شهرستان همدان شهرستان همدان با ۳٬۵۲۱ کیلومتر مربع وسعت و متوسط ارتفاع ۱٬۸۲۰ متر بالاتر از سطح دریا، نخستین قطب جمعیتی استان همدان محسوب می‌شود. این شهرستان یکی از ۱۰ شهرستان استان همدان به مرکزیت شهر همدان است. جمعیت این شهرستان بالغ بر ۶۵۱٬۸۲۰ نفر در سال ۱۳۹۵ می‌باشد و از دو بخش و ۹ دهستان تشکیل شده‌است.
شهرستان همدان با وسعتی حدود ۴٬۱۱۸ کیلومتر مربع، از خط‌الرأس رشته کوه الوند تا مرزهای شرقی استان کشیده شده‌است.
کتیبه‌های فارسی باستان به خط میخی از داریوش بزرگ و خشایارشا، گنجنامه در همدان
شرقی‌ترین نقطهٔ این شهرستان ۴۹ درجه و ۲۷ دقیقه، و غربی‌ترین آن ۴۸ درجه و ۲۰ دقیقه از نصف‌النهار گروینچ فاصله دارد و در حد فاصل ۳۴ درجه و ۳۵ دقیقه، تا ۳۵ درجه عرض شمالی واقع شده‌است.
شهرستان همدان، از شمال به شهرستان‌های فامنین و کبودراهنگ، از جنوب به تویسرکان و ملایر، از شرق به استان مرکزی و از غرب به شهرستان بهار محدود می‌شود. شهر همدان به عنوان مرکز شهرستان، با ارتفاع ۱,۸۵۰ متر، در ۲۷۱ کیلومتری جنوب غربی تهران، در کوه‌پایۀ شمالی الوند، سر راه تهران به سنندج و کرمانشاه قرار دارد.
در جنوب شهرستان همدان، ارتفاعات کوهستان الوند قرار دارد، که خط‌الرأس این ارتفاعات مرز طبیعی شهرستان‌های همدان و تویسرکان را تشکیل می‌دهد و دشت‌های همدان، قهاوند، دشت نشر و قسمتی از دشت رزن - فامنین در حد فاصل این ارتفاعات قرار گرفته‌اند.
بلندترین نقطهٔ شهرستان همدان در قلهٔ الوند با ارتفاع ۳٬۵۸۴ متر و پست‌ترین نقطهٔ آن زمین‌های «عمرآباد» با ارتفاع ۱٬۶۰۰ متر است، که محل خروج رود قره‌چای می‌باشد.
متوسط ارتفاع این شهرستان نیز از سطح دریا حدود ۱٬۸۵۰ متر است.
این شهرستان بر اساس سرشماری عمومی سال ۱۳۷۵ دارای ۵۶۳٬۴۶۶ نفر جمعیت و تراکم نسبی ۱۳۶٫۸ در هر کیلومتر می‌باشد و از چهار شهر همدان، مریانج، جورقان و قهاوند و ۲ بخش و ۹ دهستان تشکیل شده‌است.
ذکایی، پرویز. فصل نامهٔ فرهنگ مردم، ویژهٔ همدان (تهران)، ش. ۲۶ (فروردین ۱۳۸۷).
ذکایی، پرویز. «مختصری پیرامون فرهنگ عامیانهٔ همدان و گویش آن». هنر و مردم (تهران)، ش. ۱۲۶ (فروردین ۱۳۵۲).
.svg)
