اختلال (به انگلیسی: Disorder) در لغتنامه دهخدا، بی نظمی و آشفتگی و در فرهنگ عمید، به هم خوردگی و آشفتگی نامیده شده‌است. اختلال ممکن است به الگوهای تصادفی، غیر منظم و آشفته اشاره کند. اختلال می‌تواند موارد زیر را شامل شود:
انواع اختلال پزشکی
- اختلال دارویی: ناهنجاری یا اختلال عملکردی چند دارو با هم
- اختلال روانی:[۱] یک الگوی روانشناختی همراه با پریشانی یا ناتوانی است که در یک فرد رخ می‌دهد و جزئی از پیشرفت یا فرهنگ طبیعی نیست:
- اختلال اضطراب: اشکال مختلف ترس و اضطراب غیرطبیعی و آسیب شناختی[۲]؛
- اختلال عصبی: علائم عصبی مانند: بی‌حسی، نابینایی، فلج یا متناسب بودن، جایی که هیچ توضیحی عصبی ممکن نیست؛
- اختلال وسواس-اجباری: اختلال اضطرابی است که با رفتارهای تکراری با هدف کاهش اضطراب مشخص می‌شود؛
- اختلال شخصیت وسواسی جبری: وسواس در کمال، قوانین و سازماندهی؛
- اختلال شخصیت: الگوی ماندگار از تجربه و رفتار درونی است که به‌طور قابل توجهی از انتظارات فرهنگ فردی که آن را به نمایش می‌گذارد منحرف می‌شود.
- اختلال افسردگی: به حالت پریشانی و غم است که در تغذیه، تفریح، الگوی خواب و رفتار تأثیر می‌گذارد.[۳]
- اختلال دوقطبی
- اختلال جنسی
- اختلال فوبیا یا ترس: نوعی اختلال اضطرابی بوده که توسط وحشت زدگی یا ترس غیرمعمولی و ناگهانی ایجاد می‌شود.[۴]
تفاوت بیماری و اختلال
در حالی که اختلال (Disorder) به بی نظمی، به هم خوردگی و آشفتگی گفته می‌شود که به صورت تخصصی از کلمه بیماری (Sickness[۵] و Illness) که نوعی ناخوشی بدنی و ذهنی است، متمایز می‌شود.
درست است در برخی حالات می‌تواند بیماری و اختلال را به صورت زیر تعریف کرد و آن‌ها را به صورت کلی یکسان دید ولی از نظر تخصصی کاربردها و جایگاه‌های مختلفی دارند.
بیماری به ناهنجاری در بدن گفته می‌شود که به علت ناراحتی، اختلال عملکردی یا تنش دربیمار یا سایر افراد مرتبط با او ایجاد می‌گردد. البته باید میان بیماری و سایر حالت‌ها پزشکی مانند خستگی، ضعف، کسالت و اندوه تفاوت گذاشت. عامل ایجاد بیماری می‌تواند بیرونی (مانند باکتری، انگل، تغذیه ناکافی و…) یا درونی (مانند پرکاری تیروئید، دیابت و …) باشد.
در واقع نمی‌توان به اختلال دارویی، بیماری دارویی و به اختلال روانی، بیماری روانی گفت.
اختلال به نقل از ویکی‌پدیا انگلیسی Disorder می‌تواند در حوزه روانشناسی، قانون، علم و دانش کاربرده شود. در حالی که در فارسی هم به صورت عامیانه از ترکیب بیماری با این زمینه‌ها استفاده می‌شود. ترکیب‌های نادرست همچون: بیماری روانی و بیماری مدنی در عامیانه به کار می‌رود.
اختلال اجتماعی و قانونی
اختلال مدنی: آشفتگی‌هایی که توسط گروهی از افراد ایجاد شده‌است.
کاربرد اختلال در علوم
- اختلال کریستالوگرافی (Crystallographic disorder): قارگیری بی نظمی اتم در بلورها
- نظم و اختلال در رشته فیزیک (Order and disorder in physics)
منابع
