اقتصاد قزاقستان

اقتصاد قزاقستان

صادرات قزاقستان در سال ۲۰۱۹ میلادی
واحد پول	تنگه قزاقستان (KZT، ₸)
سال مالی	calendar year
سازمان‌های تجاری	سازمان تجارت جهانی، کشورهای مستقل مشترک‌المنافع، اتحادیه اقتصادی اوراسیا، اتحادیه گمرکی اوراسیا، سازمان همکاری اقتصادی ، سازمان همکاری شانگهای، CISFTA
گروه	کشورهای در حال توسعه[۱] Upper-middle income economy[۲]
آمارها
جمعیت	19,125,620 (آمار ۲۰۲۲.)[۳]
تولید ناخالص داخلی	US$224 billion (nominal, آمار ۲۰۲۲.)[۴] US$596 billion (PPP, 2022 est.)[۵]
رتبه	53rd (nominal, 2022) 43rd (PPP, 2022)
رشد تولید ناخالص داخلی	4.1% (2018) 4.5% (2019e) −2.6% (2020) 4.0% (2021)[۶]
سرانه تولید ناخالص داخلی	US$11,591 (nominal, آمار ۲۰۲۲.)[۴] US$30,827 (PPP, آمار ۲۰۲۲.)[۴]
رتبه سرانه تولید ناخالص داخلی	69th (nominal, ۲۰۲۲) 57th (PPP, 2022)
تولید ناخالص داخلی هر بخش	agriculture: ۴٫۷٪ industry: ۳۴٫۱٪ services: ۶۱٫۲٪ (۲۰۱۷ آمار)[۳]
تورم (CPI)	۶٫۹٪ (۲۰۲۰ آمار)[۵]
جمعیت زیر خط فقر	2.5% (2017)[۷] 8.3% on less than $5.50/day (2020f)[۸]
شاخص جینی	27.5 low (2017, World Bank)[۹]
شاخص توسعه انسانی	0.811 very high (2021)[۱۰] (56th) 0.755 high IHDI (2021)[۱۱]
نیروی کار	9,262,539 (2019)[۱۲] 67.3% employment rate (2018)[۱۳]
نیروی کار بر پایه شغل	agriculture: 18.1% industry: 20.4% services: 61.6% (2017 est.)[۳]
بی‌کاری	7.8% (2020 est.)[۵] 5% (2017 est.)[۳]
صنایع اصلی	نفت، iron ore, manganese, کروم، سرب، روی، مس، تیتانیوم، طلا، silver, phosphates, sulfur, uranium, iron and steel; tractors and other agricultural machinery, electric motors, construction materials
رتبه آسانی انجام کسب و کار	25th (very easy, 2020)[۱۴]
تجارت خارجی
صادرات	$۵۸ میلیارد (۲۰۱۹)[۱۵]
کالاهای صادراتی	نفت و فرآورده‌های نفتی، گاز طبیعی، ferrous metals, chemicals ,machinery ,grain، پشم، گوشت، زغال‌سنگ
شرکای اصلی صادرات	چین ۱۹٫۸٪  روسیه ۱۱٫۲٪  یونان ۸٫۶۳٪  بریتانیا ۷٫۵۷٪  آلمان ۷٫۱۳٪  ازبکستان ۴٫۶۱٪  کره جنوبی ۴٫۱٪  فرانسه ۳٫۸۴٪  اسپانیا ۳٫۰۴٪  ایالات متحده آمریکا ۲٫۹۸٪ (۲۰۲۱)[۱۶]
واردات	$۳۸ میلیارد (۲۰۱۹)[۱۵]
کالاهای وارداتی	machinery و equipment, metal products, foodstuffs
شرکای اصلی واردات	روسیه ۳۸٫۲٪  چین ۲۹٫۳٪  آلمان ۳٫۵۸٪  ترکیه ۲٫۷۱٪  ازبکستان ۲٫۱۶٪  لهستان ۱٫۶۶٪  کره جنوبی ۱٫۶۲٪  بلاروس ۱٫۵۸٪  ایالات متحده آمریکا ۱٫۳۸  امارات متحده عربی ۱٫۳۶٪ (۲۰۲۱)[۱۷]
سهم سرمایه‌گذاری خارجی	US$۴٫۵۸ میلیارد (آمار ۳۱ دسامبر ۲۰۱۷.)[۳]
حساب جاری	−US$۷٫۸۶ میلیارد (آمار ۲۰۲۱.)[۳]
استقراض ناخالص خارجی	$۱۹۰٫۵ میلیارد (آمار ۳۱ دسامبر ۲۰۲۰.)[۳]
امور مالی عمومی
بدهی‌های عمومی	26.6% of GDP (آمار ۲۰۲۱.)[۳]
تراز بودجه	−4.0% (of GDP) (آمار ۲۰۲۱.)[۳]
درآمدها	35.48 trillion (آمار ۲۰۲۲.)[۳]
مخارج	US$۴۴٫۲ میلیارد (آمار ۲۰۲۲.)[۳]
رتبه اعتباری
ذخایر خارجی	$۳۰٫۷۵ تریلیون (آمار ۳۱ دسامبر ۲۰۱۷.)[۳]
منبع اصلی داده‌ها: اطلاعات‌نامهٔ جهان سازمان سیا همهٔ مقدارها -مگر موردهای ذکرشده- به دلار آمریکا است

