خویبون

پرچم جمهوری آرارات^[۱]

خویبون (به کردی: Xoybûn، خۆیبوون) یک سازمان ملی‌گرای کرد بود که رهبری شورش آرارات را بر عهده داشت.^[۲] چندین شخصیت برجسته کرد در ۵ اکتبر۱۹۲۷ سازمان خویبون را تأسیس کردند. اعضای برجسته کنگره شامل کامران بدرخان، جلادت بدرخان، ممدوح سلیم و مهدی سعید (برادر شیخ سعید) بودند.^[۳]در همان ماه، خویبون با فدراسیون انقلاب ارمنستان به یک پیمان رسید. این پیمان در ۲۹ اکتبر در بیروت توسط واهان پاپازیان (زاده ۱۸۷۶) مورد مذاکره قرار گرفت. بخش مسلحانه توسط احسان نوری پاشا افسر عثمانی هدایت می‌شد. جناح سیاسی در دمشق مستقر بود. از چندین کشور غربی و عمدتاً توسط اعضای خانواده بدرخان نمایندگی می‌شد.^[۴] جلادت بدرخان به عنوان رئیس آن انتخاب شد.^[۵]

فعالیت

اعضای خویبون تصمیم به ارتقاء احسان نوری پاشا افسر سابق در ارتش‌های عثمانی و ترکیه، به ژنرال (پاشا) گرفتن و او را با ۲۰ نفر به ارزروم فرستادن. آنها روزنامه ای به نام اگری منتشر کردند. جمهوری آرارات استقلال خود را در ۸ اکتبر ۱۹۲۷ اعلام کرد.^[۶] کمیته مرکزی خویبون بروی حسکی تلو را که از بزرگان ایل جلالی بود به استانداری آگری و احسان نوری پاشا را به سمت فرمانده کل نیروهای مسلح کرد منصوب کرد. خویبون همچنین به قدرتهای بزرگ و جامعه ملل (سازمان ملل) رجوع کرد اما تحت فشار ترکیه، انگلیس و فرانسه فعالیتهای افراد درگیر در خویبون را محدود کردند.^[۷] خویبون سازمان اصلی شروع شورش آرارات بود، جایی که جمهوری آرارات تأسیس شد و متعاقباً توسط نیروهای ترک در سال ۱۹۳۱ ساقط شد. پس ازشکست در آرارات بسیاری از رهبران خویبون به سوریه و ایران رفتن دسته ای که در سوریه که در آن زمان تحت قیمومیت فرانسه تبعید شدن به فعالیت های فرهنگی به تاسیس روزنامه و نشریه هایی به به زبان کردی پرداختن خویبون در دهه ۳۰ میلادی به یک حزب راست افراطی تبدیل شد و در طول جنگ جهانی دوم سعی کردن با حمایت آلمان نازی استقلال کردستان را محقق کنند که میشود رمزی نافی یکی از رهبران خویبون در عملیات شکست خورده ماموت اشاره کرد

منابع

1. https://books.google.com.tr/books?id=i9IsAAAAIAAJ&q=kurmuş,+üç+renkli&dq=kurmuş,+üç+renkli&hl=tr&ei=pxC1TN76JYrRcbG9kNcI&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=3&ved=0CDMQ6AEwAg. پیوند خارجی در |title= وجود دارد (کمک)
2. Nelida Fuccaro (1994). Aspects of the social and political history of the Yazidi enclave of Jabal Sinjar (Iraq) under the British mandate, 1919-1932. p. 233.
3. Gorgas, Jordi Tejel (2007). Le mouvement kurde de Turquie en exil: continuités et discontinuités du nationalisme kurde sous le mandat français en Syrie et au Liban (1925-1946) (به فرانسوی). Peter Lang. pp. 118–119. ISBN 978-3-03911-209-8.
4. Gorgas, Jordi Tejel (2007), p.119
5. Özoğlu, Hasan (2004),p.98
6. name="Mehmet">Mehmet Köçer, "Ağrı İsyanı (1926-1930)", Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 14, Sayı: 2, s. 385. بایگانی‌شده در سپتامبر ۲, ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine (به ترکی استانبولی)
7. Allsopp, Harriet (2014). The Kurds of Syria: Political Parties and Identity in the Middle East (به انگلیسی). London: I.B. Tauris. p. 55. ISBN 978-1-78076-563-1.