نیشابور از سدهٔ سوم تا ششم قمری از مراکز تصوف در اسلام به شمار می‌رفته‌است. بیشتر صوفیان و مشایخ صوفیه در نیشابور اهل سنت و پیروی مذهب شافعی بودند. تصوف مشایخ صوفیه در نیشابور که پیروان زیادی داشتند به سنّت صوفیانه نیشابوری معروف است. نخستین بار در نیشابور محمد سلمی نیشابوری تاریخ صوفیان را نوشت (در در سدهٔ چهارم و پنجم هجری قمری). فرقه صوفیه ملامتیه از این منطقه نشات گرفت. مشهورترین صوفیان نیشابور عطار نیشابوری و ابوسعید ابوالخیر است. بسیاری از صوفیان نیشابوری شاعر و دانشمند نیز بوده‌اند.
