اس‌تی‌اس-۱

اس‌تی‌اس-۱

لحظه پرتاب نخستین شاتل فضایی آمریکا طی مأموریت اس‌تی‌اس-۱ از پایگاه فضایی کندی
گونه مأموریت	پرواز آزمایشی
اپراتور	ناسا
شناسهٔ کوسپار	1981-034A
شماره ستکات	۱۲۳۹۹
مدت مأموریت	۲ روز، ۶ ساعت، ۲۰ دقیقه، ۵۳ ثانیه
مسافت طی شده	۱٬۷۲۸٬۰۰۰ کیلومتر (۱٬۰۷۴٬۰۰۰ مایل)
شمار مدارهای کامل کرده	۳۷
ویژگی‌های فضاپیما
فضاپیما	شاتل فضایی کلمبیا
خدمه
شمار خدمه	۲
اعضا	جان یانگ رابرت کریپن
آغاز مأموریت
تاریخ راه‌اندازی	12 April 1981, 12:00:03 (1981-04-12UTC12:00:03Z) UTC
سایت پرتاب	پایگاه فضایی کندی مجتمع پرتاب ۳۹ پایگاه فضایی کندی
پایان مأموریت
تاریخ فرود	۲۸ نوامبر ۲۰۲۴&#۱۶۰;(۱۹۸۱-۰۴-۱۴UTC۱۸:۲۰:۵۸Z) UTC
سایت فرود	پایگاه نیروی هوایی ادواردز، Runway ۲۳
مشخصات مداری
سامانه مرجع	Geocentric
رژیم مأموریت	مدار نزدیک زمین
حضیض gee	۲۶۶ کیلومتر (۱۶۵ مایل)
اوج gee	۲۷۱ کیلومتر (۱۶۸ مایل)
انحراف مداری	۴۰٫۳
تناوب	۸۹٫۸۸ دقیقه
مبدأ	۱۳ آوریل ۱۹۸۱
John W. Young و Robert L. Crippen برنامه شاتل‌های فضایی

اس‌تی‌اس-۱ اولین مأموریت فضایی شاتلهای ایالات متحده آمریکا بود، که در ۱۲ آوریل ۱۹۸۱ آغاز شد و در ۱۴ آوریل با بازگشت به زمین پایان یافت. در این مأموریت شاتل فضایی کلمیبا ۳۷ بار در طول مدت ۵۴٫۵ ساعت دور زمین چرخید. این اولین مأموریت فضایی آمریکا پس از عملیات مشترک آپولو-سایوز سال ۱۹۷۵ بود. اس‌تی‌اس-۱ اولین پرواز سرنشین‌دار نسل جدید فضاپیماهای آمریکا و در واقع تست گذر از اتمسفر این گونه فضاپیماها بود.^[۱]

خدمه

رده	فضانورد
فرمانده	جان یانگ (فضانورد)
خلبان	رابرت کریپن

خدمه پشتیبان

رده	فضانورد
فرمانده	جو انگل
خلبان	ریچراد ترولی

پارامترهای مأموریت

• جرم:
  • هنگام پرتاب مدارگرد: ۲۱۹٬۲۵۶ پوند (۹۹٬۴۵۳ کیلوگرم)
  • هنگام فرود مدارگرد :۱۹۵٬۴۶۶ پوند (۸۸٬۶۶۲ کیلوگرم)
  • ظرفیت ترابری دی‌اف‌آی: ۱۰٬۸۲۲ پوند (۴٬۹۰۹ کیلوگرم)
• حضیض : ۱۴۹ مایل (۲۴۰ کیلومتر)
• اوج : ۱۵۶ مایل (۲۵۱ کیلومتر)
• زاویهٔ شیب مدار:ل : ۴۰٫۳ درجه
• دوره تناوبی : ۸۹٫۴ دقیقه

نکات برجسته مأموریت

این پرتاب شاتل فضایی در ۱۲ آوریل ۱۹۸۱، دقیقاً بیست سال پس از پا گذاشتن اولین انسان به فضا، زمانی که مدارگرد کلمبیا، با دو سرنشین خود، فضانورد جان‌وی. یانگ به عنوان فرمانده و روبرت. ال. کریپن، خلبان از سکوی آ، مجموعه پرتاب ۳۹َ، در پایگاه فضایی کندی اتفاق افتاد. این پرتاب به علت مشکل زمانبندی در یکی از رایانه‌های شاتل کلمبیا ۲ روز به تأخیر افتاده بود.^[۲]

