زبانهای آراواکی یا مایپوری یکی از خانواده‌های زبانی جهان است که در میان مردم باستانی بومی جنوب آمریکا سخن گفته می‌شود. گروه‌هایی از گویشوران این زبان‌ها به آمریکای مرکزی و جزایر آنتیل بزرگ در کارائیب و باهاما در اقیانوس اطلس مهاجرت کردند. این زبان‌ها در میان همه کشورهای آمریکای جنوبی به جز اکوادور ، اروگوئه و شیلی امروزی رایجند. این زبان بخشی از خانواده بزرگ‌تر و پیشنهادی بزرگ‌آراواکی است.
نام مایپوری توسط فیلیپو گیلیخ در سال ۱۷۸۲ پس از مشاهده زبان مایپوری در ونزوئلا ، به خانواده داده شد. یک قرن بعد نام خانواده به آراواکی که از نظر فرهنگی زبان مهم‌تری بود، تغییر نام یافت. اصطلاح آراواکی تا زمانی که استفاده از آن توسط دانشمندان آمریکای شمالی برای اطلاق به خانواده پیشنهادی گسترده‌تر بزرگ‌آراواکی گسترش یافت، روی کار بود. در آن زمان نام مایپوری دوباره برای این خانواده احیا شد.
طبقه‌بندی زبانهای مایپوری به دلیل انقراض تعداد زیادی از آن‌ها و مستندسازی‌های ضعیف، دشوار است. بسیاری از پژوهشگران در تقسیم مایپوری به شاخه‌های شمالی و جنوبی اتفاق نظر دارند، اما همه زبان‌ها را نمی‌توان در همین دو شاخه قرار داد. سه روش دسته‌بندی زیر توسط همه پذیرفته شده‌است:
زبان گاریفونا یک زبان از خانواده زبانی آراواکی است.
اگرچه تنوع زبانی زیادی در گونه‌های آراواکی یافت می‌شود اما طبق گفته آیخنوالد (۱۹۹۹) جدول‌های زیر ترکیب کلی از همخوان‌ها و واکه‌هایی است که به‌طور معمول در زبانهای آراواکی یافت می‌شوند:[ ۲]
لوکوتکا (۱۹۶۸) واژگان اساسی زیر را برای زبانهای آراواکی ذکر کرده‌است.[ ۳]
زبان
شاخه
یک
دو
سه
سر
چشم
دست
پا
Amoishe
Lorenzo
pachía
epá
mapá
yo-ói
net
n-not
Guahibo
Guahibo
kaí
nahuaxu
akuoíebi
pe-matána
pe-wánto
pi-tahúto
Churuya
Guahibo
kai
kabale
omopesiva
Guayabero
Guahibo
kayen
magneten
buán
fuʔuten
Marawan
Marawan
paxa
tsálie
mpána
pi-tiui
pi-taibi
pu-aku
Caripurá
Marawan
pabere:
yaná
pána
i-tiuti
pi-taibi
pu-áko
Palicur
Marawan
phát
pitána
mpána
teuti
i-teibi
i-wak-ti
Aruan
Aruan
auseire
dekuráma
nkeduke
p-küue
pe-xinháku
pe-aynáu
Moríque
Moríque
akápastoi
shikará
shika-bená
p-dóko
p-dái
pi-ó
Chamicuro
Chamicuro
padláka
maʔa póxta
kídlko
o-káski
ax-chái
u-chíxpa
Waurá
Waurá
pauá
mepiáua
kamaukula
nu-teurzata
nu-titái
nu-kapi
Mehináku
Waurá
pauítsa
mepiáma
kamayukule
nu-tau
nu-titái
nu-kapu
Kustenau
Waurá
paúdza
mepiáma
kamaukula
nu-téu
nu-titái
ni-uríko
Yaulapíti
Waurá
pauá
purziñama
kamayunkula
nu-kurzyu
nu-ritä
nu-irika
Sarave
Paresí
atia
iñama
anahama
no-eve
no-he
aui-kachi
Paresí
Paresí
hatita
inamá
anamá
no-seurí
nu-dúse
nu-kau
Waimare
Paresí
hakida
hi:nama:
hanáma:
no-tse:ri
nu-zo:tse
nu-kahe
Chané
Chané
Guaná
Chané
posha
piá
mopoá
do-otí
u-ké
u-oú
Terena
Chané
paisuan
piá
mopuá
do-otí
u-né
u-oú
Quiniquinao
Apolista
poikuá
piá
mopuá
do-otí
u-nhé
w-oú
Lapachu
Apolista
eto
api
mopo
ya-tuni
hua-nia
Mojo
Mojo
ikapia
apisá
impúse
nu-xuti
yu-ki
nu-bupe
Baure
Mojo
ni-póã
i-kise
nu-ake
Pauna
Mojo