اقتصاد قزاقستان، تا حد زیادی به بخش کشاورزی متکی است. قزاقستان بیشترین تولید ناخالص داخلی و درآمد سرانه را در میان جمهوری‌های تازه استقلال یافته پساشوروی دارد و از اعضای سازمان همکاری شانگهای است.

این کشور از لحاظ منابع زیرزمینی هم بسیار غنی است، از سال ۱۹۹۳ تاکنون بیش از ۴۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی در این بخش انجام شده‌است. همچنین تخمین زده می‌شود که قزاقستان صاحب دومین منابع بزرگ در اورانیوم، کروم، روی و سرب و سومین در منگنز، چهارمین در مس و در مورد زغال سنگ، آهن و طلا نیز در بین ۱۰ کشور اول دنیا قرار می‌گیرد.^[۱۹] و همچنین یازدهمین منابع بزرگ هم در نفت و هم در گاز طبیعی را در اختیار دارد.^[۲۰]

بازرگانی

مقاصد صادرات قزاقستان, 2013

قزاقستان دارای 11 مسیر بین قاره ای از جمله مسیرهای راه آهن و جاده و بسیاری از خطوط لوله نفت و گاز است. موقعیت جغرافیایی این کشور امکان انتقال کالا از چین به اروپا را سه تا چهار برابر سریعتر از سایر مسیرها می دهد.درصد صادرات فناوری پیشرفته (به عنوان سهمی از صادرات تولیدی) از قزاقستان از تنها 4.46 درصد در سال 1995 به 37.17 درصد در سال 2014 افزایش یافته است. یکی از عوامل اصلی که باعث این رشد شد، پروژه تجاری سازی فناوری بود که توسط گروه بانک جهانی و دولت قزاقستان توسعه یافته و اجرا شد. از طریق این پروژه، 65 استارت آپ فناوری قزاقستانی بودجه و آموزش دریافت کردند که به آنها کمک کرد تا نوآوری های خود را وارد بازار کنند.^[۲۱] چین یک شریک تجاری مهم برای قزاقستان است. در اواخر مارس 2015 دو کشور 33 قرارداد به ارزش 23.6 میلیارد دلار امضا کردند.گردش مالی تجارت خارجی قزاقستان در سال 2018 بالغ بر 93.5 میلیارد دلار بوده که 19.7 درصد بیشتر از سال 2017 است. حجم صادرات در دوره گزارش 67 میلیارد دلار (+25.7 درصد) و واردات 32.5 میلیارد دلار (9.9+ درصد) بوده است.^[۲۲]دولت قزاقستان از طریق انکوباتور QazTrade از صادرکنندگان قزاقستانی که در بازارهای خارجی فعالیت می کنند پشتیبانی می کند. از سپتامبر 2019،طی این برنامه بنگاه ها را انتخاب می‌کند و به آن‌ها در جهت‌یابی بوروکراسی و اتصال به بازارهای خارجی ای که دولت اولویت می‌داند، از قبیل آلمان، ترکیه، امارات متحده عربی، ایران و چین کمک می‌کند.^[۲۳]

صنعت

کشف و استخراج نفت در مناطق غربی در کنار دریای خزر، این کشور را جزو کشورهایی با درصد رشد اقتصادی بالا در میان جمهوری‌های اتحاد شوروی سابق قرار داده‌است.