نه تنها این اولین پرتاب شاتل فضایی بود، بلکه برای اولین بار بود که راکت‌های سوخت جامد برای ارسال فضانورد به فضا در ایالات متحده استفاده می‌شدند. (توجه داشته باشید که تمامی فضانوردان ماموریت‌های آپولو و مرکوری با نیروی محرک موتور سوخت جامد سکوی پرتاب به فضا فرستاده شدند) این اولین پرواز سرنشین دار آمریکا بود که با وسیله‌ای فضانوردان را به فضا ارسال می‌کرد که بدون سرنشین آزمایش شده بود. مدارگرد اس‌تی‌اس-۱، کلمبیا، همچنین دارای بالاترین رکورد زمان صرف شده برای آماده‌سازی برای پرواز است، ۶۱۰ روز، علت آن هم تعداد زیاد کاشی‌های عایق حرارت مورد استفاده و جایگذاری آن‌ها بود.

اهداف اصلی این پرواز آزمایش امکانات اصلی شاتل بود که شامل آزمایش سیستم شاتل، صعود و نشستن امن بود. ظرفیت ترابری تنها شامل ابزار توسعهٔ پرواز (دی‌اف‌آی) می‌شد، که از تعدادی سنسور و ابزار سنجش تشکیل شده بود که کارایی و فشار وارد بر مدارگرد هنگام پرتاب، اوج‌گیری، پرواز در مدار، بازگشت و فرود را ثبت می‌کرد. همهٔ اهداف این مأموریت با موفقیت به سرانجام رسید و این امر به اثبات رسید، که شاتل‌ها وسایل مطمئنی برای پرواز به فضا هستند.

شاتل در اس‌تی‌اس به ارتفاع مداری ۱۶۶ مایل دریایی (۳۰۷ کیلومتر) رسید. ۳۷ چرخش به دور زمین، ۱٬۰۷۴٬۵۶۷ مایل (۱٬۷۲۹٬۳۴۸ کیلومتر) مسافت پیموده شده، در زمانی به طول ۲ روز، ۶ ساعت، ۲۰ دقیقه و ۵۳ ثانیه انجام شد. فزود فضاپیما در باند ۲۳ پایگاه هوایی ادواردز، کالیفرنیا در ۱۴ آوریل ۱۹۸۱ ساعت ۱۰:۲۱ به وقت محلی انجام گرفت.^[۳] کلمبیا توسط هواپیمای مخصوص حمل شاتل در ۲۸ آوریل به پایگاه فضایی کندی بازگردانده شد.

ناهنجاریهای مأموریت

اس‌تی‌اس-۱ در حال فرود در پایگاه هوایی ادواردز

اس‌تی‌اس-۱ اولین آزمایش چیزی بود، که در آن زمان یکی از پیچیده‌ترین فضاپیماهای ساخته شده بود. مشکلات زیادی وجود داشت -- ناسا از این مشکلات به عنوان ناهنجاری یاد می‌کند—علت آن نبود امکان آزمایش بعضی ابزارها بر روی سطح زمین بود. ناهنجاری‌های جلب توجه و مهم را در اینجا می‌بینیم:

• کاشی در سمت راست درب مخزن بیرونی (ای‌تی) در قسمت زیرین قرار داشت، به درستی نصب نشده بود، همین در هنگام بازگشت به زمین باعث ذوب شدن قسمتی از دستگیره درب مخزت بیرونی شد.^[۴]
• بازرسی‌های فضانوردها در مدار نشان داد، که محافظ گرمایی سیستم مانور مدارگرد بسیار آسیب دیده بود. جان یانگ همچنین گزارش داد که دو کاشی که در دماغه کار گذاشته شده بود ترک‌های بزرگی برداشته بودند.^[۵] بازرسی پس از بازگشت کلمبیا نشان داد که که فشارهای بیش از حد موشک‌های سوخت جامد بر بدنهٔ شاتل هنگام پرتاب، باعث از دست دادن ۱۶ کاشی و آسیب دیدگی ۱۴۸ دیگر شد.^[۶]
• این فشار بیش از حد باعث جابه‌جا شدن باله زیر موتورهای اصلی در پایین شاتل شد که همین ممکن بود، خرابی سیستم هیدرولیک و عدم توانایی بازگشت دوباره را در پی داشته باشد. خدمه‌های این پرواز تا مدتی بعد از فرود از این موضوع بی‌اطلاع بودند. جان یانگ می‌گوید اگر ما این موضوع را می‌دانستیم شاتل کلمبیا را به ارتفاع مطمئن می‌رساندیم و سپس از آن بیرون پریده و آن را در همان مأموریت اول منفجر می‌کردیم.^[۷]
• باب کریپن می‌گوید از هنگام پرتاب تا جدا شدن موشک‌های سوخت جامد، مواد سفید رنگی از مخزن خارجی جدا شده و بر روی پنجره‌های شاتل می‌پاشید، که احتمالاً رنگی بود که بر روی بدنهٔ محفزهٔ سوخت خارجی قرار داشت.^[۵]
• توالت در جدا کردن ادرار و مدفوع دچار مشکل شده بود.^[۸]
• آیرودینامیک‌های کلمبیا در ماخ بالا، با اعداد از پیش اندازه‌گیری شده قیل از پرواز متفاوت بود. اشتباه در اندازه‌گیری محل مرکز فشار (به خاطر محاسبه با معادلهٔ گازهای ایده‌آل به جای معادله گازهای واقعی) باعث شد، که باله‌های بدنه به جای ۸ تا ۹ درجه حدود ۱۶ درجه توسط رایانه کنترل جابه‌جا شوند و سرخردن به کنار دو برابر حد معمول باشند.^[۹]
• در طی جمع‌آوری اطلاعات سال ۲۰۰۳، جان یانگ اظهار داشت که فاصلهٔ میان کاشی‌ها باعث شده است که گازهای داغ وارد شاتل شده و ارابه‌های اصلی نشستن سمت راست را تخریب کرده و باعث ایجاد قوس در ارابه فرود شدند.^[۱۰] در گزارش موجود که بعد از پرواز وجود دارد، تنها ذکر شده است که درها دچار قوس شده‌اند و نه ارابه‌های فرود.^[۱۱]

علی رقم مشکلات فروان، اس‌تی‌اس-۱ یک مأموریت موفقیت‌آمیز بود و اطمینان به کلمبیا برای پروازهای بعدی بیشتر شد. بعد از تعدادی تغییر در شاتل و بر روی عملیات پرتاب و بازگشت به زمین، کلمبیا آمادهٔ پرواز برای ۴ مأموریت دیگر شد.

نشان مأموریت

نشان مأموریت، توسط روبرت مک‌کال ایجاد شد. در آن یک نماد از شاتل قرار گرفته بود. البته در این نماد گوشه‌های مشکی رنگ بال‌های شاتل وجود نداشت.

سالگرد

لوح یادبود یانگ-کریپن در مرکز فضایی کندی

تاریخ پرتاب اس‌تی‌اس-۱ دقیقاً با پرتاب وستوک ۱، اولین فضاپیمای با سرنشین مقارن بود. شب یوری شبی است، که در آن قرارگیری اولین انسان در فضا به یاد یوری گاگارین و پرتاب اولین شاتل فضایی جشن گرفته می‌شود.

برای ادای احترام در ۲۵مین سالگرد اولین پرواز شاتل فضایی، اتاق مدیریت پرتاب ۱ در محل کنترل ماموریت‌های فضایی در پایگاه کندی به اتاق پرتاب یانگ-کریپن تغییر نام پیدا کرد. یه یاد فضانوردانی که این مأموریت تاریخی را انجام دادند.

ناسا از این مأموریت به عنوان شجاع‌ترین پرواز تاریخ یاد می‌کند.^[۱۲]

مخزن خارجی

اس‌تی‌اس-۱ یکی از دو پروازی بود که در آن مخرن خارجی به رنگ سفید بود. در تلاش‌هایی که برای کاهش وزن شاتل انجام شد، در تمامی مأموریت از اس‌تی‌اس-۳ به بعد مخزن خارجی رنگ نشد. رنگ نزدن مخزن خارجی باعث صرفه‌جویی در وزن در حدود ۲۷۲ کیلوگرم (۶۰۰ پوند) شد،^[۱۳] و همچین به این مخزن رنگ نارنجی منحصربه‌فردی داد که به شاتل فضایی مربوط شد.