i-huike
Paicone
Mojo
ponotsiko
baniki
i-pe
ni-kis
i-vuaki
Ipurina
Ipurina
hatiká
ipíka
mapáka
i-kiwi
o-kí
oa-kutí
Campa
Preandine I
apáro
apíti
máhua
a-ito
a-oki
a-kó
Machiganga
Preandine I
pániro
api
mahuani
no-yito
no-ki
nä-ko
Chanchamayo
Preandine I
kipachi
nu-china
o-eki
a-eu
Quirineri
Preandine I
aparu
piti
mana
pi-hita
po-ke
Maneteneri
Preandine I
Piro
Preandine I
sape
epi
mapa
we-iwé
xali
hue-mio
Chontaquiro
Preandine I
suriti
apíri
nokiri
hue-xixua
we-ari
hua-mianuta
Inapari
Preandine II
Kushichineri
Preandine II
sátepia
hépi
u-shiwe
no-yate
nó-min
Cuniba
Preandine II
yi-hwö
wi-bere
wö-miu
Kanamaré
Preandine II
satibika
hepü
mapa
nu-xüi
nu-xü
nu-muyú
Huachipairi
Preandine II
ruña
gundupa
ya-kuk
Mashco
Preandine II
ruña
gundupa
Uainumá
Uainumá
apágeri
macháma
matsüke
ba-ita
no-tóhi
no-gápi
Mariaté
Uainumá
apakeri
mechema
atapo
no-bida
no-doi
no-ghapi
Jumana
Jumana
aphla
liágua
mabäʔagua
n-úla
un-ló
no-gabí
Passé
Jumana
apeala
pakéana
mapeana
ni-óla
chi-ló
nu-ghapóle
Cauishana
Cauishana
bälämo
mätalá
bämä bikaka
na-oá
nó-ló
na-gúbi
Yukúna
Yukúna
paxlúasa
hiamá
uesikiéle
nu-ilá
nux-lú
no-yola
Guarú
Yukúna
pagluachima
xeyama
uzíkele
yatela-chima
Resigaro
Resigaro
apa:hapené
eytza:mo
eitza:moapo
whe-bühe
wa-tnih
wa:-kí
Marawa
Marawa
ukvashumu
piá
ghebeñ
ni-siuy
na-kosi
no-kabesui
Araicú
Araicú
etetu
puyabana
mayba
ghi
no-ki
ni-kabu
Manáo
Manáo
panimu
piarukuma
pialukipaulo
nu-küuna
nu-kurika
nu-kaité
Cariay
Manáo
nyoi
püthairama
tükahui
nu-küuy
nu-kuniki
nu-ghai
Uirina
Uirina
shishi-kaba
na-kuke
li-kaue
Yabaána
Uirina
fuiu-dagu
ná-ui
nu-khapi
Anauya
Uirina
ahiari
mahoren
marahunaka
nun-huída
nau-hini
nun-kapi
Chiriána
Chiriána
nu-kiwída
nu-ái
nu-nái
Ipéca
Ipéca
apáda
yamada
madarida
nú-wida
nu-tí
nu-kápi
Payualiene
Ipéca
apádacha
yamáda
madalída
nu-wida
nu-thí
nu-kápí
Curipaco
Ipéca
ápe
yamáde
madálda
lyi-wida
nó-ti
h'no-kápi
Kárro
Ipéca
pádda
yamádda
madaridda
húida
nó-ti
no-kápi
Kapitémínaneí
Ipéca
aphépai
yamhépa
madelipa
ni-wirechipa
nú-ti
nu-kápi
Tariana
Tariana
páda
yamáite
mandalite
pax-huída
pa-tída
kopi-vana
Cauyari
Tariana
no-üte
no-tu
nu-kapi
Baré
Baré I
bakunákali
pekúname
klikúname
hua-dósie
hua-oíti
hua-kabi
Uarequena
Baré I
apáhesa
dauntása
nabaitalísa
nó-iua
nó-bui
no-kapi
Adzáneni
Baré I
apékutsa
dzámana
mandalípa
nu-wída
nu-thi
nu-kapi
Carútana
Baré I
aʔapetsa
ntsáme
mádali
nú-ita
nu-thi
no-kopü
Katapolítani
Baré I
apadátsa
dzamáta
mádali
ní-wida
au-thí
nu-kápi
Siusí
Baré II
apaíta
dzamá
mandalíapa
ni-uíta
nú-ti
nu-kapi
Moriwene
Baré II
apáda
zamáda
madálida
n-iwida
nu-thí
nu-kapi
Mapanai
Baré II
páda
dzamáda
madalída
ni-wída
nu-tí
nu-kápi
Hohodene
Baré II
apáda
dzamhépa
mandalhípa
hi-wída
nu-thi
nu-kápi
Máulieni
Baré II
apahede
dzamáde
madalíde
nhe-wída
nu-thi
