مجتبی حیدرپناه (زادهٔ ۱۷ فروردین ۱۳۶۹، آباده) هنرمند کارتونیست، تصویرساز و طراح کاراکتر ایرانی است که به خاطر فعالیت‌های مطبوعاتی و همچنین جوایز بین‌المللی که کسب کرده‌است، شناخته می‌شود. اون به مدت دو ترم در دانشکده هنر و معماری دانشگاه یزد در درس خلاقیت و نقاشی دیجیتال مشغول به تدریس بود.
او که فارغ‌التحصیل رشتهٔ نقاشی دانشکده هنر دانشگاه یزد است، در یک دهه فعالیت خود توانسته‌است جوایز فستیوال‌های کارتون کشورهای ایران، آرژانتین، ایتالیا، برزیل، اسلواکی و ترکیه به دست آورد.[۱][۲]
حیدرپناه بیشتر با مجموعه کارتون‌هایی با نام عنوان «گارد ویژه» شناخته می‌شود. او در این مجموعه آثار، شخصیت افراد ملقب به گارد ویژه را در ارتباط با آثار هنری یا خود هنرمند به نمایش می‌گذارد. از این مجموعه، اثر «متفکر» در سی و هفتمین دوره جشنواره بین‌المللی آیدین دوغان، مقام سوم را به دست آورد.[۳]
همچنین اثر هنری خم‌شدن چراغ خیابان از این هنرمند، از سال ۲۰۱۹ به عنوان میم در میان کاربران اینترنت استفاده می‌شود.
زندگی شخصی
مجتبی، ششمین فرزند غلامحسین حیدرپناه، مشهور به حسین منبت‌کار، یکی استادان منبتکاریآباده است. او در دوران کودکی با مطالعهٔ هفته نامهٔ گل‌آقا با کارتون آشنا شد و به‌طور خودآموز تصویرسازی را آغاز کرد و اولین جایزهٔ کارتون خود را در سال ۱۳۸۷ از جشنواره استانی کارتون نان و هنر استان فارس دریافت کرد.[۴]
میم خم شدن چراغ خیابان
میم خم شدن چراغ خیابان، اثر هنرمند ایرانی مجتبی حیدرپناه، برای اولین بار در سال ۲۰۱۹ در اینستاگرام هنرمند منتشر شد. این تصویر دیجیتالی از چراغ خیابانی که به سوی خانه‌ای خم شده است، به سرعت توجه زیادی را جلب کرد و به یک پدیده اینترنتی تبدیل شد. طنز بصری منحصر به فرد این میم باعث شد تا کاربران زیادی آن را به اشتراک بگذارند و در وبسایت‌های مختلف ساخت و انتشار میم منتشر کنند. به این ترتیب، چراغ خیابان خم شده به نمادی از واکنش‌های غیرمنتظره و طنز سورئال تبدیل شد و جایگاه خود را در فرهنگ اینترنتی پیدا کرد.[۵][۶][۷]
فعالیت حرفه‌ای
فعالیت حرفه‌ای حیدرپناه با شروع تحصیل در رشتهٔ نقاشی در دانشکده هنر و معماری دانشگاه یزد آغاز شد.[۸] برخی از کتاب‌هایی که توسط او تصویرسازی شده‌اند توسط انتشارات هوپا،[۹]انتشارات مبتکران و نشر گاندو منتشر شده‌اند. حیدرپناه همچنین از سال ۱۳۹۸، مدیریت هنری مجموعهٔ آی‌قصه را برعهده دارد. این مجموعه قصه‌های کودکانهٔ فارسی را به صورت مستمر در پلتفرم‌های آنلاین و همچنین در نسخه‌های چاپی به صورت سراسری منتشر می‌کند.[نیازمند منبع]
حیدرپناه در این سال‌ها توانسته‌است بیش از ۵۰ جایزه ملی و بین‌المللی در رشته کارتون را کسب کند. او همچنین در حوزهٔ مطبوعات نیز فعال بوده‌است و با نشریات قانون، همشهری، شهرآرا، آفتاب یزد، جام جم، اصفهان امروز، اصفهان نیمروز، مجله طنز و کاریکاتور خط خطی همکاری داشته‌است.
ویلچر و پله‌ها - برگزیدهٔ جشنواره بین‌المللی کارتون با موضوع «تلاش» - ایران ۱۳۸۹[۱۰]
سبک و روش
می‌توان گفت حیدرپناه با تسلط به دو دنیای تصویرگری و کاریکاتور به قلمرو جدیدی وارد شده‌است. آثاری که در نگاه نخست به یک پلان منحصر می‌شوند، ولی مفاهیم هر تصویر می‌توانند تا پلان‌های بعدی در ذهن مخاطب امتداد داشته باشند. کارتون‌های حیدرپناه نسبت به آثار دیگر این حوزه، شاعرانه‌تر به نظر می‌رسند؛ شیوه‌ای که می‌توان آن را تصویرگری مفهومی نامید.[۱۱]
آثار مجتبی حیدرپناه ترکیبی است از کاریکاتور و تصویرسازی. تصاویری که شرحی نیاز ندارند چرا که مانند یک فیلم کوتاه داستانی پرمفهوم را روایت می‌کنند. تکنیک این آثار تمام دیجیتال است اما کاملاً شبیه یک اثر رنگ روغن یا اکرلیک است و هنرمند این شباهت را برای بالا بردن گویایی اثر ایجاد می‌کند. فضاهای مه‌آلود و خاکستری آثار او، بیننده را به دقت و تفکر وامی‌دارد و حسی سینمایی به آثار می‌بخشد.[۱۲]
این هنرمند کارتونسیت، در مصاحبه با سایت ایران‌کارتون، در مورد نحوهٔ اجرای آثارش می‌گوید:
«به دو شکل کار می‌کنم، هم دیجیتال و هم دستی که با اکرلیک معمولاً کار دستی‌ام را انجام می‌دهم؛ ولی بیشتر اجرای اولم به شکل دیجیتال است. با این وجود سعی می‌کنم طوری کار کنم که آثارم حس اجرای دستی را داشته باشد. به خاطر همین امکان دارد اجرای کارهایم یک تا دو روز وقت ببرد و گاهی هم از روی کار دیجیتالم اجرای دستی کار می‌کنم که البته لذتش دو برابر است.»
