Viktor Emanuel III.a Italiakoa

Viktor Emanuel III.a Italiakoa
	; (1919) Irudi gehiago
; Albaniako errege
; Etiopiako enperadorea
Italiako errege
Head of the House of Savoy (en)
Bizitza
Jaiotza	Napoli, 1869ko azaroaren 11
Herrialdea	Italiako Erresuma (1869ko azaroaren 11 - 1946ko ekainaren 18a); Italia (1946ko ekainaren 18a - 1947ko abenduaren 28a)
Lehen hizkuntza	italiera
Heriotza	Alexandria, 1947ko abenduaren 28a (78 urte)
Hobiratze lekua	Basilica Shrine of Our Lady of Mondovi (en) ; St. Catherine's Cathedral, Alexandria (en)
Familia
Aita	Hunberto I.a Italiakoa
Ama	Margarita Teresa Savoiakoa
Ezkontidea(k)	Helena Montenegrokoa (1896ko urriaren 24a - 1947ko abenduaren 28a)
Seme-alabak	ikusi Princess Iolanda, Countess of Bergolo (en) ; Princess Mafalda of Savoy (en) ; Hunberto II.a Italiakoa; Joana Savoiakoa; Maria Frantziska Savoiakoa;
Leinua	Savoiako etxea
Hezkuntza
Heziketa	Nunziatella military academy (en)
Hizkuntzak	italiera
Jarduerak
Jarduerak	subiranoa, numismatikaria, politikaria eta monarka
Jasotako sariak	ikusi Urrezko Ardi-larruaren Ordenako zalduna ; Order of the Black Eagle ; Knight Grand Cross of the Order of the Bath ; Arrano Zuriaren Ordena ; Order of St. Olav ; Order of Lāčplēsis ; Order of St. Andrew ; Royal Victorian Chain (1903) ; Hitler (1937) ; Supreme Order of Christ ; Knight Grand Cross of the Order of Saints Maurice and Lazarus ; Medal of the Royal Numismatic Society ; Collar of the Supreme Order of the Chrysanthemum ; Order of the Elephant (1891) ; Grand Cross of the Order of Military Virtue ; Victory Medal ; Order of Saint Stephen of Hungary ; Grand Master of the Order of the Most Holy Annunciation ; Civil Order of Savoy ; Order of Merit for Labour ; Maurician medal ; Galtzariaren Ordena ; Urrezko Ardi-larruaren Ordena ; Order of Saints Cyril and Methodius Equal-to-apostles ; Sash of the Three Orders ; Royal Order of the Seraphim ; Order of the Chrysanthemum ; Order of Skanderbeg ; Grand Cross with Collar of the Order of the White Rose of Finland (1920ko apirilaren 25a) ; [[]] ; Stella al merito del lavoro ;
Kidetza	Zientzien Errusiar Akademia; Académie des Inscriptions et Belles-Lettres
Zerbitzu militarra
Adar militarra	Italian Air Force (en)
Gradua	First marshal of the empire (en)
Parte hartutako gatazkak	Lehen Mundu Gerra; Bigarren Mundu Gerra
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	erlijiorik eza

Viktor Emanuel III.a (italieraz: Vittorio Emanuele III, albanieraz: Viktor Emanueli III; Napoli, 1869ko azaroaren 11 – Alexandria, Egipto, 1947ko abenduaren 28a) Italiako errege izan zen 1900-1946. urteetan.

Bizitza

Hunberto I.a Italiakoaren semea eta ondorengoa zen. Agintaldiaren hasieratik egoera zail nahasia izan zuen. Legebiltzarraren nahietara mugatu zen eta, beraz, Turkiaren aurkako gerra onartu zuen (1911). Lehen Mundu Gerraren bezperan ere Alemania eta Austria-Hungaria aliatu ohien aurka borrokatzea erabaki zuen.

Faxismoaren hazkundeari oztopoak jartzeko gauza ez zela ikusirik, 1922. urtean Benito Mussolini faxistaren esku utzi zuen aginpidea. Erregimen faxistaren pean eginkizun sinbolokoa bete zuen erregeak, eta 1936an Etiopiako enperadore izendatu zuten. Bigarren Mundu Gerran italiar armada jasaten ari zen hondamendiak neurri gogorrak hartzera behartu zuen: 1943. urtean Mussolini kargutik kendu zuen eta, haren ordez, Pietro Badoglio mariskala izendatu zuen gobernuburu. Hori guztia ez zen erregearen izen ona mantentzeko aski izan, eta gerra amaitutakoan Italiaren etorkizuna monarkian ala errepublikan oinarritu erabakitzeko biltzarra egin zen. Hauteskundeen emaitzen beldur, 1946an bere seme Humbertoren alde abdikatu zuen, eta, hauteskundeetako emaitza errepublikaren aldekoa izan zenez, erbestera jo behar izan zuten aita-semeek.

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.