nu-kápi
Achagua
Caquetio
abai
chamay
matavi
nú-rita
nu-tói
nu-kuhe
Piapoco
Caquetio
abéri
putsíba
maísiba
nú-wita
nu-tui
nu-kapi
Amarizana
Caquetio
nu-ita
no-tuy
nu-kagi
Maypure
Maypure
papeta
apanum
apekiva
nu-kibukú
nu-puriki
nu-kapi
Baníva
Baníva
peya:lo
ena:ba
yabébuli
no-bóhu
na-bólihi
na:-bipo
Yavitero
Baníva
hasiáua
tsináha
nu-síhu
na-hólitsi
no-kabuhi
Guinau
Guinau
abamédzya
abiamáka
in-chéue
na-uízyi
n-kábi
Wapishána
Central
bayadap
yaitam
dikinerda
aita-ma
ung-wawin
kai
Atorai
Central
petaghpa
pauitegh
ihikeitaub
uruei
na-win
un-kei
Mapidian
Mapidian
chioñi
asagu
dikiñerda
un-ku
un-oso
un-chigya
Mawakwa
Mapidian
apaura
woaraka
tamarsa
un-kaua
ng-oso
ng-nkowa
Goajira
Goajira
vane
piamu
apuni
ta-kí
tá-i
ta-xápki
Paraujano
Goajira
mánei
pími
apáni
tó-ki
tá-i
táp
Taino
Island
atu
bem
zimu
aku
u-gúti
T. Cusa
Island
Eyeri
Island
ata
de-sie
da-kosi
da-kan
da-kuti
Caliponau
Island
aban
biama
ishöké
áku
nu-kabo
nu-guti
Arawak West
Guiana
aba
biama
da-shi
da-kusi
ue-babuhu
da-kosai
Arawak East
Guiana
da-shi
da-kushi
da-kapo
da-kuti
زبان
شاخه
آب
آتش
خورشید
ذرت
خانه
خوک خرطوم‌دار
پرنده
Amoishe
Lorenzo
óñ
tsó
yumpór
trop
bakü
atók
Guahibo
Guahibo
méra
isóto
ikatia
hetsóto
bó
métsaha
Churuya
Guahibo
minta
ixito
mshaxaint
xesá
Guayabero
Guahibo
minta
giptan
hes
ba:h
mesa
Marawan
Marawan
uni
tiketi
kamui
paiti
oldogri
Caripurá
Marawan
one:
tiketí
kamuí
maikí
paití
arudeika
Palicur
Marawan
úne
tikéti
kamoí
mahikí
paitipin
aludpikli
Aruan
Aruan
unü
díha
hámo
údi
müle
Moríque
Moríque
ón
ashkómi
ñóki
náshi
anár
háwuits
Chamicuro
Chamicuro
uníxsa
káxchi
mosóxko
náchi
axkóchi
maxtódli
Waurá
Waurá
une
itséi
kame
máiki
pae
täme
Mehináku
Waurá
óne
tsé
kame
máiki
pai
täme
Kustenau
Waurá
one
tséi
xámi
maikí
pae
täme
Yaulapíti
Waurá
u
zyro
káme
máiki
pa
tsama
Sarave
Paresí
une
rikiai
káʔane
kozeheo
kuti
Paresí
Paresí
óni
irikati
kámai
kózoto
hati
kótui
Waimare
Paresí
uné
irigate
kamái
koze:to:
ha:tí
ko:tuí
Chané
Chané
úne
yuku
sopóro
Guaná
Chané
une
yukú
kaché
tsoporo
petí
kamó
Terena
Chané
une
yukú
kaché
soporó
ovongu
gamó
Quiniquinao
Apolista
uné
yukú
kadzyé
osopóro
péti
Lapachu
Apolista
chani
yuó
íti
tái
pina
yáma
Mojo
Mojo
uni
yuku
sáche
suru
nupena
samo
Baure
Mojo
ine
yaki
pari
sóhmo
choro
Pauna
Mojo
ené
yukĩ
sache
sese
Paicone
Mojo
ina
shaki
isésé
tiolo
Ipurina
Ipurina
wünü
chaminá
atokantí
kemi
aikó
kíamá
Campa
Preandine I
naña
chichi
tawánti
sínki
pangótsi
kemáli
Machiganga
Preandine I
nía
chichi
buriente
sinki
imbako
kemari
Chanchamayo
Preandine I
niya
paneni
pahuasi
siinki
panguchik
Quirineri
Preandine I
nixa
pishironta
shantoshi
shinki
pangocha
Maneteneri
Preandine I
húni
ashi
kashi
is
xama
Piro
Preandine I
une
chichi
kachi
sixi
panchi
siema
Chontaquiro
Preandine I
uné
chichi
kachi
