf W (2008). "Robert J. Gorlin (1923 – 2006).". In Löser C, Plewig G (eds.). Pantheon der Dermatologie. Heidelberg: Springer. pp. 362–366.
↑Burgdorf WH, Padilla RS, Hordinsky M (October 2014). "In memoriam: Robert W. Goltz (1923-2014)". Journal of the American Academy of Dermatology. 71 (4): e163–5. doi:10.1016/j.jaad.2014.04.057. PMID25349877.