شبه‌جزیره آب‌شوران

شبه‌جزیره آب‌شئرون
تصویر ماهواره‌ای از شبه‌جزیره آبشوران در سال ۲۰۱۰ میلادی
کرسی	باکو
تقسیمات اداری	فهرست باکو (شهر) سومقاییت (شهر) شهرستان آب‌شئرون (رایون)
مساحت
• کل	۲٬۱۱۰ کیلومتر مربع (۸۱۰ مایل مربع)
جمعیت  (دسامبر ۲۰۰۸)
• کل	۳.۴ میلیون
• رتبه	نخست
• تراکم	۳٬۰۷۰/کیلومتر مربع (۸۰۰۰/مایل مربع)
ملیت
• ترک	۹۶%
• دیگر	۴%
کد ایزو ۳۱۶۶	AZ-AB

شهرها و جزیره‌ها در شبه‌جزیره آبشئرون.

شبه‌جزیره آب‌شئرون شبه‌جزیره‌ای در کشور جمهوری آذربایجان است. باکو پرجمعیت‌ترین شهر این کشور و همچنین ناحیه کلان‌شهر باکو با شهرهای اقماری سومقاییت و خیردالان در این شبه‌جزیره واقع شده‌اند. [۳]

شبه‌جزیره آب‌شئرون سه شهرستان را دربر می‌گیرد که دو تا از آنها مناطق شهری (باکو و سومقاییت) و یکی از آنها از مناطق پیرامون تشکیل شده‌است. مورد سوم شهرستان آب‌شئرون نام دارد.بخشی از مردم این شهر از اصالت تات برخوردارند و پارسی زبان هستند و از مهاجران هستند و زبان خود را در^[۱][۲][۳] این سرزمین حفظ کرده اند.^{[۴][۵] [۶]}

شبه‌جزیره آب‌شئرون ۶۰ کیلومتر به سمت خاور در درون دریای خزر امتداد دارد و بیشینه پهنای آن به ۳۰ کیلومتر می‌رسد. اگرچه این شبه‌جزیره را می‌توان عملاً شرقی‌ترین امتداد رشته‌کوه قفقاز به‌شمار آورد، اما سطح آن تنها تپه‌ماهورهای کم‌ارتفاع دارد. سطح شبه‌جزیره به صورت یک دشت با فراز و نشیب‌های ملایم است که به زبانه‌ای طویل از تپه‌های ماسه‌ای ختم می‌شود. به این زبانه ماسه‌ای «شاه‌دِلی» گفته می‌شود و این محل اکنون پارک ملی آب‌شئرون نام گرفته‌است. در این بخش، چند رودخانه شبه جزیره را قطع می‌کنند و چندین دریاچه نمکی نیز در آن جای گرفته‌است.

از دیدنی‌های این شبه‌جزیره می‌توان آتشگاه باکو، کوه همیشه‌شعله‌ور یانارداغ را نام برد.^[۷] مناطق دیگر تاریخی آن عبارتند از قلعه نارداران (سده چهاردهم میلادی)، قلعه چهارگوش مردکان و دژ سده چهاردهمی در روستای رامانا.^[۸] روستای نارداران در آب‌شئرون از دیرباز محل آموزش طلبه‌های دینی شیعه بوده‌است.

آب‌وهوا

شبه‌جزیره آب‌شوران دارای آب و هوای معتدل نیمه‌خشک با تابستان‌های گرم و خشک، زمستان‌های خنک و گه‌گاه مرطوب و وزش باد شدید در تمام طول سال است. این شبه‌جزیره خشک‌ترین قسمت آذربایجان است و میزان بارش در آن تنها حدود ۲۰۰ میلی‌متر در سال می‌باشد. اکثر بارش سالانه کم‌حجم در اینجا در فصول غیر از تابستان رخ می‌دهد، اما هیچ‌یک از این فصول چندان پرباران و مرطوب نیستند. پوشش گیاهی طبیعی شبه جزیره آب‌شوران استپی خشک و نیمه‌بیابانی است. به دلیل آب و هوای نیمه‌خشک آن، کشاورزی محلی به آبیاری نیاز دارد.

اقتصاد

از آغاز دهه ۱۸۷۰ یک از نخستین تولیدات نفت در جهان در شبه‌جزیره آب‌شوران انجام شد. بخش اعظم منظره این شبه‌جزیره همچنان با دکل‌های زنگ‌زده قدیمی پوشیده شده‌است. با وجود آسیب‌های جدی زیست‌محیطی و آلودگی شدید آب‌شوران، این منطقه همچنان با باغ‌های گل و توت و انجیر خود معروف است. ساحل شمالی شبه‌جزیره وسیع‌تر است و از جاذبه‌های گردشگری محلی به‌شمار می‌آید.

منابع طبیعی

منابع طبیعی مانند نفت، آهک، شن و نمک در شبه‌جزیره وجود دارد. این شبه جزیره دارای چندین دریاچه است همچون مسازیر، خواجه‌حسن و بویوک‌شور. چندین چاه نفت قدیمی جهان در شبه‌جزیره آب‌شوران واقع شده‌است. جمهوری آذربایجان به خاطر گِل‌فشان‌های موجود در آب‌شوران در درجه اول در جهان از این نظر قرار دارد. ۴۰۰ از ۸۰۰ گل‌فشان جهان در این ناحیه واقع شده‌است.

• 
  محل شبه‌جزیره در نقشه جمهوری آذربایجان
• 
• 
  دید هوایی از آب‌شوران

مردم

بیشتر مردم این شبه‌جزیره به زبان ترکی آذربایجانی سخن می‌گویند و اقلیتی از تات‌زبانان در آنجا زندگی می‌کنند.

مخاطرات زیست محیطی

ماهی خاویار (sturgeon)

صنایع پتروشیمی و پالایش در شبه‌جزیره، تأثیرات زیست‌محیطی فراوانی در کرانه دریای کاسپین و خود دریا داشته است.

منابع

1. Late Medieval Balkan and Asia Minor Population. Josiah C. Russell. Journal of the Economic and Social History of the Orient, Vol. 3, No. 3 (Oct. , 1960), pp. 265–274
2. Estimating Population at Ancient Military Sites: The Use of Historical and Contemporary Analogy. P. Nick Kardulias. American Antiquity, Vol. 57, No. 2 (Apr. , 1992), pp. 276–287
3. J.C. Russell, Late Ancient And Medieval Population, published as vol. 48 pt. 3 of the Transactions Of The American Philosophical Society, Philadelphia, 1958.
4. H. Pilkington,"Islam in Post-Soviet Russia", Psychology Press, Nov 27, 2002. p. 27: "Among other indigenous peoples of Iranian origin were the Tats, the Talishes and the Kurds"
5. T. M. Masti︠u︡gina, Lev Perepelkin, Vitaliĭ Vi͡a︡cheslavovich Naumkin, "An Ethnic History of Russia: Pre-Revolutionary Times to the Present", Greenwood Publishing Group, 1996 . p. 80:""The Iranian Peoples (Ossetians, Tajiks, Tats, Mountain Judaists)"
6. نقشه تات‌های جمهوری آذربایجان.
7. "Absheron Peninsula - Another Side Of Baku | Baku, Azerbaijan". 2019. Lonelyplanet.Com. Accessed October 28 2019. [۱]^{[پیوند مرده]}.
8. "Baku And The Absheron | Azerbaijan.Travel". 2019. Azerbaijan.Travel. Accessed October 28 2019. [۲].

مدخل Absheron peninsula در ویکی‌پدیای انگلیسی به تاریخ ۱۹ اسفند ۱۳۹۳ ساعت ۲۰:۱۵