فضانوردی

پایگاه فضایی بایکونور در کشور قزاقستان قرار دارد و قدیمی‌ترین پایگاه فضایی جهان است. یوری گاگارین نخستین انسان فضانورد از این پایگاه به فضا سفر کرد. این پایگاه در دوران شوروی سابق و به خاطر موقعیت جغرافیایی مناسب در جمهوری قزاقستان ساخته شد. پس از فروپاشی شوروی، کشور روسیه این پایگاه را تا سال ۲۰۵۰ از قزاقستان اجاره کرده‌است.

جستارهای وابسته

• تنگه (واحد پول)

منابع

1. "World Economic Outlook Database, April 2019". IMF.org. International Monetary Fund. Retrieved 29 September 2019.
2. "World Bank Country and Lending Groups". datahelpdesk.worldbank.org. World Bank. Retrieved 29 September 2019.
3. "The World Factbook". CIA.gov. Central Intelligence Agency. Retrieved 12 March 2019.
4. "World Economic Outlook Database, October 2019". IMF.org. International Monetary Fund. Retrieved 3 November 2019.
5. "World Economic Outlook Database, April 2020". IMF.org. International Monetary Fund. Retrieved 20 April 2020.
6. "Global Economic Prospects, June 2020". openknowledge.worldbank.org. World Bank: 80. 8 June 2020. Retrieved 10 June 2020.
7. "Poverty headcount ratio at national poverty lines (% of population)". data.worldbank.org. World Bank. Retrieved 7 May 2019.
8. "Europe Central Asia Economic Update, Spring 2020: Fighting COVID-19". openknowledge.worldbank.org. World Bank: 53, 54. 9 April 2020. Retrieved 9 April 2020.
9. "GINI index (World Bank estimate)". data.worldbank.org. World Bank. Retrieved 7 May 2019.
10. "Human Development Index (HDI)". hdr.undp.org. HDRO (Human Development Report Office) United Nations Development Programme. Retrieved 17 November 2022.
11. "Inequality-adjusted Human Development Index (IHDI)". hdr.undp.org. HDRO (Human Development Report Office) United Nations Development Programme. Archived from the original on 12 December 2020. Retrieved 17 November 2022.
12. "Labor force, total – Kazakhstan". data.worldbank.org. World Bank. Retrieved 3 November 2019.
13. "Employment to population ratio, 15+, total (%) (modelled ILO estimate) – Kazakhstan". data.worldbank.org. World Bank. Retrieved 12 October 2019.
14. "Ease of Doing Business in Kazakhstan". Doingbusiness.org. Retrieved 24 November 2017.
15. "Kazakhstan's foreign trade turnover reaches US$96 trillion". Kazakh-TV. Archived from the original on 22 October 2022. Retrieved 22 May 2023.
16. "Export partners of Kazakhstan". The Observatory of Economic Complexity. Retrieved 19 June 2021.
17. "Import partners of Kazakhstan". The Observatory of Economic Complexity. Retrieved 19 June 2021.
18. "Sovereigns rating list". Standard & Poor's. Retrieved 26 May 2011.
19. Mineral Wealth
20. British Petroleum (BP). 2006. World Oil Production
21. "Chart: High-Tech Exports Gaining Ground in Kazakhstan". blogs.worldbank.org.
22. "Kazakhstan's foreign trade turnover rises by 19.7% in 2018". Kazinform.
23. Satubaldina, Assel. "QazTrade Launches New Program to Support Local Kazakh Exporters Reach Foreign Markets". The Astana Times.