Uber

Uber
Datuak
Mota	negozioa, enpresa, data controller ^(en) , softwarea, kapital irekiko enpresa, platform company ^(en) , Internet booking engine ^(en) , janari banaketa, online taxi service ^(en) eta real-time ridesharing ^(en)
Jarduera sektorea	Informazio teknologia eta peer-to-peer ridesharing ^(en)
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Jarduera
Kidetza	Linux Fundazioa, Internet Association ^(en) eta Computer & Communications Industry Association ^(en)
Honen parte	gig economy ^(en) eta S&P 500
Eskumendekoak	deCarta ^(en)
Enplegatuak	12.000 (2017ko abendua)
Ekoizpena	Uber Eats ^(en) , Uber Movement ^(en) , Uber Fleet ^(en) eta Uber rideshare service ^(en)
Agintea
Zuzendari exekutiboa	Dara Khosrowshahi
Zuzendaritza-taldea	Dara Khosrowshahi, Nelson Chai ^(en) , Jill Hazelbaker ^(en) , Tony West ^(en) , Ronald Sugar ^(en) , Revathi Advaithi ^(en) , Ursula Burns ^(en) , Robert A. Eckert ^(en) , Wan Ling Martello ^(en) , Yasir Al-Rumayyan ^(en) , John Alexander Thain ^(en) , David Trujillo ^(en) eta Alexander Wynaendts ^(en)
Egoitza nagusi	Howard Street, 405, 94105 San Frantzisko 37.78°N 122.42°W / 37.78; -122.42
Legezko forma	Enpresa pribatu eta kapital irekiko enpresa
Jabea	Morgan Stanley
Ekonomia
Diru-sarrerak	31.877.000.000 $ (2022)
Irabazi garbia	−9.141.000.000 $ (2022)
Ustiapen-mozkina	−1.832.000.000 $ (2022)
Burtsa-kapitalizazioa	62.500.000.000 $ (2015eko abenduaren 3a)
Balore-burtsa	New Yorkeko burtsa
Historia
Sorrera	2009ko martxoa
Sortzailea	Garrett Camp ^(en) Travis Kalanick
Sorlekua	San Frantzisko
webgune ofiziala

Uber San Frantziskon sortutako alokairuko ibilgailu gidaridun (AIG) enpresa da, Kalifornian, 2009an, hiriko taxi zerbitzuaz gain bezeroei beste aukera bat emateko. Europako 28 hiritan, AEBetako, Mexikoko eta Kanadako 68tan, eta Hegoamerikako, Ekialde Ertaineko, Afrikako eta Asiako beste zenbait hiritan erabilgarri dago^[1]. 2014ko azaroan, 28.000 eta 32.000 milioi euro arteko balioa zuen enpresak^[2].

Erabilera

Gidaria barne duten autoak alokatzeko zerbitzua errazteko jaiotako zerbitzua da. Ohiko taxien antzera erabiltzen da, baina gidariak partikularrak dira, ez profesionalak. Gauzak horrela, edozein gidarik bere autoa jendea garraiatzeko erabil dezake, Uberren baldintzak bete eta oniritzia jaso ostean. Uber erabiltzea taxian joatea baino garestiagoa da, baina bezeroek jasotzen duen arreta eta zerbitzuak ematen duen erosotasunak erabiltzaileek askotan Uberren alde egitea dakar.

Aplikazioa

Plataforma smartphonentzako aplikazio baten bidez erabiltzen da. Aplikazioa eskuragarri dago Apple etxeko App Store atarian eta Google Playen. GPSa erabiliz, bezeroa non dagoen ikusi eta inguruan erabilgarri dituen autoen eta gidarien berri ematen du. Gidariak mugikorrean jasotzen du informazio guztia: bezeroaren eskaera, non dagoen, haraino nola iritsi eta bidaiaren zenbatekoa kobratzeko sistema ere badu, erabiltzaileak berak aplikazioari lotutako kreditu txartelaren bidez. Ez dago eskuko dirua erabiltzeko aukerarik.

