آبشار، ریزش ناگهانی آب است. در جغرافیا، آبشار هر نقطه‌ای در یک رود یا جویبار است که در آن آب به صورت سقوط عمودی یا یک رشته سقوط‌های تند جریان می‌یابد. آبشارها همچنین می‌توانند جایی اتفاق بیفتند که آب ذوب‌شده از لبه یک کوه یخی یا یخ‌تاق سقوط کند.
آبشارها می‌توانند به روش‌های مختلفی شکل بگیرند، اما رایج‌ترین روش شکل‌گیری این است که یک رود بر روی یک لایه بالایی از سنگ بستر مقاوم جریان پیدا می‌کند، پیش از آنکه بر روی سنگ‌های نرم‌تری سقوط کند، که این سنگ‌های نرم‌تر با سرعت بالاتری دچار فرسایش می‌شوند و منجر به ایجاد یک آبشار با ارتفاع فزاینده می‌گردند. آبشارها به دلیل تأثیری که بر گونه‌های جانوری محیط خود و پیرامونشان داردند، مورد مطالعه قرار گرفته‌اند.
انسان‌ها از دیرباز برای دیدن آبشارها سفر کرده، آن‌ها را کشف و نام‌گذاری کرده‌اند. آبشارها می‌توانند موانع دشواری برای قایق‌رانی یا کشتیرانی در رودها پدیدآورند. آبشارها در بسیاری از فرهنگ‌ها مکان‌های مذهبی به‌شمار می‌روند. از سده هجدهم میلادی، توجه به آبشارها به عنوان مقاصد گردشگری، منابع انرژی آبی، و به‌طور ویژه از اواسط قرن بیستم به عنوان موضوعات تحقیقات پژوهشی، بیشتر شده‌است.
مرتفع‌ترین آبشار جهان به نام آبشار آنجل، در کشور ونزوئلا قرار دارد. این آبشار مربوط به رود کارائو است که از ارتفاع ۹۸۹ متری از روی فلاتی مرتفع که از سنگ‌های سخت ساخته شده به پایین می‌ریزد.
آبشار به‌طور کلی به عنوان نقطه‌ای در یک رود تعریف می‌شود که در آن آب بر روی یک بخش تندابه‌ای که نزدیک به عمودی، یا کاملاً عمودی است جریان می‌یابد. واژهٔ آبشار از آب و شار از مصدر شاریدن به معنی فروریختن ساخته شده‌است.[۱] در قدیم به آن شَلاّله هم می‌گفتند که جمع عربی آن «شلالات» است.[۲]
بانگ‌چاله نوعی آبگیر جریان است که در پایین یک آبشار تشکیل می‌شود. در سال ۲۰۰۰ میلادی، مابین (Mabin) مشخص کرد که «فاصله افقی بین محل لبریز شدن آب و بانگ‌چاله نباید بیشتر از حدود ۲۵ درصد ارتفاع آبشار باشد».[۳] انواع و روش‌های مختلفی برای طبقه‌بندی آبشارها وجود دارد. برخی از پژوهشگران تندآب را به عنوان زیرمجموعه‌ای از آبشار گنجانده‌اند.[۴] اینکه واقعاً چه چیزی یک آبشار را تشکیل می‌دهد همچنان مورد بحث است.[۵]
سنگ‌های بستر رود، به‌آرامی فرسایش می‌یابد. رودهای بزرگ، از روی سنگ‌های مختلفی می‌گذرند. بعضی از سنگ‌ها، سخت‌تر از سنگ‌های دیگرند و به آسانی فرسایش نمی‌یابند. بعضی دیگر، به‌راحتی فرسایش می‌یابند. هنگامی که رود از بستری متشکل از سنگ‌های سخت وارد جایی شود که سنگ‌ها نرم ترند، احتمال دارد در محل برخورد این دو نوع سنگ، آبشار تشکیل شود، یعنی آب نمی‌تواند سنگ‌های سخت را حفر کند، اما سنگ‌های نرم را که در زیر قرار دارند از بین می‌برد و به‌اصطلاح زیر سنگ‌های سخت را خالی می‌کند. گاهی وسعت این محل خالی شده به اندازه‌ای است که افراد می‌توانند از پشت آبشار عبور کنند.
در محل آبشار نیاگارا واقع در مرز کانادا و آمریکا، لایه مسطحی از چند سنگ آهک سخت روی سنگ‌های نرم‌تری به نام شِیل قرار گرفته‌است. آب رودخانه، شیل را سریع تر فرسایش می‌دهد و قطعات بزرگ سنگ آهک گاه‌وبیگاه از لبه آبشار کنده می‌شوند و فرو می‌افتند. این اتفاق، در وسطِ آبشار که جریان آب شدیدتر است، بیشتر اتفاق می‌افتد. حاصل این پدیده، نعلی شکل شدن آبشار در منطقه متعلق به کانادا است.
مرتفع‌ترین آبشار اروپا، در نروژ است. این آبشار که اوتیگارد، نامیده می‌شود ۸۰۰ متر ارتفاع دارد. آب حاصل از ذوب یخچال یوستردال در نسدال، که بسیار پایین‌تر است، فرو می‌ریزد. دیواره‌های نسدال به علت فرسایش قبلی یخچال، بسیار پرشیب‌اند.
برخی از آبشارها از این جهت متمایزند که به‌طور مداوم جریان ندارند. آبشارهای فصلی فقط پس از باران یا ذوب شدن برف قابل توجه، آب آن‌ها شروع به جریان می‌کند.[۱۱][۱۲][۱۳]