استفاده‌های فرهنگی-هنری

آهنگ «شمارش معکوس» از راش، در آلبوم ۱۹۸۲ سیگنال‌ها، دربارهٔ مأموریت اس‌تی‌اس-۱ و معرفی کلمبیا می‌باشد.^[۱۴] این ترانه به فضانوردان یانگ و کریپن و تمامی افرادی که در ناسا بودند برای همکاری و زحماتشان تقدیم شد.

درود بر کلمبیا!

دوربینهای ایمکس فیلمبرداری پرتاب، فرود، و مرکز کنترل مأموریت در طول پرواز را فیلمبرداری کردند. این فیلم ۱۹۸۲ برای اولین بار به بازار عرضه شد. بعدها دی‌وی‌دی آن نیز در برای فروش به بازار آمد.

زنگ بیدارباش

ناسا شروع سنت نواختن موسیقی برای فضانوردان را طی برنامه جمینی و اولین بار برای خدمهٔ آپولو ۱۵ آغاز کرد.^[۱۵] این آهنگ‌ها توسط اعضای خانواده یا خود فضانورد انتخاب شده و برای او در شروع روز پخش می‌شود.

روز پرواز	ترانه	هنرمند / آهنگساز
روز ۲	شلیک کلمبیا	روی مک‌کال
روز ۳	شیپور بیدارباش	هوستون دی جی هادسون و هارریگان

نگارخانه

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

جستارهای وابسته

• علوم فضایی
• سیستم حفاظت حرارتی شاتل‌های فضایی
• برنامه شاتل فضایی
• فهرست ماموریت‌های شاتل فضایی
• تاریخجه سفر انسان به فضا

پیوند به بیرون

• پرتاب اس‌تی‌اس-۱ (گوگل ویدئو)
• اس‌تی‌اس-۱ گزیدهٔ اتفاقات
• اس‌تی‌اس-۱ گزارش ناهنجاری
• خبر ان‌بی‌سی نیوز در مورد اس‌تی‌اس-۱ در یوتیوب
• Hail Columbia! در بانک اطلاعات اینترنتی فیلم‌ها (IMDb)

پانویس

1. "'Yeeeow!' and 'Doggone!' Are Shouted on Beaches as Crowds Watch Liftoff". The New York Times.
2. Stevens, William K. (April 6, 1981). "New Generation of Astronauts Poised for Shuttle Era". The New York Times. p. A1. ISSN 0362-4331. Retrieved July 14, 2020.
3. «STS-1 Overview». NASA. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ اوت ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۰-۰۸-۲۲.
4. Ehrlich Jr, C. F. Why The Wings Stay On The Space Shuttle Orbiter During First Stage Ascent (Report). AIAA.
5. STS-1 Technical Crew Debriefing, page 4-4
6. Mission Operation Report Space Shuttle Program STS-1 Postflight Report (Report). NASA. 1981. This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
7. «Cosmic log». ام‌اس‌ان‌بی‌سی. آوریل ۱۲, ۲۰۰۶. دریافت‌شده در نوامبر ۲۱, ۲۰۰۹.
8. STS-1 In-Flight Anomaly report, page 22
9. Kenneth Iliff and Mary Shafer, Space Shuttle Hypersonic Aerodynamic and Aerothermodynamic Flight Research and the Comparison to Ground Test Results, Page 5-6
10. Jeff Foust (۲۰۰۳-۰۴-۱۴). «John Young's shuttle secret». Space Review. دریافت‌شده در ۲۰۱۰-۰۸-۲۲.
11. STS-1 In-Flight Anomaly report, page 33
12. «NASA - STS-1». Nasa.gov. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ فوریه ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۱۰-۰۸-۱۲.
13. National Aeronautics and Space Administration "NASA Takes Delivery of 100th Space Shuttle External Tank." بایگانی‌شده در ۱۱ مارس ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine Press Release 99-193 16 August 1999.
14. «25 years later, JSC remembers shuttle's first flight». JSC Features. Johnson Spaceflight Center. issue 502. دریافت‌شده در 3 March 2010. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
15. «Chronology of Wakeup Calls» (PDF). NASA. ژوئن ۲۵, ۲۰۰۷. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۲۰ ژوئن ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۰۷-۰۸-۱۳.

Wikipedia contributors, "STS-1" Wikipedia, The Free Encyclopedia,http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=STS-1&oldid=399790504