Veneto

Veneto
Administrazioa
Estatua	Italia
Hiriburua	Venezia
Probintziak	Belluno Padova Rovigo Treviso Venezia Verona Vicenza
Udalerriak	581
Geografia
Koordenatuak	45°44′N 11°51′E
Azalera	18399 km²
Demografia
Biztanleria	4957082 biztanle (2011)
Dentsitatea	269,4 bizt/km²
www.regione.veneto.it/channels

Venetoko probintziak

Veneto (italieraz: Veneto, venezieraz: Vèneto, friulieraz: Venit, ladinoz: Veneto) Italiako eskualdea da, herrialdearen ipar-ekialdean dagoena. 18.399 km²ko azalera du eta 2011n 4.957.082 biztanle zituen^[1] (269,4 biztanle/km²). Hiriburua eta hiri nagusia Venezia da.

Historikoki garrantzi handia izan zuen Veneziako Errepublikaren garaietan, VII. mendetik XVIII. mendera arte.

Geografia

Iparraldean Trentino-Adige Garaiarekin du muga, ipar-ekialdean Austriarekin, ekialdean Friuli-Venezia Giulia eskualdea eta Itsaso Adriatikoarekin, hegoaldean Emilia-Romagnarekin eta mendebaldean Lombardiarekin.

Iparraldea menditsua da oso. Gardako aintziraren eta Karniako Alpeen artean Dolomitak daude. Gailurrak Marmolada (3.342 m) eta Tre Cime di Lavaredo (2.999 m) dira. Hegoaldea ordoki emankorra da, Veneziaraino hedatzen dena. Ibairik garrantzitsuenak Po, Adige, Brenta, Piave eta Livenza dira.

Probintziak

Administratiboki, Veneto zortzi probintziatan banaturik dago.

Probintzia	Azalera (km²)	Biztanleak (2011)	Dentsitatea	Udalerriak	Hiriburua
Belluno, BL	3.678	212.984	57,9	69	Belluno
Padova, PD	2.141	939.131	438,6	104	Padova
Rovigo, RO	1.789	248.049	138,6	50	Rovigo
Treviso, TV	2.477	891.597	359,9	95	Treviso
Venezia, VE	2.463	866.259	351,7	44	Venezia
Verona, VR	3.121	925.290	296,5	98	Verona
Vicenza, VI	2.722	873.772	321	121	Vicenza

Udalerri nagusiak

Ord.	Udalerria	Biztanleak (2011)	Azalera (km²)	Dentsitatea (hab./km²)	Garaiera (m)	Probintzia
1.	Venezia	270.589	414,57	653,6	1	VE
2.	Verona	264.161	206,63	1.278,6	59	VR
3.	Padova	214.099	92,85	2.305,8	12	PD
4.	Vicenza	115.655	80,54	1436	39	VI
5.	Treviso	83.504	55,50	1.504,6	15	TV
6.	Rovigo	53.390	108,55	491,8	6	RO
7.	Chioggia	50.600	185,20	273,2	2	VE
8.	Bassano del Grappa	43.716	46,79	934,3	129	VI
9.	San Donà di Piave	41.917	78,73	532,4	3	VE
10.	Schio	39.688	67,04	592	200	VI

Ekonomia

Laborantza (artoa, garia, garagarra, azukre erremolatxa, mahatsa, fruitu arbolak) eta industria (janari industria, ehungintza, altzairugintza, papergintza, azukre findegiak, ontziolak) ekonomiaren oinarriak dira. Portu nagusiak Veneziakoa eta Chioggiakoa dira.

Venetoar ezagunak

• Marco Polo, veneziar esploratzaile eta merkataria.
• Giacomo Casanova, veneziar abenturazalea.
• Carlo Goldoni, XVIII. mendeko veneziar antzerkigilea.
• Giorgione, margolaria.
• Andrea Mantegna, Pizkundeko margolaria.
• Giovanni Bellini, Pizkundeko margolaria.
• Giambattista Tiepolo, XVII. mendeko margolaria.
• Tiziano Vecellio, XVI. mendeko margolaria.
• Canaletto, XVII. mendeko margolaria.
• Andrea Palladio, Pizkundeko arkitektoa.
• Paolo Veronese, veronar margolaria.
• Antonio Vivaldi, Barrokoko musikagile, biolin-jotzaile eta konposatzailea.
• Luciano Benetton, enpresaburua.
• Giovanni Rana, enpresaburua.

Ikus, gainera

• Ladinia
• Padania
• Veneziera

Erreferentziak

• Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2012/12/04 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

1. Bilancio demografico Anno 2011 (dati provvisori). Regione: Veneto Demo.istat.it

Kanpo estekak

• (Italieraz) Webgune ofiziala

• Datuak: Q1243
• Multimedia: Veneto / Q1243