Segurtasuna eta kalitate kontrola

Uberrek kalitate sistema propioa du, bidaiaren konfiantza, zerbitzuaren kalitatea eta intzidentzien kudeaketa kontrolatzeko. Segurtasunari dagokionez, gidariaren historiala eta gidatzeko gaitasuna aztertzeko neurriak ditu Uberrek. Bidaia egin ostean, bezeroak zerbitzua eta gidariaren maila adierazteko aukera du. Gidariak berak ere bezeroari nota jartzen dio.

Datuak

Azken datuen arabera, Uberrek 350.000 bidaia egiten ditu egunean, bost kontinentetan.

Polemika

2014ko ekainaren 26an, Bartzelonako, Madrilgo, Berlingo, Londresko, Parisko eta Milango (beste hiri askoren artean) taxilariek Uber aplikazioaren aurka protesta egin zuten. Lankidetzazko kontsumoaren bitartez, bidaiak antolatzen zituen aplikazioa "ilegala" zela uste zuten. Bartzelonako Udalaren arabera, ia 4.000 taxilarik bi manifestaziotan parte hartu zuten. Lanean ari ziren taxi batzuei eraso egin zieten protestetan. Madrilen, manifestazio batean parte hartu zuten Espainia osoko ehunka taxilarik. Parisen 300 kilometro inguruko auto-ilarak izan ziren goizeko lehen orduetan hiribururako sarbideetan. Londresen, manifestazioak Trafalgar enparantzan eta Westminster Parlamentuko gunean izan ziren. Italian, Milango ia 5.000 taxiak izan ziren eta adinekoak, gaixoak edota ahalmen urrikoak soilik eraman zituzten. Napolin, ordea, 150 taxi hirigunetik abiatu ziren Uber aplikazioaren aurka^[3].

2014ko irailaren 2an, Uber aplikazioa Alemanian erabiltzea debekatu zuen epaile batek. Ebazpena bete ezean 250.000 euroko isuna ordaindu beharko zuten aplikazioaren arduradunek, eta atxilotze-agindua ere eman zezakeen epaileak. Uberren jabeek helegitea jarriko zutela iragarri zuten^[4].

Abenduaren 9an, Madrilgo Auzitegiak Uberren jarduera guztiak eteteko eskatu zuen, Gidariek lan hori egiteko baimenik ez zutela eta lehia bidegabea zela esanda^[5]. Horrek Hego Euskal Herrian martxan jartzea debekatzen zuen eta Madrilen eta Bartzelonan enpresaren jarduera eteteko eskatu zuen^[6].

Abenduaren 14an, Uber debekatu zuen Frantziako Gobernuak eta urtarrilaren 1ean sartuko zen debekua indarrean. Taxilariek ondo ikusi zuten erabakia^[7].

Abenduaren 31ean, Uber itxi egin zuten espainiar Estatuan, epaileak aginduta. Aplikazioko ordezkariek azpimarratu zuten erabakia “behin behinekoa” zela^[8].

Kanpo estekak

• Aplikazioaren egoera herrialdeka

• Datuak: Q780442
• Multimedia: Uber (company) / Q780442

Erreferentziak

1. EiTB. (2014-07-24). Zer da Uber eta nola erabiltzen da?. .^{[Betiko hautsitako esteka]}
2. Xabier Martin, «Uberri ez zaio gurpilik zulatu», Berria, 2014-11-30
3. «Milaka taxilarik Uber aplikazioaren aurka protesta egin dute Europan»^{[Betiko hautsitako esteka]}, Berria, 2014-06-11
4. «Uber aplikazioa Alemanian erabiltzea debekatu du epaile batek»^{[Betiko hautsitako esteka]}, EiTB, 2014-09-02
5. «Epaile batek Uberren jarduera guztiak eteteko agindu du», EiTB, 2014-12-09
6. Xabier Martin, «Espainiako epaitegiek bidea itxi diote Uberri», Berria, 2014-12-10
7. Iker Aranburu, «Uber zerbitzua debekatu du Frantziako Gobernuak ere», Berria, 2014-12-15
8. «Uber itxi egin dute espainiar Estatuan, epailearen agindua betez», EiTB, 2014-12-31

9. Uber, distira autoetan bakarrik. BERRIA. 2022-07-12.