sizyi
panchi
siemo
Inapari
Preandine II
uni
titi
takuati
chema
Kushichineri
Preandine II
une
titi
takachi
shihi
panti
sema
Cuniba
Preandine II
uné
titi
tʔkati
chihi
panti
hyema
Kanamaré
Preandine II
wenü
ghasirü
shishie
panichi
nuyeshuata
Huachipairi
Preandine II
tak
sinka
Mashco
Preandine II
ne
abati
kichäpo
siema
Uainumá
Uainumá
auni
icheba
ghamui
pexkia
panísi
äma
Mariaté
Uainumá
uni
ichepa
gamui
pékye
panisi
zema
Jumana
Jumana
uhú
oyé
sömanlú
irari
pana
zema
Passé
Jumana
oy
heghüe
aguma
niari
pána
séma
Cauishana
Cauishana
auví
ikiö
mawoaká
mási
banö
sema
Yukúna
Yukúna
úni
tsiá
kamú
kaéru
pási
emam
Guarú
Yukúna
kaʔamu
Resigaro
Resigaro
ho:ní
ketse
hahi
wehe:x
adno:hoki
Marawa
Marawa
uni
irisi
kumétu
uati
kakoaka
gama
Araicú
Araicú
uni
ighé
ghuma
mechi
peyʔ
Manáo
Manáo
unua
ghügati
gamuy
auati
nuanu
ghema
Cariay
Manáo
toni
apai
ghamui
yuanati
nuána
ghema
Uirina
Uirina
une
yishe
kamoé
auati
bakué
kamá
Yabaána
Uirina
úni
ikági
Anauya
Uirina
uni
ríkari
ahiri
Chiriána
Chiriána
úni
pái
áyer
makanáu
páinti
kéma
Ipéca
Ipéca
úni
tiyé
körzyi
kána
pánthi
hema
Payualiene
Ipéca
úni
tüye
hözi
kána
pánti
héma
Curipaco
Ipéca
óni
notapíkata
héri
héma
Kárro
Ipéca
óni
tie
hérsi
Kapitémínaneí
Ipéca
úuni
tíye
höri
kána
pánti
héma
Tariana
Tariana
úni
chiána
kéri
kána
pánishi
héma
Cauyari
Tariana
uni
hirari
eri
panetí
emá
Baré
Baré I
óni
gaméni
ghamú
makanashi
páni
tema
Uarequena
Baré I
óni
ixsíde
kamói
makanáshi
panízi
éma
Adzáneni
Baré I
úni
dzídze
gámui
kána
pánte
héma
Carútana
Baré I
úni
tídzye
kámui
makanáchi
pánishi
héma
Katapolítani
Baré I
úni
tídze
gamui
kána
pánti
héma
Siusí
Baré II
úni
tídze
gámui
kána
pánti
héma
Moriwene
Baré II
uni
tidzé
kamui
kána
pánti
héma
Mapanai
Baré II
úni
tiidzé
kamói
kána
panti
hema
Hohodene
Baré II
úni
tidze
kámui
kána
panti
héma
Máulieni
Baré II
úni
tídze
kámoi
kána
panítsi
héma
Achagua
Caquetio
uni
chichái
erri
kana
banísi
ema
Piapoco
Caquetio
úni
kichéi
éri
kanái
kapí
éma
Amarizana
Caquetio
sietai
eriepi
keybin
kaxü
Maypure
Maypure
ueni
kati
kamosi
dzyomuki
panití
Baníva
Baníva
wéni
a:shi
amo:shi
makanátsi
paníshi
e:ma
Yavitero
Baníva
wéni
káthi
kámothi
kána
fanisi
ema
Guinau
Guinau
úne
chéke
gamũhũ
yúnu
báni
zéma
Wapishána
Central
wéne
tiker
kamo
marik
kaburn
kudui
Atorai
Central
win
tikir
kamu
Mapidian
Mapidian
win
hikesia
mariki
kudui
Mawakwa
Mapidian
wune
chikasi
kamu
Goajira
Goajira
wuín
sikó
kakaí
máchi
míche
kama
Paraujano
Goajira
wín
chigigá
kakai
mái
xála
Taino
Island
ama
kuyo
boinial
maiz
bohio
bogiael
T. Cusa
Island
kochi
maysi
bohio
ipis
Eyeri
Island
oronuie
hiket
hadale
maurise
tuhonoko
narguti
Caliponau
Island
one
iléme
káshi
tuhonoko
narguti
Arawak West
Guiana
vuniabu
iki
hadali
marisi
bahü
kudibiu
Arawak East
Guiana
wúini
hikiki
hadali
baʔache
